طب نوین سالمندان

ایران کشور جوانی است. عدد جوانان ما نسبت به کل جمعیت عدد بالا‌یی است و این را سال هاست که همه می دانند و تکرار هم می کنند، اما آیا ما همیشه جوان خواهیم ماند. و پیش بینی می‌شود که جمعیت سالمند کشور از حدود 7درصد کل جمعیت کشور در حال حاضر به 10/7 درصد در سال 1404 افزایش یابد.

آیا نباید برای سال‌های آینده فکری کرد؟ یکی از مشکلات سالمندان در داخل کشور این است که هیچ تختی در بیمارستان‌های دولتی به سالمندان اختصاص داده نشده است و سالمندان بیمار در بخش‌های مختلف ارتوپدی، داخلی، نورلوژی و قلب و عروق بستری می‌شوند.

این در حالی است که در بسیاری از کشورهای جهان در هر بیمارستان عمومی بین 10 تا 20 تخت به سالمندان اختصاص یافته است.

مسئله دیگر طب سالمندی است. طب سالمندی در دنیا رشته‌ای محسوب می‌شود که با توجه به این تغییرات فیزیولوژیک در سالمندان برنامه بهداشتی و درمانی ویژه‌ای برای آنان ارائه می‌کند.

در ایران، پزشکان، بیماران سالخورده و دیگر گروه‌های سنی را در مطب معاینه و درمان می‌کنند، در حالی که در بسیاری از کشورها امر درمان بیمار سالمند برعهده گروهی از کارشناسان و پزشکان شامل متخصص تغذیه، گفتاردرمانی، مددکار اجتماعی، روان‌شناس، کار درمانگر، کارشناس فیزیولوژی، متخصص طب سالمندی و پزشک عمومی است.

نباید فراموش کرد بیماری در افراد سالمند چنانچه بدون تامین اجتماعی و بیمه باشد، موجب بروز مشکلا‌ت مادی و در پی آن مشکلا‌ت روحی و روانی در سالمندان می‌شود.

در طب نوین برای بیماران سالمند پس از معاینه به جای نسخه، برنامه درمانی تجویز می‌شود،‌ به این صورت که برای آنان پس از گذراندن مراحل حاد بیماری، در تخت‌های ویژه سالمندی در بیمارستان، برنامه فشرده‌ای مانند تغذیه، فیزیوتراپی خاص در سکته مغزی یا برنامه‌های روانپزشکی اجرا می‌شود.

از آنجا که جمعیت سالمندان کشور ما در حال افزایش است، باید برای تامین نیازهای آنان به ویژه مشکلات بهداشتی و درمانی، به صورت دقیق و با زمانبندی برنامه‌ریزی شود. با توجه به اینکه برخی از استان‌های کشورمان سالمند هستند و به تعبیر دیگر جمعیت سالمند بیشتری نسبت به سایر استان‌های کشور دارند،‌ هدف‌گذاری برای امور سالمندان باید صورت گیرد. براین اساس باید طرحی به منظور برنامه‌ریزی برای سالمندان در دراز مدت و طرحی به صورت اورژانسی تدوین شود.

براساس آیین نامه اجرایی قانون برنامه سوم توسعه ، سازمان بهزیستی کشور جهت مراقبت و نگهداری هر یک از سالمندان نیازمند در مراکز توانبخشی و نگهداری غیر دولتی می‌تواند تا 75 درصد هزینه سرانه تمام شده در بخش دولتی را بپردازد.‌

منبع

افسردگی در سالمندان

با توجه به افزایش سطح بهداشت عمومی و مراقبت‌های بهداشتی، در سال‌های اخیر طول عمر جمعیت جهان از جمله کشور ما رو به افزایش گذاشته و این بدان معنی است که جمعیت سالمند جهان، یعنی افراد بالا‌ی 65 سال، افزایش قابل توجهی پیدا کرده است. این افزایش توجه بیشتری به مشکلات بهداشتی سالمندان چه از بعد جسمی و چه از بعد روانی را طلب می‌کند.

افسردگی بیماری است که بنا بر آمار جهانی در سال‌های نه چندان دور دومین علت ناتوانی بشر خواهد بود‌‌و مسلما جامعه سالمندان نیز از ابتلا به آن در امان نیست.

گر چه افزایش سن به تنهایی عاملی برای بروز افسردگی به شمار نمی‌آید اما از دست دادن عزیزان به ویژه همسر، دوری از فرزندان به‌ویژه در جوامع امروزی حتی در کشور ما که خانواده‌های گسترده جای خود را به خانواده‌های هسته‌ای داده‌اند، ابتلا به بیماری‌های جسمی مزمن، مصرف داروهای مختلف، افت قوای شناختی، همگی یک فرد سالمند را مستعد ابتلا به افسردگی می‌کند.

شایع‌ترین علایم افسردگی در سالمندان به شکل بی‌حالی، خستگی، عدم تمرکز، بی‌حوصلگی، دل و دماغ نداشتن، بیدار شدن مکرر از خواب، کاهش اشتها و دردهای جسمی است.

این بی‌تفاوتی و بی‌حوصلگی توام با بی‌توجهی به محیط گاهی چندان شدید می‌شود که اطرافیان تصور می‌کنند فرد دچار بیماری زوال عقل یا آلزایمر شده است.

بسیاری از سالمندان افسرده به جای اینکه از علایم روانی افسردگی شاکی باشند بیشتر شکایات جسمانی را مطرح می‌کنند که باعث مراجعات مکرر آنان به پزشکان مختلف و در صورت عدم تشخیص درست منجربه درمان‌های نابه‌جا می‌شود.
لا‌زم است به این نکته توجه شود که بیش از 80 درصد افراد بالای 65 سال دچار یک بیماری جسمی مزمن مثل آرتروز یا بیماری عروقی هستند. در این بیماران معاینات مکرر جسمی این اطمینان را به آنها می‌دهد که بیماری خطرناکی ندارند اما عموما می‌باید از روش‌های تشخیصی پرخطر احتراز کنند.

گفتن این نکته به بیماران که علایم آنها خیالی است نادرست است، باعث رنجش آنها می‌شود چرا که برای خودشان واقعی است.

درمان درد و رنج بیمار با درمان‌های روان‌شناختی چه دارو درمانی که باید شروع آن با دوز کم و تدریجی باشد و چه درمان‌های غیردارویی مانند روان درمانی است.در این مورد نقش خانواده، فرزندان و اطرافیان در فراهم کردن عزت نفس و درک این مهم که سالمندی مترادف معلولیت و وابستگی نیست، اهمیت ویژه‌ای دارد.

و نکته آخر اینکه اگر سالمند درد یا ناراحتی دارد باید به دنبال علت آن باشد و نباید فکر کند اینها خاصیت این دوران است و باید با کمک پزشکان و روان شناسان بر بیماری‌های جسمی و مشکلا‌ت روحی خود غلبه کند.‌

منبع

اضطراب، شایع ترین بیماری دوران کهولت

سلامتیران: بر اساس نتایج تحقیقات دانشمندان دانشگاه پترزبورگ، اختلالات اضطرابی شایع‌ترین بیماری روانی در افراد مسن است.

به نقل از فاکس نیوز، این دانشمندان معتقدند، اختلالات اضطرابی 7 درصد بیشتر از افسردگی سالمندان را مبتلا می‌کند و این اضطراب روی کیفیت زندگی آنها تاثیر زیادی می گذارد. به گفته این دانشمندان، افراد پیر در در مورد سلامت خود، مسائل اقتصادی، حوادث معمول زندگی و فعالیت هایشان در 6 ماه آینده بسیار نگرانند و این نگرانی ها فعالیت های روزمره آنها را محدود کرده و کیفیت خواب آنها را بدتر می‌کند. ترس و اختلالات وسواسی از دیگر دلایل اظطراب در افراد مسن است. درمان دارویی با داروهای کاهش دهنده اضطراب، بهبودی قابل توجهی در این بیماران ایجاد می کند.

منبع

آمار دقیقی از تعداد سالمندان کشور وجود ندارد

فارس: وزیر رفاه و تامین اجتماعی گفت: <حدس می‌زنیم که حدود 4 میلیون سالمند در کشور باشد که امسال با اجرای طرح سرشماری سراسری آمار دقیقی از سالمندان و وضعیت بیمه آنان به دست می آوریم.>

پرویز کاظمی آشتیانی در جلسه شورای عالی سالمندان، افزود: <بر اساس آماری که سازمان تامین اجتماعی از بازنشستگان اعلام کرده حدود یک میلیون و 100 هزار سالمند تحت پوشش این سازمان است، سازمان بازنشستگی کشوری نیز تعداد 700 هزار نفر را تحت پوشش دارد که به همین اساس حدس می زنیم بین 3/5 تا 4 میلیون نفر سالمند در کشور باشد.> وی ادامه داد: <موازی کاری و همپوشانی خدمات دولتی به سالمندان موجب ناهماهنگی در خدمات رسانی به آنان شده است که رفع این همپوشانی‌ها از اولویت‌های برنامه‌های وزارت رفاه و تامین اجتماعی است. >

گفتنی است تدوین پیش‌نویس منشور سالمندی و استخراج آمار و شرایط‌ ‌سالمندان در سرشماری امسال دومین جلسه شورای ملی سالمندان پس از دو‌ ‌سال در حالی برگزار شد که بر اساس مصوبه هئیت دولت در اردیبهشت 83 مقرر شده بود این‌ ‌شورا هر سه ماه یکبار تشکیل جلسه دهد و هر 6 ماه این جلسه با حضور ریاست جمهوری‌ ‌برگزار ‌شود‌.

ایران در حالی جوانی جمعیت را پشت سر می‌گذارد که سالمندی را پیش‌رو دارد و پیش‌ بینی می‌شود که جمعیت سالمند کشور‌ ‌از حدود 7 درصد کل جمعیت کشور در حال حاضر به 10/7 درصد در سال 1404 افزایش یابد. ‌

منبع

کاهش وزن در سالمندان موجب عملکرد بهتر آنان می شود

سلامتیران: نتایج تحقیقات دانشمندان دانشگاه واشنگتن سنت لوئیس حاکی است، کاهش وزن سالمندان موجب بهبود عملکرد جسمی و ضعف اخلاق درآنها می شود.

به گزارش رویترز، این دانشمندان با مطالعه بر روی 27 سالمند 60 تا 79 ساله و مقایسه تاثیر شرکت در جلسات کاهش وزن و آموزش ورزش در آنها دریافتند، عملکرد جسمی ، قدرت ماهیچه ، سرعت راه رفتن ، بردباری وتعادل کسانی که در جلسات کاهش وزن و آموزش حرکات ورزشی شرکت می کنند، نسبت به گروه شاهد به طور آشکاری بهبود می یابد.
از آنجایی که چاقی عامل اصلی کاهش فعالیت جسمی سالمندان است، سستی و تنبلی در این افراد می‌تواند منجر به فقدان استقلال آنها در جامعه شود.

منبع

سالمندی نه درد است ، نه بیماری

گفتگو با دکتر فریبا تیموری، رئیس مرکز تحقیقات سالمندی ایران

آخرین آمارها نشان می‌دهند، در ایران 7تا7/5 درصد جمعیت را سالمندان تشکیل می‌دهند و در بعضی استان‌های کشورمان نیز جمعیت سالمندان به 9 درصد کل جمعیت آن استان می‌رسد.

سالمندی بخشی از زندگی است که بسیاری از ما در حال سپری کردن آن هستیم یا آن‌را در آینده خواهیم گذراند. سالمندی مساوی با بیماری یا درد نیست و می‌توان از جوانی و میانسالی برای دوره سالمندی سالم، برنامه‌ریزی کرد. دکتر فریبا تیموری دیدگاه جدید و روشنی نسبت به سالمندی دارد. با او در خصوص همین دیدگاه و دیگر مسائل مربوط به سالمندی به گفتگو نشسته‌ایم.

‌خانم دکتر، به چه کسانی سالمندمی‌گویند؟

مرز سالمندی 65 سالگی است اما در ایران کسی که بالای 60 سال باشد، سالمند محسوب می‌شود.

آیا کشور ما، کشور سالمندی به شمار ‌می‌آید؟

آخرین آمارها نشان می‌دهند، در ایران 7تا7/5 درصد جمعیت را سالمندان تشکیل می‌دهند. در بعضی استان‌های کشورمان جمعیت سالمندان به 9 درصد کل جمعیت آن استان نیز می‌رسد. بر اساس تعریف سازمان ملل متحد، کشوری که بیش از 7 درصد کل جمعیتش سالمند باشند، کشور سالمندی به حساب می‌آید. بنابراین زنگ خطر برای ایران زده شده است. در 5 تا10 سال آینده ، جمعیت سالمند کشور افزایش می‌یابد و مسئله مهم ما، مسئله سالمندی خواهد بود، که البته دفتر سلامت سالمندان وزارت بهداشت در این زمینه فعالیت‌هایی را آغاز کرده است.

این جمعیت سالمند چه نیازهایی دارند؟

نیازهای سالمندان را در ایران و تمام جهان می‌توان به 3 گروه اصلی تقسیم کرد.

گروه اول نیازهای بهداشتی - درمانی هستند که شامل مراقبت‌های پزشکی و بهداشتی از سالمندان است. گروه دوم نیازهای اجتماعی - اقتصادی مانند بیمه و حقوق بازنشستگی است که عدم توجه به آنها آرامش روحی، روانی و اجتماعی سالمند را مختل خواهد کرد و گروه سوم نیازهای روانی است.

سالمندان بیشتر با چه بیماری‌هایی دست به گریبانند؟

بیماری‌های قلبی -عروقی در بیشتر کشورهای جهان، مقام اول را دارند و پس از آن سالمندان بیشتر با انواع سرطان‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند. در برخی از کشورها نیز ناتوانی‌های ناشی از حوادثی مانند زمین خوردن درمقام دوم پس از بیماری‌های قلبی - عروقی قرار می‌گیرند.

بیشترین حادثه‌ای که برای سالمندان ایران اتفاق می‌افتد، چیست ؟

شایع‌ترین حادثه‌ای که سالمندان ایرانی با آن مواجهند، زمین خوردن است. 19 تا26 درصد سالمندان در طی یک سال دچار نوعی حادثه می‌شوندکه نیازمند اقدام درمانی است. شایع‌ترین حادثه برای مردان سالمند شهری، حوادث رانندگی و درمیان زنان سالمند شهری، زمین خوردن است. سالمندان روستایی نیز بیشتر زمین می‌خورند که اکثر این زمین‌خوردگی‌ها باعث شکستگی استخوان می‌شود.

اتفاقا سئوالی که پرسیدید، سوال خوبی بود چون علا‌وه بر این آمارها، یک نکته مهم دیگر را هم باید همین‌جا اضافه کنم.‌اگر سالمندی به دلیل زمین خوردن به پزشک مراجعه‌کند، پزشک نباید فقط در پی درمان شکستگی و کوفتگی بدن او باشد، بلکه حتما باید درباره خصوصیات منزل سالمند سوال کند و توصیه‌های لازم را درباره یک منزل استاندارد برای سالمند به او گوشزد کند. در نیمی از موارد علت زمین خوردن سالمندان‌ ما، شرایط نامناسب محیط زندگیشان است که به دلیل نور ناکافی و یا فرشی که در جای نامناسب پهن شده است، موجبات زمین خوردن سالمند را فراهم می‌آورد.

خانم دکتر، از این آمارها که بگذریم، به نظر شما چه کم لطفی‌هایی به سالمندان می‌کنیم؟

اولین مسئله ، فقر آموزش است. پزشکان، پیراپزشکان،‌ پرستاران و بیمارستان‌ها که مسئولیت پرستاری از سالمندان بالای 65 سال را بر عهده دارند، همچنین افرادی که در مراکز نگهداری سالمندان فعالیت می‌کنند، به عنوان مراقب، مدیر و یا حتی آشپزی که در آن مجموعه به نوعی با سالمندان در ارتباط است، باید آموزش‌های خاصی ببینند. به عنوان مثال آشپز یک مرکز نگهداری سالمندان حتما باید بداند نیازهای تغذیه‌ای سالمندان متفاوت با افراد عادی است و با گذراندن دوره‌های آموزشی خاص، اطلاعات لازم درباره تغذیه سالمندان را کسب کند.

پزشکان هم باید با دیدی متفاوت از یک فرد بالغ به بیمار سالمندشان نگاه کنند. بیمار سالمند نیازمند یک بررسی جامع است. باید هم تغذیه، هم وضعیت روانی او چه از نظر افسردگی و چه از نظر اختلالات خواب را مورد بررسی قرار دهند. اگر سالمند به یک پزشک یا متخصص قلب مراجعه کند نباید فقط فشارخون او گرفته شود و فقط بیماری قلبی او مورد توجه و معاینه و درمان قرار گیرد. لازم است ارزیابی جامع در مورد سالمند انجام شود. این روشی است که در تمام دنیا، مفید شناخته شده است چون بیماری‌ها و مشکلات بعدی سالمند را با این روش می‌توان شناسایی کرد و از آن پیشگیری کرد. اگر بتوان این بیماری‌ها و مشکلات را قبل از اتفاق افتادن، شناسایی کرد، هم برای سالمند و هم برای افراد خانواده او ارزان‌تر خواهد بود تا اینکه مثلا به یک اختلال حافظه ساده در معاینات عمومی سالمند توجه نشود و بعد که این اختلال پیشرفت کرد و به آلزایمر تبدیل شد، در پی درمان آن باشیم و فشارهای مختلف آن را بر خانواده، تحمل کنیم.

خانم دکتر شما متخصص طب سالمندان هستید، ولی این تخصص در ایران چندان شناخته شده نیست. این طور نیست؟

تخصص طب سالمندان به تازگی وارد ایران شده است. این تخصص با اینکه با پیرترین گروه جامعه سروکار دارد ولی جوان‌ترین تخصص طب در دنیا ست. طولانی‌ترین سابقه را کشور انگلستان در این زمینه دارد. هرچند امریکا پیشرفته‌ترین امکانات و بخش‌های طب سالمندی را دارد. اما متخصصان طب سالمندی انگشت‌شمارند. البته افرادی نیز متخصص داخلی بوده‌اند که برای یک دوره فلوشیب یک ساله در دانشگاه‌های خارج از کشور، طب سالمندان را گذرانده‌اند. تاکنون حدود 400 پزشک عمومی و متخصص در دوره‌های کوتاه مدت طب سالمندی در مرکز تحقیقات سالمندی ایران آموزش دیده‌اند، وزارت بهداشت در آینده دوره تخصص طب سالمندان را برگزار خواهد کرد و همچنین واحدهای طب سالمندان در دروس دوره‌های پزشکی عمومی گنجانده‌ خواهد شد. طب سالمندان رشته‌ای از علم پزشکی است که به ارزیابی جامع سالمندی می‌پردازد و جامعه و محیط زندگی سالمند را جزء ارزیابی سالمند به حساب می‌آورد. متخصصان این طب کمتر نسخه درمانی می‌دهند و با پیشگیری از بیماری‌های سالمندان، درمان و توانبخشی سالمندان به ارزیابی این گروه از جامعه می‌پردازند. ویژگی خاص طب سالمندان این است که متخصص این طب حتما باید در یک تیم فعالیت کند و در کنار او فارماکولوژیست، دندانپزشک، متخصص تغذیه و غیره فعالیت کنند.

در 5 تا 10 سال آینده تعداد افراد بالا‌ی 60 سال کشور ما مساوی تعداد افراد زیر 5 سال خواهند بود ولی نتایج مطالعات وزارت بهداشت نشان می‌دهد در مقایسه با تعداد زیاد متخصصان کودکان ، متخصصان طب سالمند ما انگشت شمارند.

همه سالمندان باید به متخصص طب سالمندان مراجعه کنند یا فقط سالمندان خاصی که نیازهایی مانند توان‌بخشی دارند به متخصص سالمندان نیازمندند؟

مسلما همه سالمندان. سالمند سالم با متخصص طب سالمندان مشورت می‌کند تا چگونه سالم زندگی کند و چگونه دوره سالمندی‌اش را بگذراند؟ متخصصان طب سالمندان با انجام واکسیناسیون، توصیه‌های بهداشتی ، تغذیه‌ای ، حرکتی و محیطی از بسیاری از بیماری‌ها و حوادث دوره سالمندی پیشگیری می‌کنند. <سالمندی فعال و سالم> از اهداف سازمان بهداشت درمانی است.

برای آموزش پزشکان عمومی و سالمندان چه اقداماتی انجام شده است؟

در مرکز تحقیقات سالمندی ایران، دوره‌های آموزشی کوتاه مدتی برای پزشکان عمومی برگزار می‌شود و در آن اصول طب سالمندی به آنها آموزش داده می‌شود. البته خود سالمندان اولین کسانی هستند که باید درباره حفظ سلامت خودشان آموزش ببینند. سالمندان باید یاد بگیرند که چگونه از خودشان مراقبت کنند تا بیمار نشوند و باید این مراقبت از خود را ازمیانسالی آغاز کنند تا در سالمندی، سالمند سالمی باشند. در درجات بعدی، افراد خانواده سالمند هستند که باید نحوه نگهداری و مراقبت درست از سالمندشان را یاد بگیرند. حتی کسانی‌که از طرف شرکت‌های نگهداری و مراقبت از سالمندان به منازل فرستاده‌می‌شوند، اگر آموزش‌های کوتاه دو هفته‌ای ببینند نحوه برخوردشان با سالمند متفاوت خواهد بود.

بنابراین نگهداری و مراقبت از سالمندان یک کار گروهی است، این طور نیست؟

سالمندی در دنیا به صورت <کار گروهی > خدمات‌رسانی می‌شود. حداقل تعدادی که در این گروه مشغول به فعالیت هستند شامل پزشک، پرستار، فیزیوتراپ و مددکار اجتماعی است. به این ترتیب به نیازهای بهداشتی - درمانی، اجتماعی - اقتصادی و روانی سالمند به صورت جامع نگاه می‌کنیم وهیچ یک از نیازهای این گروه از قلم نمی‌افتد. سالمندان باید خودشان نیز به این نکته توجه کنند که فقط برای گرفتن یک نسخه به پزشک مراجعه نکنند بلکه تمام مشکلاتشان را با پزشک در میان بگذارند.

آیا به نظر شما در کشور ما خدمات‌رسانی به سالمندان مطلوب و مناسب است؟

متاسفانه در ایران، خدمات‌رسانی به سالمندان کم است چون در ایران کلینیک‌های تخصصی طب سالمندی نداریم. در بیمارستان‌های ما بخش سالمندان وجود ندارد و اصلا ما نیروی انسانی آموزش دیده برای خدمات‌رسانی به سالمندان را نداریم. البته تخصص طب سالمندان در ایران و در دنیا بسیار جوان است. در این راستا، زیر نظر مرکز تحقیقات سالمندی ایران در بیمارستان روفیده تهران واقع در منطقه قیطریه، کلینیک سرپایی سالمندی دایره شده است که در آن گروهی متشکل از متخصص طب سالمندی، متخصص قلب، روانپزشک، مددکاراجتماعی و متخصص تغذیه به صورت یک تیم، در خدمت سالمندان هستند و قرار است یک بیمارستان سالمندان که دارای 20 تا 30 تخت خواب است در آینده دایر شود و سالمندانی که دوره حاد بیماریشان را گذرانده‌اند، به این بخش منتقل خواهند شد. به عنوان مثال سالمندی که دوره حاد پس از سکته مغزی را پشت سر گذاشته است، به جای رفتن به منزل به این بخش منتقل می‌شود تا در این بخش خدمات توان بخشی فشرده به وی ارائه شده، دستورات تغذیه‌ای لازم داده شود و برای جلوگیری از افسردگی او در آینده تحت نظر یک روان‌ شناس قرار گیرد. سالمندان پس از گذران دوره حاد بیماری حداکثر 3 ماه در این بیمارستان بستری خواهند شد و با سلامت کامل مرخص می‌شوند. به این ترتیب سالمند پس از بیرون آمدن از بیمارستان به کسی وابسته نیست و خودش می‌تواند فعالیت‌های روزمره‌اش را انجام دهد.

با توجه به این نیازهایی که شما اشاره کردید، در ایران چه اقداماتی برای رفع این نیازها انجام شده است؟
در سال‌های اخیر با مسئله سالمندی به صورت جدی برخورد می‌شود و از جمله این اقدامات تشکیل <شورای ملی سالمندان> است. وزیر رفاه رئیس این شوراست و وزارت بهداشت و مسکن در این شورا نماینده دارند. دبیر شورا رئیس سازمان بهزیستی است و نمایندگان دیگری از طرف سازمان تامین اجتماعی و سازمان مدیریت در این شورا حضور دارند. 3 نفر از اعضاء هیئت علمی دانشگاه نیز از اعضا این شورا هستند. شورای ملی سالمندان مرکب از 5 کمیته آموزش، پژوهش،‌ بهداشت و درمان، رفاه و خدمات اجتماعی و ورزش است. در جلسات منظم این شورا، مسائل مختلف سالمندان مطرح شده و کارشناسی می‌شود. سپس راهکارهایی برای رفع این نیازها اندیشیده شده و با ابلاغ توسط وزیر رفاه به ارگان‌های مختلف‌، به صورت عملی و کاربردی، نیازهای سالمندان برطرف می‌شود.

به عنوان آخرین سوال، اگر بخواهید یک توصیه به سالمندان و یک توصیه به اطرافیان سالمندان داشته باشید، آن توصیه چیست؟

اگر سالمندان آموزش ببینند که خودشان مراقب خودشان باشند، قدمی مهم در حفظ سلامتشان برداشته‌اند. سالمندی مساوی بیماری نیست. اگر سالمند دست یا پایش درد می‌کند، علتش سالمندی نیست بلکه علتی دارد که باید آن را بررسی و برطرف کرد. سالمندانی که با معاینات روتین سالمندی 5 ارگان بدنشان را چک کنند، سالمندان سالمی خواهند بود. این 5 ارگان شامل بینایی، شنوایی، تعادل (اسکلتی- عضلانی- عصبی)،‌ بهداشت دهان و دندان برای تغذیه سالم و سیستم مغزی و حافظه است. فرزندان نیز باید به این نکته توجه کنند که اگر پدر و مادر سالمندشان دچار درد و ناراحتی می‌شود،‌علتش سالمندی نیست بلکه دلیل دیگری دارد که باید با کمک پزشک آن را شناسایی و برطرف کرد.

درباره مرکز تحقیقات سالمندی ایران

مرکز تحقیقات سالمندی ایران، تنها مرکز تحقیقات سالمندی در ایران است که توسط وزارت بهداشت تصویب شده است. حوزه فعالیت این مرکز در 3 حیطه آموزش، پژوهش و خدمات است. این مرکز به صورت عمده بر تحقیقات کاربردی در زمینه سالمندی تمرکز دارد تا با توجه به شرایط فرهنگی، اعتقادی، مذهبی، اجتماعی و اقتصادی جامعه ایرانی، نیازهای سالمندان را شناسایی کرده و متناسب با آن خدمات مناسب را برای پاسخگویی نیازها به ارگان‌های اجرایی معرفی کنند. تمام پژوهشگران دانشگاه‌های کشور که علاقه‌مند به مطالعه و تحقیق درباره سالمندی هستند می‌توانند با این مرکز در تماس بوده و از اطلا‌عات و خدمات وحمایت‌های این مرکز بهره‌مند شوند.<شورای سلامت سالمندان> وزارت بهداشت نیزدر این زمینه فعالیت دارد.

گفت و گو از ؛ گلرخ ثریا

منبع

سالمندی و سلامت

معمولا سالمند به کسی گفته می‌شود که سن 65 سالگی را پشت‌سر گذاشته باشد. میزان سالمندی نه تنها در جهان بلکه در ایران روند افزایشی دارد. در کشورهای آلمان، آمریکا، ژاپن، سوئد و انگلستان در فواصل سال‌های 1980 تا 2000 میلادی این افزایش از رشد چشم‌گیر تقریبی 15 درصد برخودار بوده است. در ایران میزان تقریبی این گروه به بیش از 10 درصد جامعه می‌رسد که گرچه نسبت به گروه‌های سنی کمتر از 30 سال خیلی کمتر است ولی نسبت به 20 سال مشابه در کشورهای فوق‌الذکر از رشد قابل توجهی برخوردار بوده است. پدیده سالمندی، تغییرات متفاوتی را در اجزا آناتومیکی، عصبی و عملکردی بدن به دنبال دارد. در اثر گذر زمان معمولا‌ اجزا بافت عضلات دچار کاهش انقباض و انبساط، کاهش عملکرد در واحد سلولی و کاهش سوخت و ساز می‌شوند. تاندون‌های عضلات نیز شل‌تر شده و اتصال عضلات را به استخوان‌‌ها و مفاصل ضعیف‌تر می‌کند. بافت‌های موجود در ساختار مفاصل دچار کاهش قدرت ارتجاعی شده و قدرت چرخشآنها به سبب کاهش مایعات روان‌کننده کم می‌شود. اتصال عضلات به بافت‌های همجوار خود از قبیل بافت‌های چربی و بافت‌های زیر جلدی ضعیف شده و سبب ضعف‌ اتصالی در واحدهای بافتی مجزا در ساختمان استخوان‌ها، عضلات و پوست موجب می‌شود.

شروع و سرعت این روند در افراد مختلف دنیا با توجه به تفاوت‌های جغرافیائی، وراثتی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و تغذیه‌ای آنها متفاوت است و بالاخره در همه انسان‌ها با تفاوتی از شدت و ضعف در مقطعی از سن و سال،‌ دیر یا زود رخ می‌دهد. پژوهش‌های متعددی از مراکز متعدد تخصصی جهان گواه این است که با رعایت اصولی چند، می‌توان از عوارض متعدد ویژه دوران سالمندی از قبیل افزایش وزن، دردهای مفاصل، اختلالات تغذیه، اختلالات خواب، اختلالات شاخص‌های زمینه‌ای <سلامت> در <سالمندی> را کاهش داد. بررسی و معاینات عمومی سالانه سالمند برای بررسی <سلامت> هر چه بیشتر مورد تاکید است. بررسی فشار خون، قندخون، چربی خون، هورمون‌‌های خونی و در صورت صلاحدید پزشک، بررسی سایر شاخص‌های تخصصی دیگر در پرونده <سلامت> سالمند، از ارزش ویژه‌ای برخوردار است. با نظارت پزشک، انجام فعالیت‌های ورزشی مناسب و دایم می‌تواند سبب کاهش عوامل خطرناک سلامت در دوران سالمندی شود. چه بسا ورزش مستمر و دایم نیم‌ساعته در روز، سبب کاهش چشم‌گیر وزن بدن و طبیعتا کاهش چشم‌گیر فشارخون، قندخون و کلسترول مضر خونی سالمند شود که در این خصوص نیاز سالمند به مصرف خیلی از داروهای شیمیایی که معمولا دارای عوارض جانبی ناخواسته‌ای نیز هستند، کاهش پیدا کند و یا حتی قطع شود. رعایت تغذیه مناسب در دوران سالمندی به همراه رعایت نکات فوق، تاثیر ارزشمندی را در ارتقا‌ <سلامت> سالمند به دنبال دارد. مصرف منابع گوشت سفید، مصرف سبزیجات و میوه‌های تازه، غذاهای کم‌نمک، کم شیرینی و کم چرب به ویژه چربی‌های مضر می‌تواند در تنظیم بسیاری از شاخص‌های سلامت سالمند دخیل باشد. با انجام فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی شخصی به همراه فعالیت‌های ورزشی مناسب و توام با تغذیه‌ای سالم، می‌توان دوران تجربه‌دار سالمندی را به بهترین دوران زندگی خود تبدیل کرد.‌

منبع

سرطان خون (لوسمی) چیست؟

خون از مایع لزجی به نام پلاسما و یاخته های شناور آن که توسط مغز استخوان تولید می شود تشکیل شده است.

مغز استخوان ماده ای نرم و اسفنجی شکل است که داخل استخوانها یافت می شود. این ماده حاوی یاخته ‌هایی است که یاخته‌ های مادر یا سلول پایه (Stem cell) نامیده می شود و وظیفه آنها تولید یاخته‌ های خونی است.

سه نوع یاخته‌ خونی وجود دارد :

• گویچه ‌های سفید خون (گلبولهای سفید) که مسئول دفاع بدن در مقابل عوامل خارجی هستند
• گویچه‌های قرمز خون (گلبولهای قرمز خون) که اکسیژن را به بافتها حمل کرده و فرآورده های زائد را از اندامها و بافتها جمع آوری می کنند
• پلاکتها که وظیفه انعقاد خون و جلوگیری از خونریزی را بر عهده دارند

سرطان خون (لوسمی) نوعی بیماری پیشرونده و بدخیم اعضای خون ساز بدن است که با تکثیر و تکامل ناقص گویچه‌های سفید خون و پیش سازهای آن در خون و مغز استخوان ایجاد می شود.

لوسمی یا لوکمی leukemia ریشه در زبان لاتین به معنای “خون سفید” دارد و فرآیند تکثیر، خونسازی و ایمنی طبیعی بدن را مختل می ‌کند. اجتماع این یاخته های سرطانی در خارج از مغز استخوان، موجب تشکیل توده هایی در اندامهای حیاتی بدن نظیر مغز و یا بزرگ شدن غده های لنفاوی، طحال، کبد و ناهنجاری عملکرد اندامهای حیاتی بدن می شوند.

(لوسمی شایع ترین سرطان اطفال در جهان است.)

‎لوسمی براساس طیف، شدت و سرعت پیشرفت روند بیماری به دو دسته حاد (acute) و مزمن (chronic) تعریف می شود.

۱- لوسمی حاد، رشد سریع همراه با تعداد زیادی گویچه‌ های سفید نارس است و مدت فاصله زمانی بین شروع بیماری و گسترش دامنه آن بسیار کوتاه است.

۲- لوسمی مزمن، رشد آهسته همراه با تعداد بیشتری یاخته های سرطانی بالغ تر است و مدت زمان طولانی تا بروز علائم بالینی آن دارد.

لوسمی نیز با توجه به نوع یاخته موجود در بافت مغز استخوان که دچار تراریختی و سرطان شده است تعریف می شود و اشکال مختلفی از این نوع سرطان وجود دارد که هر کدام نشانه ها و عوارض خاص خود را دارند. لوسمی بر اساس نوع گویچه سفید خون که دچار تراریختگی و سرطان شده به دو دسته تقسیم می شود:

الف) لنفوئیدی (lymphocytic) یا لنفوبلاستی ( lymphoblastic)

ب) میلوئیدی ( myelogenous )

با توجه به طبقه بندی فوق، شایع ترین اشکال لوسمی بر اساس سرعت پیشرفت روند بیماری و نوع گویچه سفید خون که دچار تراریختگی و سرطان شده به چهار گروه تقسیم می شود که عبارتند از:

۱- لوسمی لنفوئیدی یا لنفو بلاستی حاد: لوسمی لنفو بلاستی حاد بیماریی است که در آن تعداد بسیار زیادی از گویچه های سفید خون که مسئول دفاع بدن در مقابل عوامل خارجی هستند و “لنفوسیت” نامیده می شوند و هنوز به طور کامل تکامل نیافته اند دچار اختلال شده و بطور فزاینده ای در خون محیطی (blood peripheral) و مغز استخوان یافت می شوند. علاوه بر این، تجمع این یاخته ها در بافتهای لنفاوی باعث بزرگ شدن این اندامها می شود. ازدیاد لنفوسیتها نیر منجر به کاهش تعداد سایر یاخته‌های خونی مانند گویچه‌های قرمز و پلاکت ها شده و این عدم تعادل یاخته‌های خونی منجر به کم خونی، خونریزی و عدم انعقاد خون می شود. مدت فاصله زمانی بین شروع بیماری و گسترش دامنه آن بسیار سریع و کوتاه است. لوسمی لنفوبلاستی حاد، شایع ترین نوع لوسمی در اطفال است که اغلب در کودکان بین سنین ۲ تا ۶ سال تظاهر می کند. گروه سنی دیگری که در مقابل این بیماری بیش از بقیه آسیب پذیر هستند، افراد بالای 7۵ سال را تشکیل می دهند.

۲- لوسمی میلوئیدی حاد: تراریختگی یاخته های “میلوئید” گویچه های سفید خون است که فرآیند تکثیر و خونسازی و ایمنی طبیعی بدن را مختل می ‌کند. این نوع سرطان دارای چندین زیرگونه و میانگین سن ابتلا به آن ۶۴ سال است. این نوع لوسمی در مقایسه با لوسمی لنفوسیتی حاد کمتر در کودکان دیده می شود اما کودکان مبتلا به سندرم دان (Down Syndrome) در سه سال ابتدایی زندگی استعداد بیشتری برای ابتلا به آن دارند.

۳- لوسمی لنفوئیدی مزمن: شایع ترین نوع لوسمی بزرگسالان است. طیف رشد و پیشرفت این نوع لوسمی بسیار کند و آهسته است و اغلب در افراد سالمند تظاهر می کند. میانگین سن بروز لوسمی لنفوئیدی مزمن ۶۰ سال است و ابتلا به آن در سنین پایین تر از ۳۰ سال بسیار غیر طبیعی و در کودکان بسیار نادر است. این نوع لوسمی در مردان بالای ۵۰ سال شایع تر است و اغلب به طور تصادفی و هنگام معاینات و آزمایش معمولی خون که افراد برای تشخیص بیماری های دیگر انجام می دهند، تشخیص داده می ‌شود.

۴- لوسمی میلوئیدی مزمن: این نوع لوسمی یک بیماری اکتسابی ناشی از یک نوع ناهنجاری در کروموزوم ۲۲ یاخته ‌های مغز استخوان است. لوسمی میلوئیدی مزمن در مردان بین سنین ۴۰ تا ۶۰ سال شایع تر است و افرادی که تحت تشعشعات یونیزه و یا تماس با بنزین و مشتقات آن قرار داشته اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آن هستند.

علائم هشدار دهنده سرطان خون )لوسمی(

• احساس ناخوشی عمومی
• تظاهر لکه‌های دانه اناری زیرجلدی پوست (petechiae)
• لخته یا منعقد نشدن خون در پی ایجاد زخم یا بریدگی
• ضعف و خستگی مفرط
• عفونتهای مکرر و عود آنها
• دردهای استخوان و مفاصل
• تنگی نفس در اثر فعالیت
• تب و لرز و نشانه های شبه سرماخوردگی
• رنگ‌ پریدگی پیشرونده
• تورم و بزرگی حجم غده های لنفادی، طحال و کبد
• احساس سیری و بی‌اشتهائی
• کم خونی
• خواب‌آلودگی
• خونریزی مکرر بینی
• تورم و خونریزی لثه ‌ها
• ضعف و لاغری ممتد

علاوه بر نشانه های فوق ممکن است عوارضی در بیمار ظاهر شود که به اجتماع یاخته ها و سرایت سرطان به اندامهای دیگر بدن مربوط باشد. در چنین مواردی بیمار از سردرد، حالت تهوع و استفراغ، کاهش سطح هوشیاری، تشنج، دید مضاعف، فلج اعصاب مغز، عدم‌‏ حفظ تعادل، تورم در ناحیه گردن و صورت شکایت می کند.

سبب شناسی: سرطان زایی لوسمی

بیماری لوسمی یک فرآیند پویا است که توسط متغیرهای ناشناخته و مستقل متعددی موجب تغییرات مولکولی یاخته شده و منجر به تداخل در سیستم تکثیر یاخته های مغز استخوان می‌شود. عامل مستعد و پیشتاز در تظاهر لوسمی مانند هر سرطان دیگری به هم خوردن نظم تقسیم یاخته ‌ای است. تحقیقات آماری و بالینی روند بدخیمی بیماری لوسمی را به این عوامل ارتباط می دهند:

• جنس- لوسمی در مردان بیشتر تظاهر می کند
• سابقه قبلی ابتلا به برخی از بیماری های خونی و یا سابقه قبلی به سرطان
• عوامل ژنتیکی و استعداد میزبان: عوامل ژنتیکی از جمله نقایصی در کروموزوم‌ها و انتقال ژن معیوب
• تشعشع- افرادی که در معرض تابش اشعه های یونیزه و یا هسته ای و سرطانزا قرار گرفته اند
• اعتیاد به دخانیات
• آلاینده های موجود در هوای محیط زیست و محل کار-) مواد یونیزه ، مواد صنعتی و شیمیایی سمی مانند بنزین ومشتقات آن(
• نارسایی مکانیسم ایمنی طبیعی بدن
• سن- در میان بزرگسالان، استعداد ابتلا به لوسمی با افزایش سن ارتباط مستقیم دارد. افراد بالای ۵۵ سال باید بیشتر مراقب علائم هشدار دهنده این بیماری باشند.

الگوهای غربالگری لوسمی

با توجه به وضیعت عمومی سلامت فرد، بررسی های تشخیص لوسمی ممکن است شامل:

۱- آزمایش خون: در شرایط طبیعی گویچه ‌های سفید بالغ در خون محیطی (peripheral) یافت می‌شوند ولی زمانی که گویچه‌های سفید نارس که باید در مغز استخوان باشند به مقدار زیادی وارد خون محیطی می ‌شوند عمدتا می تواند نشانه سرطان‌های خون (لوسمی) باشد. آزمایش خون و ‏ شمارش‌‏‎ و بررسی یاخته های شناور خون اولین گام‎ جهت ‎تشخیص‌‎ لوسمی‌ است.‏‎

۲- نمونه برداری یا بیوپسی (biopsy) مغز استخوان: بررسی میکروسکوپی از نمونه بافت سرطان بسیار مهم است زیرا مطمئن ترین روش برای تشخیص لوسمی و نوع آن به حساب می آید. نمونه برداری از مایع مغز نخاع و نمونه برداری از غدد لنفاوی نیز از روش های تشخیصی سرطان خون است.

۳- سازگاری بافتی (Tissue matching) : یاخته ها دارای انواع پروتئین های مختلف بر روی سطح خود هستند که از این پروتئین ها در آزمایش های ویژه خون برای تشخیص سازگاری بافتی استفاده می شود. موفقیت در پیوند مغز استخوان به تشابه و سازگاری مغز استخوان فرد دهنده با مغز استخوان فرد گیرنده بستگی دارد که از طریق این آزمایش سنجیده می شود.

۴- بررسی کروموزومی (cytogenic analysis): از دیگر اقدامات تشخیص ژنتیکی در افتراق انواع لوسمی است.

۵- عکسبرداری از قفسه سینه با تابش اشعه X - تشخیص طیف پراکندگی یاخته های مهاجم و غده های لنفاوی متورم در ناحیه قفسه سینه است.

۶- سی تی اسکن (Computerised tomography scan)- در این روش دستگاه سی تی اسکن با گرفتن تعدادی عکس توسط اشعه ایکس، تصویری سه بعدی از بدن را نشان می دهد و از این طریق پراکندگی سرطان به بخش های دیگر بدن مشخص می شود.

۷- پرتونگاری با استفاده از تشدید میدان مغناطیسی (MRI Scan) – این آزمایش مشابه سی تی اسکن است با این تفاوت که به جای تابش اشعه X از مغناطیس جهت عکسبرداری از اعضای بدن استفاده می شود. در این آزمایش بیمار به مدت ۳۰ دقیقه به طور ساکن درون اتاقک این دستگاه می ماند و تصاویر مقطعی از بدن او تهیه می شود.

۸- سونوگرافی (Ultrasound) در این شیوه از امواج صوتی جهت بررسی ساختار اندامها استفاده می شود.

۹- معاینات بالینی: بررسی وضعیت غدد لنفاوی، طحال، کبد و دیگر اعضای بدن است.

الگوهای درمان لوسمی

فرآیند درمان لوسمی برای هر شخص معین با شرایط بیماری وی مرتبط است و الگوهای درمان لوسمی بستگی به نوع لوسمی، وضعیت بیماری در شروع درمان، سن، سلامت عمومی و چگونگی واکنش بیمار به نوع درمان دارد. علاوه بر الگوهای رایج برای درمان انواع سرطان همچون شیمی درمانی و اشعه درمانی، از جمله می توان به روش های درمانی زیر اشاره کرد:

- درمان بیولوژیکی یا ایمونولوژیک - که مشتمل بر بازسازی، تحریک،‌ هدایت و تقویت سیستم طبیعی دفاعی بدن بیمار است و با استفاده از آنتی‌ بادی و هدایت سیستم دفاعی خود بیمار جهت مبارزه با سرطان صورت می گیرد.

- جراحی – راهیابی یاخته های مهاجم لوسمی به سایر اندامهای بدن اغلب موجب تورم و بزرگی حجم غده های لنفادی و طحال و کبد می شود. الگوی درمانی محل ضایعه طحال، برداشتن آن از طریق جراحی “اسپلینکتومی” (splenectomy) است.

- پیوند مغز استخوان و پیوند سلول های پایه ( Stem cell ) - جایگزینی مغز استخوان فرد بیمار با مغز استخوان سالم است تا بیمار بتواند مقادیر بالای داروهای شیمی درمانی و یا پرتودرمانی را دریافت کند. شایع ترین اشکال پیوند مغز استخوان عبارتند از:

• پیوند “اتولوگ” (autologous) طی این نوع پیوند بیمار بافت پیوندی ( مغز استخوان ) خود را دریافت می کند. در این روش مغز استخوان بیمار را خارج و آن را در معرض داروهای ضد سرطان قرار می دهند تا یاخته های بدخیم کشته شوند. سپس محصول بدست آمده را منجمد و نگهداری می کنند.
• پیوند “سینژنئیک” Syngeneic - بیمار بافت پیوندی ( مغز استخوان ) را از عضو دیگر دو قلوی مشابه خود دریافت می کند. در این روش ابتدا بوسیله مقادیر زیادی از داروهای ضد سرطان همراه یا بدون پرتو درمانی،‌ تمام مغز استخوان موجود در بدن بیمار را از بین می برند.سپس از عضو دیگر دو قلوی مشابه که شباهت بافتی زیادی با بدن بیمار دارد، مغز استخوان سالمی را تهیه می کنند .
• پیوند “آلوژنئیک” allogeneic : بیمار بافت پیوندی را از فردی غیر از خود یا دو قلوی مشابه خود (مثل برادر، خواهر، و یا هر یک از والدین و یا فردی که هیچگونه نسبتی با بیمار ندارد) دریافت می کند. این فرد باید سازگاری بافتی نزدیک با بدن بیمار داشته باشد .

پس از تهیه بافت پیوندی از روش های فوق، به بیمار مقادیر بالای داروهای شیمی درمانی همراه یا بدون پرتو درمانی می دهند تا باقیمانده مغز استخوان وی تخریب شود. در مرحله آخر مغز استخوان سالم را گرم کرده و بوسیله یک سوزن و از طریق سیاهرگ به بیمار تزریق می کنند تا جانشین مغز استخوان تخریب شده شود. پس از ورود بافت پیوندی به جریان خون، یاخته های پیوند زده شده به مغز استخوان هدایت شده و به تولید گویچه ‌های سفید خون، گویچه‌ های قرمز خون و پلاکتهای جدید می پردازند. ابتلاء به عفونت و خونریزی، تهوع، استفراغ، خستگی، بی اشتهایی، زخمهای دهانی، ریزش مو و واکنشهای پوستی از جمله عوارض جانبی پیوند مغز استخوان و پیوند سلول های پایه (Stem cell) است.

امروزه با کاربردهای جدید الگوهای درمان پیوند مغز استخوان و درمان بیولوژیکی یا ایمونولوژیک و داروهای جدید ضد سرطان و پیشرفت های علم ژنتیک و ساختار های ژن های انسانی امیدهای تازه ای برای غلبه بر این بیماری بوجود آمده است.

منبع

سرطان پروستات چیست؟

غده پروستات غده‌ ای است که تنها در مردان یافت می‌ شود. این غده در زیر مثانه قرار دارد و مایعی به داخل منی ترشح می‌ کند.
سرطان پروستات نوعی بیماری است که در آن سلولهای بدخیم از بافتهای پروستات نشات می گیرد و به طور نامنظم و فزاینده‌ای تکثیر و منجر به افزایش حجم در هر یک از اجزای سلولی غده پروستات می‌شود.

سرطان پروستات دومین سرطان شایع بعد از سرطان ریه در میان مردان است. اطلاعات آماری و علائم بالینی میزان مرگ و میر ناشی از سرطان پروستات مبین سه طیف گسترده روند رشد این بیماری است. سرطان پروستات می‌تواند دارای رشد آهسته بوده و زمانی طولانی تا بروز علائم بالینی آن داشته باشد. در مواردی دیگر تومور به سرعت رشد کرده و تهاجم تومور به بافت‌های دیگر امکانپذیر می شود. در چنین مواردی مدت فاصله زمانی بین شروع بیماری و گسترش دامنه آن بسیار کوتاه است. مابین این دو طیف رشد، تومورهایی وجود دارند که سرعت روند رشد آنها در حد متوسطی است.

سرطان پروستات با نشانه‌های مرتبط با دفع ادرار و یا درد شکم تظاهر می‌کند. این نشانه‌ها با علائم بیماریهای رایجی مانند عفونت و هیتروفی (بزرگی) خوش خیم پروستات (Benign Prostatic Hyperplasia) مشترک است.

علائم هشدار دهنده سرطان پروستات عبارتند از:

ادرار کردن پی در پی یا سخت

جاری شدن ضعیف ادرار

عدم توانایی در ادرار

بی‌ اختیاری ادراری

جریان منقطع و ضعیف ادرار

وجود خون در ادرار

خروج منی همراه با درد

درد مداوم قسمت پائین کمر

سوزش

ناتوانی جنسی

سبب‌شناسی: سرطان‌ زایی پروستات

علت ابتلا به سرطان پروستات هنوز ناشناخته است اما تحقیقات آماری و بالینی، روند بدخیمی بیماری سرطان پروستات را به این عوامل ارتباط می دهد:

سن ‌ـ سرطان پروستات اغلب در افراد سالمند دیده می‌شود و افراد زیر ۵۰ سال به ندرت به آن مبتلا می شوند. مردان بالای ۶۰ سال بیشتر در معرض خطر ابتلاء به سرطان پروستات هستند و باید بیشتر متوجه علائم هشدار دهنده این بیماری باشند.

عوامل ژنتیکی - سابقه ارثی سرطان پروستات عامل مهمی در ابتلا به این سرطان است. وجود سابقه سرطان پروستات بین اعضای نزدیک خانواده از جمله پدر و برادر احتمال ابتلا به این سرطان را افزایش می ‌دهد.

عوامل هورمونی ـ هورمون‌های استروئیدی (تستوسترون و آندروژنها) برای رشد و حفظ و عمل طبیعی آن در مردان بالغ نقش مهمی را ایفا می کند. افزایش میزان ترشح هورمون تستوسترون در خون اغلب موجب تسریع روند بدخیمی سرطان پروستات می شود.

تغذیه - رژیم غذایی دارای اثرات بالقوه ‌ای در پیشگیری و یا پیشتازی ایجاد سرطان پروستات به شمار می رود. مطالعات و تحقیقات علمی ثابت کرده ‌اند که سبزیجات حاوی مقادیر قابل توجهی ویتامین C و E، به خصوص گوجه فرنگی، عاملی محافظتی در مقابل سرطان پروستات تلقی می شوند در حالی که استفاده از مقادیر زیاد چربی حیوانی عامل مستعد کننده و پیشتاز در ایجاد سرطان پروستات شناخته شده است.

مواد شیمیایی - تماس با مواد شیمیایی سرطان‌زا در محیط مانند کادمیم، که در تهیه برخی آلیاژها و باتری کاربرد دارد، عامل مستعد کننده و پیشتاز در ایجاد سرطان پروستات است.

بیماری های مقاربتی - وجود بیماریهای مقاربتی احتمال ابتلاء به سرطان پروستات را افزایش می‌دهد.

الگوهای غربالگر سرطان پروستات

معاینه غده پروستات از طریق معاینه مقعد (Digital rectal examination) از الگوهای غربالگر سرطان پروستات است. در این روش پزشک از داخل مقعد بیمار، غده پروستات را معاینه می ‌کند. وجود سطح خشن و نامنظم بافت از علائم هشدار دهنده سرطان پروستات محسوب می ‌شود.

تومورهای سرطانی آنتی‌ ژن‌های مشخصی را تولید می ‌کنند که ممکن است از طریق آزمایش خون کشف شوند. آنتی ‌ژنی که به طور کامل توسط غده پروستات تولید می ‌شود، آنتی ‌ژن اختصاصی پروستات (Prostate Specific Antigen ,PSA) است. تشخیص سریع سرطان پروستات با اندازه‌ گیری آنتی‌ ژن اختصاصی پروستات از آزمایش های غربالگر این بیماری است. در بیمارانی که مبتلا به سرطان پروستات هستند، مقدار این آنتی ژن در سطح بالاتری است.

البته تنها سطح PSA در آزمایش خون فرد نمایانگر ابتلا به سرطان پروستات نیست. در برخی از موارد عفونت و یا ”بزرگی خوش ‌خیم“ حجم غده پروستات می ‌تواند سبب افزایش میزان PSA در خون شود. از این رو، ترکیب معاینه مقعد توأم با آزمایش تعیین سطح PSA از طریق خون روش دقیق‌تری برای تشخیص سرطان پروستات است و برای اطمینان بیشتر، در مراحل بعدی آزمایشات دیگری مانند تصویرنگاری باز آوای مغناطیسی (MRI)، سونوگرافی (Ultrasound)، توموگرافی کامپیوتری (CT SCAN) و نمونه ‌برداری از غده (Biopsy) نیز انجام می‌گیرد.

تشخیص به موقع بیماری، دست کم ۵ سال بیشتر به زندگی مبتلایان به سرطان پروستات اضافه می‌کند. توصیه می‌شود مردان در سنین بالای ۴۰ سال سالیانه مورد معاینه غده پروستات ازطریق معاینه مقعد قرار گیرند و در سنین بالای ۵۰ سال، هر سال آزمایش آنتی‌ژن مخصوص پروستات را انجام دهند.

درمان سرطان پروستات

با در نظر گرفتن شرایط بیمار ممکن است یک یا ترکیبی از این الگوها تجویز شود:

1. تحت نظر گرفتن بیماری: در این روش بیمار به طور دقیق تحت نظر پزشک قرار می گیرد، بدون اینکه الگوی درمانی بر روی او اعمال شود. این روش برای بیمارانی تجویز می‌ شود که جراحی برایشان مفید نیست و یا رشد غده سرطانی پروستات آنها بسیار کند و آهسته است و در درازمدت تأثیر سوء بر سلامتی او نخواهد گذاشت.

2. جراحی: برداشتن کامل غده پروستات پروستکتومی Prostatectomy). )

3. کرایوتراپی (Cryotherapy) : استفاده درمانی از سرمای شدید. در این روش سوند (probe) سونوگرافی به داخل مقعد انداخته می شود تا پزشک تصویر محل مورد نظر را بر روی صفحه ببیند. در این روش پزشک با انداختن سوند درون غده پروستات از طریق شکاف کوچکی بین مقعد و کیسه حاوی بیضه‌‌ ها نیتروژن مایع را به غده پروستات هدایت می‌ کند. نیتروژن مایع در داخل بافت منجر به انجماد بافت و انهدام سلول‌های سرطانی بافت غده پروستات می‌ شود. کرایوتراپی روشی موثر برای درمان مقاطع کوچک ابتلا به سرطان است. احتمال آسیب دیدگی مثانه و التهاب دستگاه تناسلی از عوارض جانبی این روش است.

4. شیمی درمانی: استفاده از داروهای شیمیایی منجر به انهدام سلولهای سرطانی می ‌شود. عوارض جانبی شیمی درمانی عبارتند از: ریزش موی سر و ابرو، کاهش گلبولهای سفید خون، ضعف سیستم ایمنی و دفاعی بدن، عفونت، احساس درد، خشکی دهان و پوکی استخوان.

5. رادیوتراپی: از آنجا که تومور ممکن است بافتهای اطراف غده پروستات را در بر گرفته باشد انجام جراحی و برداشتن غده پروستات کافی نیست و هر تظاهری از وجود PSA در آزمایش حاکی از گستردگی تومور است. در چنین وضعیتی الگوهای درمانی وسیع‌ تری مانند رادیوتراپی پی ‌گیری می ‌شود. هدف از رادیوتراپی کنترل رشد سلولهای سرطانی است. تابش اشعه به محل تومور ممکن است به صورت خارجی یا داخلی باشد.

رادیوتراپی خارجی: در این روش بیمار در معرض تشعشع قرار می‌ گیرد. اشعه از چند زاویه مختلف از خارج از بدن به تومور هدایت می ‌شود. این روش کاملا بدون درد است و به مدت ۷ تا ۸ هفته ادامه دارد. ولی بیمار از عوارض جانبی مانند تحریک‌ پذیری مقعد، اسهال و خستگی مفرط ناشی از تابش پرتو گزارش می ‌دهد. اثرات اشعه ممکن است واکنشهای پوستی به صورت التهاب، خارش، سوزش، ترشح یا پوسته پوسته شدن پوست را به دنبال داشته باشد. تهوع، ‌استفراغ، بی‌ اشتهایی و آسیب‌های عروقی و تنفسی می تواند از دیگر عوارض جانبی رادیو تراپی باشد. همچنین رادیوتراپی ممکن است باعث سرکوب سیستم خونساز بدن و کاهش گلبولهای سفید و ضعف سیستم ایمنی بدن و نهایتا بروز عفونت شود.

رادیو تراپی داخلی یا براکی تراپی (Brachy therapy): براکی تراپی برای رساندن مستقیم مقدار زیادی اشعه به ضایعه بدخیم است. در این روش، در اتاق عمل با استفاده از سرنج‌ های نازک مواد یونیزه در بدن بیمار کاشته می‌ شود.

6. هورمون درمانی : از آنجا که هورمون تستوسترون به رشد سرطان غده پروستات کمک می کند، هدف از هورمون درمانی کاهش هورمون جنسی در بدن است. این روش با به کارگیری داروهای ضد تستوسترون انجام می‌ گیرد و شامل تجویز هورمون استروژن به عنوان قرص است که تاثیر ضد تستوسترون دارد. عوارض جانبی استفاده از قرصهای حاوی استروژن شامل درد در پستان و رشد پستان است که با قطع مصرف قرص‌ ها از بین می ‌رود.

جلوگیری از مرگ و میر ناشی از سرطان پروستات با تشخیص زودرس امکان‌پذیر است. اکنون با اطلاعات و روشهای جدید الگوهای درمانی، برای درصد بالایی از بیماران مبتلا به سرطان پروستات، امکان بهبودی کامل فراهم شده است.

منبع

سلامت خواب (یا خواب علمی)

درعمر و حیات انسان ، حد اقل یک سوم اوقات در خواب می گذرد. خواب با سلامت انسان ارتباط نزدیک دارد ، خواب کافی و با کیفیت عالی یک اصل برای سلامتی است. لازم است مردم با خواب علمی و اینکه برای نمونه یک آدم هر روز به چه مدت خواب نیاز دارد ؟ و سوالاتی از این قبیل و جواب آن اشنا شوند . پژوهش ها نشان می دهد : خواب انسان در یک شب در چهار تا پنج دوره تناوب انجام می شود. هر دوره تناوب به سه بخش تقسیم شده و بخش اول دوره خواب سبک و بخش دوم دوره خواب سنگین است و بخش سوم دوره حرکت سریع چشمان نامیده شده است. دراین دوره کره چشم انسان به حرکات رفت و آمد سریع غیر پیوسته می پردازد. پس از خاتمه این دوره ، خواب انسان بار دیگر به دوره خواب سبک وارد می شود و دوره تناوب جدید آغاز می گردد .

خانم ” جان جین سین ” رئیس شورای انجمن تحقیق و بررسی خواب چین گفت : ” راجع به آنکه یک آدم واقعا به چقدرخواب احتیاج دارد ، باید گفت تفاوت فردی وجود دارد. از لحاظ میانگین، تقریبا هفت ساعت و نیم برای یک سالمند لازم است. با این حال ساعات 6 تا 9 در مقیاس معمولی به حساب می آید. وضعیت انسان در روز بعد و پس از خواب نیز مهم است. “ 

با این حال این طور نیست که مدت خواب هر چه بیشتر باشد نتیجه بهتر است. پژوهش ها نشان می دهد : خواب بیشتر از حد در مدت طولانی نه تنها برای بدن زیان آور است بلکه احتمالا در عمر تأثیر منفی برجای خواهد گذاشت.

درواقع کیفیت خواب با نسبت دوره خواب سنگین در مدت خواب وابسته است. برای سالمندان ، دوره خواب سنگین تقریبا 15 تا 20 در صد مدت تمام خواب را شامل می شود. هنگامی که انسان در دوره خواب سنگین قرار دارد ، بدن انسان به حالت اول برگشته و انرژی احیا می شود.

خانم ” جان جین سین ” خاطر نشان کرد : خواب با کیفیت عالی به عادت حسنه خواب مربوط است. وی گفت : ” بطورعمده به اندیشه انسان بستگی دارد. اگر بدن بسیار آرام باشد ، طبیعتا به میزان خواب سنگین می رسد. اگر شما خیلی دیر به خواب بروید ، اوقات خواب سنگین کم می شود.”

وی متذکر شد : استراحت موقع ظهر یک عادت بسیار خوب است. زیرا انسان در طول روز انرژی مصرف می کند ، اگر در میانه روز کمی استراحت کند، نقش بسیار مطلوبی برای وی خواهد داشت. البته بمحض آنکه انسان از دوره خواب سنگین بیدار شود ، تا مدتی ، فکرش مغشوش است. لذا افکار در خواب سنگین کاملا محو می شود و برای هوشیاری مدت زمان نیاز است. ”

طبق تقسیم بندی بین المللی ، بیماری های ممانعت کننده از خواب به 80 الی 90 نوع رسیده است. توقف موقت تنفس ناشی از خرخر کردن و بیخوابی معمولی ترین بیماری هاست. طبق تحقیق و بررسی ، در چین حدود 20 تا 30 در صد مردم مورد اذیت خرخر کردن قرار گرفته و حدود 40 در صد سالمندان تا اندازه های متفاوت شاهد بیخوابی هستند. این بیماری ها جدا سلامت جسمی و روحی مردم را مورد تهدید قرار داده است. آقای دن یکی از مبتلایان گفت : ” سابقه خرخر کردن من تقریبا پنج و یا شش سال است. صدای آن بسیار بلند است و در نتیجه کیفیت خوابم خوب نیست ، روزها دچار سرگیجه می شوم و این وضع باعث کاهش قوه حافظه می شود.” 

” هان فائو” معاون بخش تنفس بیمارستان خلق دانشگاه پکن گفت، پیدایش صدای خرخر ثابت می کند هنگامی که انسان به خواب می رود ، جهاز تنفسی تنگ شده است ؛ اگر جهاز تنفسی تماما مسدود شود ، توقف موقت تنفسی در خواب رخ می دهد. وی افزود :

” از لحاظ ریشه ای ، خرخر کردن علامت مهمی برای توقف موقت تنفس در خواب بشمار می اید. با این حال این طور نیست که هر فردی که خرخر می کند چنین عوارضی داشته باشد. یک چهارم خرخر کنندگان در خواب دچار قطع تنفس می شوند. آنان فقط خرخر می کنند اما با توقف موقت تنفس در خواب مواجه نیستند ، در آینده نیز احتمالا عوارض یاد شده فزونی می گیرند .”

آقای هان گفت : برای عوارض فوق اکنون روش درمانی نسبتا خوب پیدا شده است : یکی با دستگاه تنفس مصنوعی درمان و دیگر عمل جراحی . نتیجه این درمان بسیار خوب است . ”

محافل پزشکی برای تشخیص و درمان بیخوابی تعریف روشنی دارند. معنی بی خوابی این است که مبتلایان از اوقات و کیفیت خواب راضی نیستند و زندگی معمولی شان تحت تأثیرات منفی در مدت روز قرار می گیرد. ”

عوامل بیخوابی زیاد است عناصر روانیئ ، عوامل محیط زیست و بیماری های دیگر ؛ از این رو، کلید درمان بیخوابی مصرف داروی مناسب است .

گزارش فوق از رادیو بین المللی چین تهیه شده است

منبع