سالمندان از داروهای گیاهی بیش از حد استفاده نکنند

خبرگزاری دانشجویان ایران - تهران

دبیر انجمن داروسازان ایران اظهار کرد: با توجه به این که مصرف اشتباه دارو در دوران سالمندی عوارض خطرناکی را به دنبال دارد لذا سالمندان باید دقت کنند که از داروهای خود با دقت، سر وقت و تنها با تجویز پزشک استفاده و از مصرف بیش از حد داروهای گیاهی نیز به شدت پرهیز کنند.

دکتر سید جواد سعید واقفی در گفت‌وگو با خبرنگار «بهداشت و درمان» خبرگزاری دانشجویان ایران با تاکید بر اینکه مصرف دارو در سالمندان هم از نظر نوع و هم از نظر مقدار باید تنها تحت نظر پزشک انجام شود، گفت: افراد سالمند باید توجه زیادی به مصرف دقیق داروها در زمان‌های تعیین شده داشته باشند. لذا می‌بایست داروهای این افراد را در ظروف مخصوص و معمولا با رنگ‌های مختلف که نشان دهنده نوع و تعداد داروی مصرفی آنهاست، نگهداری کرد و در دسترس آنها قرار داد تامصرف دقیق دارو توسط این افراد فراموش نشود.

وی رعایت شیوه‌های درست مصرف دارو در سالمندان را بسیار مهم تلقی کرد و افزود: بسیاری از داروها در مورد سالمندان باید با حجم بیشتری از آب مصرف شوند و یا برای مثال داروهای پوکی استخوان باید حتما سر وقت مصرف شوند لذا افراد مسن باید توجه کنند که رعایت نحوه درست مصرف داروهای مختلف در سلامت آنها تاثیر بسزایی دارد.

دکتر واقفی با بیان این که نیاز مصرف افراد سالمند به دارو بیشتر از جوانان و میانسالان است، تصریح کرد: این امر تنوع دارویی بیشتر را برای سالمندان به دنبال دارد لذا مراقبت دارویی در این افراد بسیار اهمیت دارد، زیرا باید دقت شود که این افراد حتما از داروهای تجویز شده توسط پزشک مصرف کنند و از این طریق از خوردن داروهای اشتباه و در نتیجه مسمومیت دارویی در این افراد پیشگیری شود.

دبیر انجمن داروسازان در ادامه بر عدم مصرف دارو توسط سالمندان از روی چشم و هم چشمی و یا به توصیه نزدیکان تاکید کرد و به ایسنا گفت: مصرف دارو در افراد سالمند بدون مجوز پزشک بسیار خطرناک است و این امر در مورد داروهای سنتی و گیاهی نیز مورد تاکید است. زیرا علاوه بر اینکه امروزه داروهای گیاهی در کشور با استاندارد بین‌المللی به شکل قرص، کپسول و شربت ساخته می‌شوند و از روش‌های سنتی برای تهیه داروهای گیاهی استفاده نمی‌شود اما باید توجه داشت این داروها هرگز بیش از حد طبیعی و نیاز بدن نباید مصرف شوند.

دکتر واقفی در پایان عدم مصرف دارو‌های گیاهی بدون تجویز پزشک را برای سلامت سالمندان بسیار مضر دانست و خاطرنشان کرد: داروهای سنتی معمولا تاثیر مطلوبی در درمان دارند اما باید دقت شود که این داروها نیز نباید برای مثال به صورت چای معمولی و بیش از حد نیاز مصرف شوند زیرا عوارض جانبی آنها از این طریق افزایش می‌یابد. بنابراین اندازه و نوع دارو در سالمندان تنها باید توسط پزشک معالج تعیین شود.

نیازها ی سالمندان را بشناسیم

افزایش متوسط طول عمر در سالیان گذشته موجب رشد چشمگیر جمعیت افراد بالای 65 سال در جهان شده است. در حالی که میزان رشدجمعیت جهان در دهه گذشته سالانه در حدود 75/1% بوده، میزان رشد جمعیت سالمندان بالای 65 سال هر ساله 5/2% بوده است.
در ایران نیز در فاصله کمتر از پنج بار سرشماری از سال 1335 تا 1375 نسبت رشد جمعیت سالمندان از 3% به 6/6% یعنی بیش از دو برابر رسیده است.
بالا رفتن سن یک پدیده کاملاً طبیعی و حیاتی است،‌دورانی که در آن، نیازهای روحی و جسمی خاص خود، وجود دارد و عدم پاسخگویی و تأمین این نیازها می‌تواند مسائل و مشکلات خاص خود را اعم از اجتماعی،‌ خانوادگی و حتی بیماری‌ها را به دنبال داشته باشد.
به رغم تمامی این‌گونه تلاش‌ها حتی در کشورهای پیشرفته و مدرن، کسری از این جمعیت سالمندی وجود دارند که به دلیل آسیب‌های مختلف، نیازمندند تا جهت تأمین نیازهای شخصی، تأمین امنیت و احتیاجات جسمانی در مراکزی که بدین منظور تجهیز و مناسب‌سازی شده‌اند نگهد‌اری شوند.
در ایران نیز رشد چشمگیر کمی تعداد مراکز نگهداری شبانه‌روزی سالمندان در سالیان گذشته حاکی و مؤید این نکته است.
1- سالمند کیست؟
به طور قراردادی، سن شروع سالمندی را 60 سالگی قرار داده اند و این سن را به عنوان نقطه شروع پیری پذیرفته اند. هرچند در برخی افراد، پدیده پیری خیلی زودتر شروع می شود و در بسیاری دیگر، این پدیده برای سالهای بعد نیز به تعویق می افتد.
2- جمعیت سالمندان را به چند گروه می توان تقسیم کرد؟
1. پیران جوان: این افراد در سنین 75- 60 سالگی هستند و از نظر جسمی و روانی نسبتاً فعالند و اگر به آنها فرصت داده شود، می توانند از نظر اقتصادی مانند افراد میانسال مولد باشند.
2. پیران پیر: این افراد که معمولاً بالای 75 سال هستند از نظر جسمی شکننده اند و مبتلا به اختلالات بینایی و شنوایی و گاه اختلالات روانی می باشند.
3- چگونه می توان از بروز حوادث در کهنسالی پیشگیری کرد؟ توضیح دهید؟
- در زمان حرکت در منزل، مخصوصاً هنگام استفاده از پله ها، مطمئن باشند که نور کافی وجود دارد.
- در صورتی که تغییری در طرز چیدن اثاثیه منزل صورت گرفته، این نکته حتماً به اطلاع فرد سالمند رسانده شود تا وی که بنا به عادت در منزل حرکت می کند خود را با این تغییر عادت دهد.
- از انداختن فرشهای کوچک روی سطوح صاف نظیر پارکت، یا سنگهای صیقلی در مسیر حرکت سالمندان خودداری شود.
- برخاستن ناگهانی از رختخواب یا از حالت نشسته، ممکن است موجب برهم خوردن تعادل سالمند گردد. باید به وی متذکر شد که از حرکات سریع، پرهیز نماید.
4- دلایل تفاوت نیازهای تغذیه ای سالمندان با جوانان را بیان کنید؟
1. با افزایش سن، نیاز به انرژی کاهش می یابد. این امر، به علت کاهش فعالیت جسمی و پایین آمدن متابولیسم پایه رخ می دهد.
2. وضعیت دندانی بسیاری ازسالمندان ممکن است نامناسب باشد بنابراین قوام رژیم غذایی افراد پیر متفاوت است.
3. ظرفیت هضم و جذب در افراد مسن به مراتب پایین تر از افراد بالغ است.
4. در سنین بالا تمایلات غذایی، تغییر می کند و افراد مسن علاقه عجیبی به خوردن شیرینی پیدا می کنند.
5- بیماریهای شایع سالمندان را نام ببرید؟
1. فشار خون بالا
2. بیماریهای قلبی
3. سکته مغزی
4. دیابت قندی
5. سرطان
6. بیماریهای تنفسی
7. بیماریهای مفاصل
8. انواع اختلالات روانی
9. مشکلات دهان و دندان
10. بی اختیاری ادراری
6- سکته مغزی چگونه به وجود می آید؟
اگر بر اثر عوامل مختلف، در مسیر عروق تغذیه کننده مغز مانعی ایجاد شود و مجرای این عروق بسته شود، فرد دچار سکته مغزی می گردد. در این حالت، قسمتی از مغز که به وسیله رگ مذکور تغذیه می شود دچار اختلال می شود.
7- افرادی که مشکلات قلبی دارند چه نکاتی را باید رعایت کنند؟
1. از خستگی بدن بپرهیزند.
2. الگوی تغذیه را به خوبی رعایت نمایند و از پرخوری و مصرف غذاهای نامناسب خودداری کنند.
3. سیگار را ترک کنند.
4. داروهای تجویز شده از سوی پزشک را به موقع و به درستی مصرف نمایند.
5. علایم و نشانه های خطر بیماری را بشناسند و به آن اهمیت داده، به پزشک مراجعه نمایند.
8- به افراد سالمند مبتلا به دیابت چه توصیه هایی می شود؟
1. از مصرف قند و شیرینی بپرهیزند.
2. در صورتی که اضافه وزن دارند آن را کم کنند.
3. از پاهای خود به دقت مراقبت کنند. به دقت پاها را از نظر وجود هرگونه زخم آزمایش کنند.
4. در صورت بروز هرگونه اختلال در دید مانند وجود نقاط سرگردان در دید به پزشک مراجعه شود.
5. پیاده روی را فراموش نکنند.
نیازهای تغذیه‌ای سالمندان
• میزان انرژی مورد نیاز
با افزایش سن میزان نیاز به انرژی کاهش می‌یابد که می‌تواند به دلیل کاهش فعالیت جسمی‌، کاهش توده عضلانی و فعال بدن باشد. در صورت دریافت مازاد بر نیاز انرژی مشکلات و عوارضی مانند چاقی، فشارخون،
بیماری‌های قلبی‌ـ‌عروقی برای سالمند ایجاد می‌شود.
میزان نیاز به انرژی برای هر سالمند متفاوت بوده و براساس وزن، قد، شرایط فیزیکی و سلامتی وی محاسبه می‌شود.
• میزان پروتئین مورد نیاز سالمندان
با افزایش سن علاوه بر کاهش توده عضلانی، ذخیره پروتئینی بدن نیز کاهش می‌یابد و میزان نیاز به پروتئین با افزایش سن نه تنها کاهش نیافته بلکه ثابت مانده و یا افزایش می‌یابد. بویژه در صورت ابتلا به بیماری‌ها و یا عفونت‌ها که این مسئله بسیار مهم می‌باشد.
توصیه می‌شود.14 تا 16 درصد از انرژی دریافتی روزانه سالمندان از پروتئین‌ها به ویژه پروتئین‌های با کیفیت بالا تامین شود.
• میزان مایعات مورد نیاز سالمندان
توجه به دریافت کافی مایعات در سالمندان از مسائل مهم می‌باشد. علایم کمبود آب در بسیاری از سالمندان ممکن است به صورت خشکی لب‌ها، گودافتادن چشم‌ها، تب، یبوست، کاهش حجم ادرار و تهوع باشد که این مسئله در مورد سالمندانی که در مناطق گرم زندگی می‌کنند بیشتر شایع است.

استفاده از داروهای ادرارآور نیز از عوامل مؤثر در ایجاد کم‌آبی در سالمندان می‌باشد. بنابراین توجه به مصرف کافی آب و مایعات در این دوران اهمیت ویژه‌ای دارد.
• ویتامین‌ها و مواد معدنی
اغلب سالمندان علاقه زیادی به مصرف مکمل‌های ویتامینی دارند که باید به این مسئله توجه شده و از مصرف بیش از حد نیاز این مکمل‌ها خودداری شود. در مورد ویتامین‌های محلول در آب، معمولا کمبودی در سالمندان دیده نمی‌شود. مگر در سالمندان الکلی که کمبود ویتامینB1 می‌تواند وجود داشته باشد و یا سالمندانی که دچار سوء‌تغذیه هستند.
همچنین ممکن است بعضی از سالمندان به علت مشکلات دندان و یا مشکلات گوارشی از خوردن سبزیجات و میوه‌جات پرهیز کنند درحالیکه این منابع غذایی تامین کننده ویتامین ث هستند و یا مصرف زیاد آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند در سالمندان کمبود ویتامین ”کا” ایجاد کند.
کمبود ویتامین “دی”ممکن است در سالمندان به ویژه آنهایی که از نور آفتاب دور هستند بوجود آید. در مورد مواد معدنی باید گفت با رعایت یک برنامه غذایی صحیح می‌توان مواد معدنی مورد نیاز سالمندان را تا حد زیادی تامین کرد.
فقط باید به میزان کلسیم دریافتی که معمولا مقدار مصرف آن در سالمندان به میزان توصیه شده نمی‌رسد توجه شود. عوامل متعددی در کمبود کلسیم در سالمندان نقش دارند.
از جمله میزان جذب روده‌ای کلسیم، کار کلیه‌ها، متابولیسم استخوان‌ها، اثرات متقابل مواد مغذی بر یکدیگر و بر داروها، کم‌تحرکی و عدم مصرف کافی لبنیات به دلیل عدم تحمل به لاکتوز در صورتی که شیر و لبنیات به مقدار کافی مصرف نشود ممکن است نیاز به مصرف مکمل کلسیم باشد که البته تشخیص آن باید توسط پزشک و متخصص تغذیه صورت گیرد.
در مورد سدیم هم باید در سالمندانی که مبتلا به فشارخون،‌ مشکلات قلبی، کلیوی و دیابت هستند محدودیت‌هایی اعمال شود.
مصرف میوه و سبزی در افزایش توانایی مغز در دوران سالمندی بسیار مؤثر است.
پژوهشگران معتقدند اسید فولیک موجود در سبزیها و برخی میوه ها از افت توانایی های شناختی در سالمندی جلوگیری می کند.
افرادی که از برنامه غذایی سرشار از میوه و سبزی استفاده می کنند کمتر دچار نقص حافظه می شوند.
عوامل مؤثر در ایجاد مشکلات تغذیه‌ای سالمندان
1 ـ عوامل جسمانی: مانند کاهش کل انرژی مورد نیاز، بیماریهای مزمن، بی‌اشتهایی، تغییر حس چشایی، خرابی دندان‌ها، بی‌تحرکی، ناتوانی جسمی‌، مشکلات گوارشی، تداخلات دارویی و یا تداخل غذا و داروها
2 ـ مشکلات روحی و روانی: افسردگی، تنهایی، از دست دادن همسر
3 ـ مشکلات اقتصادی: درآمد کم، کمبود امکانات برای تهیه و طبخ غذای مناسب و زندگی در آسایشگاه
نیازهای تغذیه‌ای سالمندان
میزان انرژی مورد نیاز :
با افزایش سن میزان نیاز به انرژی کاهش می‌یابد که می‌تواند به دلیل کاهش فعالیت جسمی‌، کاهش توده عضلانی و فعال بدن باشد. در صورت دریافت مازاد بر نیاز انرژی مشکلات و عوارضی مانند چاقی، فشارخون، بیماری‌های قلبی‌ـ‌عروقی برای سالمند ایجاد می‌شود. میزان نیاز به انرژی برای هر سالمند متفاوت بوده و براساس وزن، قد، شرایط فیزیکی و سلامتی وی محاسبه می‌شود.
میزان پروتئین مورد نیاز سالمندان :
با افزایش سن علاوه بر کاهش توده عضلانی، ذخیره پروتئینی بدن نیز کاهش می‌یابد و میزان نیاز به پروتئین با افزایش سن نه تنها کاهش نیافته بلکه ثابت مانده و یا افزایش می‌یابد. بویژه در صورت ابتلا به بیماری‌ها و یا عفونت‌ها که این مسئله بسیار مهم می‌باشد. توصیه می‌شودچهل تا شصت درصد از انرژی دریافتی روزانه سالمندان از پروتئین‌ها به ویژه پروتئین‌های با کیفیت بالا تامین شود.
میزان مایعات مورد نیاز سالمندان:
توجه به دریافت کافی مایعات در سالمندان از مسائل مهم می‌باشد. علایم کمبود آب در بسیاری از سالمندان ممکن است به صورت خشکی لب‌ها، گودافتادن چشم‌ها، تب، یبوست، کاهش حجم ادرار و تهوع باشد که این مسئله در مورد سالمندانی که در مناطق گرم زندگی می‌کنند بیشتر شایع است. استفاده از داروهای ادرارآور نیز از عوامل مؤثر در ایجاد کم‌آبی در سالمندان می‌باشد. بنابراین توجه به مصرف کافی آب و مایعات در این دوران اهمیت ویژه‌ای دارد.
ویتامین‌ها و مواد معدنی:
اغلب سالمندان علاقه زیادی به مصرف مکمل‌های ویتامینی دارند که باید به این مسئله توجه شده و از مصرف بیش از حد نیاز این مکمل‌ها خودداری شود.
در مورد ویتامین‌های محلول در آب، معمولا کمبودی در سالمندان دیده نمی‌شود. مگر در سالمندان الکلی که کمبود ویتامین ب 1 می‌تواند وجود داشته باشد و یا سالمندانی که دچار سوء‌تغذیه هستند. همچنین ممکن است بعضی از سالمندان به علت مشکلات دندان و یا مشکلات گوارشی از خوردن سبزیجات و میوه‌جات پرهیز کنند درحالیکه این منابع غذایی تامین کننده ویتامین ث هستند و یا مصرف زیاد آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند در سالمندان کمبود ویتامین کا ایجاد کند.
کمبود ویتامین D ممکن است در سالمندان به ویژه آنهایی که از نور آفتاب دور هستند بوجود آید. در مورد مواد معدنی باید گفت با رعایت یک برنامه غذایی صحیح می‌توان مواد معدنی مورد نیاز سالمندان را تا حد زیادی تامین کرد. فقط باید به میزان کلسیم دریافتی که معمولا مقدار مصرف آن در سالمندان به میزان توصیه شده نمی‌رسد توجه شود. عوامل متعددی در کمبود کلسیم در سالمندان نقش دارند. از جمله میزان جذب روده‌ای کلسیم، کار کلیه‌ها، متابولیسم استخوان‌ها، اثرات متقابل مواد مغذی بر یکدیگر و بر داروها، کم‌تحرکی و عدم مصرف کافی لبنیات به دلیل عدم تحمل به لاکتوز در صورتی که شیر و لبنیات به مقدار کافی مصرف نشود ممکن است نیاز به مصرف مکمل کلسیم باشد که البته تشخیص آن باید توسط پزشک و متخصص تغذیه صورت گیرد. در مورد سدیم هم باید در سالمندانی که مبتلا به فشارخون،‌ مشکلات قلبی، کلیوی و دیابت هستند محدودیت‌هایی اعمال شود.
به طورکلی سالمندان عزیز باید اصول کلی زیر را مد نظر داشته باشند:
1 ـ مراجعه به موقع به پزشک و متخصص تغذیه جهت بررسی وضعیت سلامت و تغذیه و پیروی از یک برنامه غذایی صحیح
2 ـ توجه و رسیدگی مناسب به بهداشت دهان و دندان
3 ـ مصرف 6 ـ 5 لیوان آب در روز
4 ـ استفاده از تمام گروههای غذایی و ایجاد تنوع غذایی در برنامه روزانه
5 ـ مصرف مقادیر کافی میوه جات و سبزیجات
6 ـ استفاده از نان‌های سبوس‌دار
7 ـ محدود کردن مصرف غذاهای چرب و شیرینی‌ها
8 ـ مصرف کافی لبنیات مثل شیر و ماست
9 ـ سالمندانی که دچار بی خوابی هستند از مصرف قهوه و چای در بعدازظهر و شب خودداری کنند و یک فنجان شیر گرم قبل از خواب مصرف کنند.
10 ـ از مصرف چای تا 2 ساعت بعد از غذا اجتناب کرده و در صورت امکان از لیموترش تازه در کنار غذا جهت جذب بهتر آهن غذا استفاده کنند.
11 ـ قرار گرفتن در معرض نور آفتاب به مدت نیم ساعت در روز و استفاده از لباس‌های رنگ روشن.
12 ـ به کلیه سالمندان محترم توصیه می‌شود با توجه به شرایط بدنی خود، نرمش و تحرک روزانه را هر چند کم آغاز کنند. حتی 20 دقیقه پیاده‌روی سبک در هوای آزاد می‌تواند در ایجاد نشاط و سلامت سالمندان بسیار مؤثر واقع شود و برای انجام فعالیت‌های سنگین هم بهتر است ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.
آیا ورزش برای سالمندان بی خطر است؟
باید دانست که ورزش برای اکثر سالمندان بالای 65 بدون خطر است. حتی در‌آنان که از بیماری قلبی، فشار خون، بیماری قند، آرتریت، درد مفاصل، بیماری افزایش فشار خون رنج می برند و اکثر این بیماران سالمند می توانند بدون اینکه خطری برایشان داشته باشد ورزش کنند. و حتی ورزش در بهبودی بسیاری از این بیماریها مؤثر است. ولیکن اگر شما مطمئن نیستید که ورزش برایتان مفید و بدون خطر است و یا اینکه ورزش نمی کنید چون می ترسید که برایتان بد باشد، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
چگونه ورزش را آغاز کنیم؟
بسیاری از بیماران سالمند می خواهند بدانند که چگونه و از چه نوع ورزشی، ورزش را آغاز کنند.
در شروع آنچه که مهم است این است که در درجه اول باید لباس و کفش مناسب ورزش بر تن و پا داشته باشید. بسیارمهم است که لباس راحت و اندازه باشد. کفش باید انحنای خوب برای نگهداری پا در موقعیت مناسب داشته باشد و در قسمت پاشنه پا ، لائی مخصوص درون کفش را نسبتاً کلفات انتخاب کنید
(an elevated arc cushioned heel) که جلوی ضربه و فشار را بر پاشنه پا بگیرد. اگر تا به حال ورزش را آغاز نکرده اید بهتر است که آرام و آهسته ورزش کردن را آغاز کنید. و اکثراً با ورزش هائی شروع کنید که با انجام آن راحت تر هستید. آرام آرام ورزش کردن را آغاز کنید. این سبب می شود که کمتر به خود آسیب بزنید و همینطور آرام ورزش کردن در ابتدای کار مانع درد های عضلانی و مفصل می شود. ضرب المثلی امریکائیها دارند که می گوید:
«No Pain, No Gain»ولی به کار بردن این مثل در مورد افراد سالمند درست نیست. افراد سالمند درست نیست که ورزش ها را به حد اکثر ممکن انجام بدهند تا بتوانند از بهره ای که ورزش به سلامتی آنها می رساند بهره مند شوند.
به طور نمونه ، راه رفتن یکی از بهترین ورزش هائی است که به ویژه برای آغاز کار بسیار ورزش خوبی است. و اگر چنانچه شما هم اکنون این ورزش را آغاز کرده اید می توانید آرام آرام مدت وشدت آن را بالا ببرید.
چه نوع ورزش ها رابهتر است انجام دهید؟
چندین نوع ورزش هستند که برای افراد سالمند بسیار سودمند است. یکی از اینها گروه ورزش های Aerobic است مانند راه رفتن، شنا کردن، دوچرخه سواری. اگر بتوانید به مدت30 دقیقه در بیشتر روزهای هفته و یا هر روز هفته انجام بدهید بسیار سودمند خواهد بود. و همینطور ورزش وزنه برداری( Strength Training) البته با وزنه های سبک، برای دو روز در هفته نیز بسیار سودمند خواهد بود.
قبل از هر ورزش به مدت 5 دقیقه بدن خود را گرم کنید ، این بدن را آماده ورزش خواهد کرد. آهسته راه رفتن و نرمش های سبک برای گرم شدن و آماده شدن بدن برای انجام ورزش روزانه خوب است و پس از تمام شدن ورزش نیز باید باز مدت 5 دقیقه نرمش سبک کنید. و یا اینکه آهسته قدم بزنید. اگر چنانچه در هوای گرم ورزش می کنید مدت زمان نرمش و یا آهسته راه رفتن را پس ازتمام شدن ورزش روزانه اندکی بیشتر کنید.
به خاطر داشته باشید که ورزش فقط زمانی برای شما خوب خواهد بود که شما از نظر سلامتی خودتان احساس خوبی داشته باشید.
بنابراین اگر گرفتار سرماخوردگی ، گریپ، فلو و یا بیماریهای مشابه هستید، در این زمان است باید ورزش نکنید و بیشتر استراحت کنید ، پس از بهبودی کامل دوباره ورزش را آغاز کنید. و اگر چنانچه در اثر بیماری به مدت بیش از دوهفته ورزش نکردید زمانی که احساس کردید که آماده ورزش هستید، باید آهسته آهسته ورزش را آغاز کنیدو تدریجاً آن را افزایش دهید.
چه زمانی باید با پزشک خود مشورت کنید؟
اگرپس از انـجام ورزش احساس درد در عضلات و مفاصل خود کردید شایدبه دلیل این باشد که یا زمان طولانی ورزش کرده اید و یا اینکه ورزش سنگین تر از آنچه که برای شما مناسب است انـجام داده اید.
در این مورد باید ورزش سبکتر را جایگزین ورزش سنگین قبلی کنید و یا اینکه از مدت زمان ورزش بکاهید. و اگر این درد و ناراحتی بیش از یک یا دو روز باشد بهتر است که با پزشک خود مشورت کنید. اگر در هنگام ورزش و یا پس از آن دچار هر یک از علائم زیر شدید باید با پزشک خود فوری در میان بگذارید:
1- اگر گرفتار درد قفسه سینه و احساس فشار در قفسه سینه شدید.
2- اگر احساس تنگی نفس کردید و یا اینکه گرفتار اشکال تنفس شدید.
3- اگر احساس سر گیجه و یا light headedness کردیدو یا اختلال در بینائی یا اینکه چشمتان سیاهی رفت و سبکی در سر کردید.
4- اگر احساس عدم تعادل کردید.
5- اگر احساس تهوع و یا اینکه استفراغ کردید
چه ورزش های ویژه ای که سالمندان می  توانند انـجام دهند؟
ورزش هائی هستند که شما می توانید در خانه انـجام بدهیدو بسیار ساده و راحت هستند. هر کدام از این ورزش ها را می توانید 8 تا 10 مرتبه تکرار کنید و پس از اندکی استراحت برای دور دوم آماده شوید.
به خاطر داشته باشید
1- تمام این حرکات را آهسته و به گونه ای انجام دهید که بتوانید کنترل تمام حرکات را در دست داشته باشید.
2- زمان انجام این ورزش ها نفس را در سینه حبس نکنید
3- اگر احساس درد هرقسمت بدن کردید ورزش را ادامه ندهید
4- پس از انجام هر ورزش عضلاتی را که برای انجام این ورزش به کار برده اید آرام آرام باز و بسته کنید.
ورزش شماره 1
کف دستهایتان را به روی دیوار بگذارید و مطابق با شکل شماره 1 و آرام بدن را به سوی دیوار نزدیک کنید و سپس با کف دستهایتان به دیوار فشار دهید به طوریکه بدن شما در جهت دور شدن از دیوار حرکت کند و به حالت اولیه که ایستاده اید باز گردد.
ورزش شماره 2
روی صندلی بنشینید. اندکی بالانته را به جلو بکشید و سپس از روی صندلی بلند شوید کوشش کنید که به پهلو خم نشوید و یا از دستها برای بلند شدن کمک نگیرید( مطابق شکل شماره 2)
ورزش شماره 3
دو دنبل سبک را با دستهای خود بگیرید و سپس ساعد را به سمت شانه خم کنید و سپس به حالت اول بازگردید(مطابق شکل شماره 3)
ورزش شماره 4
دو دنبل سبک را با دستهای خود بگیرید.( دنبل را اندازه ای انتخاب کنید که از نظر وزن برایتان بلند کردن آنها ساده و راحت باشد) دستها را از پهلو آویزان کنید سپس شانه ها را به سمت گوش بالا و سپس پائین ببرید. این ورزش بسیار ساده است و شما به راحتی می توانید در خانه خود انجام دهید. به خاطر داشته باشید که انجام این گونه ورزش های در سالمندان در پیشگیری از پیشرفت پوکی استخوان بسیار مؤثر است.
نکته بسیار مهم در مورد سالمندان این است که در جائی که ورزش می کنید باید به گونه ای باشد که برای شما خطر زمین خوردن و یا هر اتفاق ناخوش آیند و زیان رسا نباشد به طور نمونه اگر پیاده روی می کنید کوشش بر آن باشد که در روز روشن انجام شود نه در تاریکی شب.
ولی به هر روی باید یاد آور شویم که اگر سایر نکات را رعایت کنید، کهولت سن به تنها ئی مانع ورزش نخواهد بود. و بر عکس بسیاری از ورزش های ویژه در سنین بالا در بهبود و پیشگیری ازپیشرفت بسیاری از بیماریها مؤثر هستند.
سالمندان، دومین گروهی هستند که بعد از نوجوانان در معرض افسردگی قرار می‌گیرند.
سالمند نیز مانند هر فرد دیگری ممکن است دچار افسردگی شود و یکی از عوامل موثر در افسردگی سالمندان، عوامل بیولوژیک بدن و ایجاد تغییرات پیری در مغز است و براساس تحقیقات انجام شده سالمندان به طور متوسط روزی 6 نوع دارو مصرف می کنند که تداخل و تأثیرات این داروها می تواند در فرد سالمند ایجاد افسردگی کند.
عوامل روانشناختی یا همان احساس پیر بودن و ناکارآمد بودن نیز می‌تواند ایجاد افسردگی کند همچنین سالمندان در معرض از دست دادن افراد متعددی از دوستان و آشنایان قرار دارند که این خود باعث افسردگی می شود.
در ایجاد افسردگی در سالمندان، نگرش یک جامعه به سالمند نیز اهمیت دارد، به عنوان مثال باید دید تا چه حد در خانواده یک فرد سالمند جایگاه دارد و مورد پذیرش است و در سطح اجتماعی تا چه میزان پذیرفته می شوند و از توانایی هایشان استفاده می شود. در نتیجه تمامی عوامل بیولوژیک، روانی و اجتماعی می تواند فرد سالمند را مستعد بروز افسردگی کند.
یک سری علائم افسردگی از قبیل احساس اندوه، لذت نبردن از مسائل روزمره، اشتغال ذهنی به مرگ و اختلالات خواب و اشتهاء (چه به صورت افزایش و چه در جهت کاهش خواب و اشتهاء) علائمی هستند که در تمام افسردگی ها مشترکند اما آنچه که به صورت مشخصه در سالمندان بروز می کند، اختلالات حافظه و عدم شناخت اطرافیان و عدم تمرکز است.
فرد سالمند به محیط اطراف بی علاقه و بی توجه شده و فراموش کار می شود. این حالت در فرد سالمند حتی ممکن است با بیماریهای دیگری همچون دمانس (زوال عقل) اشتباه شود.
همانطور که ایجاد افسردگی علل مختلفی دارد، درمانهایش نیز درمانهای مختلفی است. به عنوان مثال اگر فرد دچار مشکلات جسمی است و از داروهای مختلف استفاده می کند، ابتدا باید مشکلات جسمی او را حل کرد. تأثیراتی که بسیاری از داروها در بدن می گذارند می تواند باعث ایجاد افسردگی شود.
از روشهای دیگر درمانی، درمانهای دارویی است که باید فرد از داروهای ضدافسردگی استفاده کند و در مواردی که بیماری سالمند بسیار شدید و پیشرفته است به نحوی که سوء تغذیه پیدا کرده و یا افکار خودکشی دارد ممکن است که از الکتروشوک نیز استفاده شود.
البته درمانهای روان شناختی و اجتماعی نیز از اهمیت برخوردارند به نحوی که سالمند باید بداند که مورد توجه خانواده و اطرافیان است و از تجربه اش استفاده می‌شود. همچنین خانواده ها نیز می توانند وظایفی را به سالمندان محول کنند تا آنها احساس بیهودگی نداشته باشند. و باید توجه داشت که سالمندان سرعتشان کم و دقتشان زیاد است و می توان کارهایی که نیاز به سرعت بالا ندارد را به آنها واگذار کرد
منبع

زنان مسنی که از برخی درمان‌های جایگزین هورمونی استفاده می‌کنند ا

مجله “‪Sciences‬ ‪ “Proceedings of the National Academy of‬: زنان مسنی که از برخی درمان‌های جایگزین هورمونی استفاده می‌کنند احتمالا متحمل آسیب‌های شنوایی می‌شوند
به گفته دانشمندان، زنان مسنی که از برخی درمان‌های جایگزین هورمونی استفاده می‌کنند احتمالا متحمل آسیب‌های شنوایی می‌شوند.
مطالعه روی ‪ ۱۲۴‬زن یائسه نشان داد آنهایی که تحت درمان جایگزین هورمونی،از جمله پروژستین ‪progestin‬ قرار داشتند، سرعت درکشان ضعیف‌تر از زنانی بود که تنها استروژن مصرف می‌کردند.
نتایج مطالعه این گروه تحقیقاتی که دکتر “روبرت دی. فریسینا” در مرکز پزشکی دانشگاه روچستر بر عهده داشت در شماره روز سه‌شنبه مجله “‪Sciences‬ ‪ “Proceedings of the National Academy of‬چاپ شد.
این گروه تحقیقاتی پیش از این نشانه‌هایی از مشکلات شنوایی مرتبط با هورمون درمانی را گزارش داده بود و مطالعه جدید آنها نشان می‌دهد که در این رابطه احتمالا پروژستین عامل کاهش شنوایی است.
فریسینا گفت این تحقیق مشکلاتی را در گوش داخلی و تاحدودی در عملکرد مغز که بر شنوایی زنانی که تحت هورمون درمانی حاوی پروژستین قرار دارند، نشان داد.
از آنجا که مشکلات شنوایی می‌تواند بر کیفیت زندگی از جمله فعالیت‌های خانوادگی و شغلی تاثیر بگذارد، این پزشک مصرانه خواستار افزایش آزمایش‌های شنوایی برای زنانی شد که از این درمان استفاده می‌کنند.
دکتر فریسینا به زنانیکه قرار است درمان جایگزین هورمونی آغاز کنند توصیه کرد تا شنوایی خود را بیازمایند و این آزمایش را هر شش ماه یک‌بار تکرار کنند تا اگر شنوایی‌شان رو به کاهش گذاشت، در مورد مقدار یا مصرف پروژستین تجدید نظر کنند.
منبع
http://www.pezeshk.us/

کاهش بینایی و شنوایی در افراد مسن ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند

به گفته محققان، کاهش بینایی و شنوایی در افراد مسن ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند.
به گزارش پایگاه اینترنتی بی.بی.سی.نیوز، دانشمندان استرالیایی در این مطالعه حدود ‪۲‬هزار نفر را که بطور متوسط ‪ ۷۰‬ساله بودند، مورد بررسی قرار دادند.
آنها دریافتند، داوطلبانی که نقص بینایی داشتند احتمال بیشتری داشت که به آسیب‌های شنوایی مبتلا شوند. عکس این نکته نیز مشاهده شد.
محققان در مطالعه خود که در مجله “بایگانی چشم پزشکی”(‪Ophthalmology‬ ‪ (Archives of‬چاپ شده است، نوشتند: ممکن است دلایل نهفته این آسیب‌های حسی مشابه باشد.
محققان همچنین دریافتند افراد مبتلا به استحاله ماکولا مرتبط با سن و آب مروارید نسبت به افرادی که به این اختلالات مبتلا نیستند، احتمال بیشتری دارد که به کاهش شنوایی مبتلا شوند.
نویسندگان این مطالعه از دانشگاه “سیدنی و آزمایشگاه‌های ملی “صوت شناسی” در سیدنی اعلام کردند، این ارتباط میان بینایی و شنوایی را می‌توان با این حقیقت توضیح داد که هر دو نتیجه پیری هستند.
به گفته آنها، عوامل شایع خطر ساز می‌تواند زمینه ساز ابتلا افراد به این آسیب‌های حسی باشد.
قرار گرفتن در معرض استرس اکسیداتیو، دود سیگار و تصلب شریان و عوامل خطرساز آن به ترتیب با استحاله ماکولا مرتبط با سن، آب مروارید و کاهش شنوایی ارتباط دارد.
دیابت یکی دیگر از عوامل شایع خطرساز برای ابتلا به آب مروارید، آسیب‌های بینایی و شنوایی است.
“سو بران” که در بنیاد خیریه نابینایان و ناشنوایان “سنس” مسئولیت دارد، گفت:” آسیب‌های دوگانه حسی و یا ناشنوایی نابینایی چیزی است که بیشتر افراد در سنین پیری آنرا تجربه می‌کنند.”
بر اساس ارزیابی‌های این بنیاد، در حال حاضر حدود دو میلیون فرد بالای ‪ ۶۵‬سال در انگلیس به اختلال بینایی و شنوایی مبتلا هستند

منبع
http://www.pezeshk.us
موجود

ورزش ضامن نشاط و تندرستی شما است

ورزش را به فعالیتهای روزانه خود اضافه کنید

ورزش علاوه بر ایجاد نشاط وشادابی در روحیه شما می تواند باعث بهبود وضعیت سلامتی و قدرت جسمانی شما شود. فعالیتهای زیادی وجود دارد که بتنهائی و یا همراه دوستان و خانواده خود می توانید آنها را انجام دهید . بیاد داشته باشید که چه کودکان و چه بزرگسالان احتیاج به روزانه حداقل 30 دقیقه فعالیت فیزیکی متوسط دارند و می توان 30 دقیقه را در یک زمان یا مثلاً در 3 زمان ده دقیقه ای در طول روز تقسیم کرد. البته اگر شما قبلاً اصلاً فعالیتی نداشته اید، بهتر است که در شروع از زمانهای کمتری آغاز کرده و بتدریج زمان ورزش خود را به 30 دقیقه یا حتی بیشتر برسانید و پس از آن می توانید در برنامه روزانه خود دقایقی فعالیت فیزیکی را نیز بگنجانید.

با ورزش و نشاط روحی ناشی از آن روح خود را متحول کنید

ورزش و اثرات روحی آن می تواند راه حلی برای رفع احساس خستگی ملامت شما شده و اگر احیاناً از چاقی نیز رنج می برید، پس از مدتی با اصلاح وضعیت بدنی شما، باعث ایجاد تفکر بهتری در مورد خودتان ،در شما می شود.

· فوائد دیگر ورزش

Ø در شما احساس نیرو و انرژی ایجاد می کند.

Ø به کاهش وزن شما و کنترل اشتها در شما کمک می کند.

Ø خواب شما را بهبود می بخشد.

Ø خطر ایجاد بیماری دیابت را درشما کم می کند.

Ø خطر ایجاد سکته مغزی را در شما کم می کند.

Ø فشار خون شما را کاهش می دهد.

Ø سطح کلسترول خون شما را کاهش می دهد.

خود را تکان دهید!

عادات خود را تغییر دهید و در تمام کارهائی که انجام می دهید فعالیت فیزیکی را اضافه کنید. بیاد داشته باشید هر فعالیت فیزیکی باعث سوختن کالری های اضافه در بدن شما می شود پس هر چه تحرک شما بیشتر باشد، شما سود بیشتری از ورزش خواهید برد. برای شروع می توانید بعضی از کارهائی را که در زیر پیشنهاد می شود را انجام دهید.

Ø هر روز 15 دقیقه زودتر بیدار شده و حرکات و نرمش را انجام دهید.

Ø در هر موقعی از روز و در هر مکانی می توانید با دویدن در جا و یا نرمش باعث ایجاد نشاط و شادابی در خود شوید.

Ø در هنگام دیدن تلویزیون می توانید از دوچرخه ثابت استفاده کنید.

Ø همزمان با برنامه های نرمش و ورزش در تلویزیون همراه با آنها به نرمش بپردازید.

Ø بجای آسانسور از پله استفاده کنید.

Ø اتومبیل خود را چند خیابان مانده به محل کار خود پارک کرده و هر روز خود را مجبور کنید کمی راه بروید.

Ø هر روز زمانی را برای بازی با بچه ها و یا نوه های خود اختصاص دهید البته بازیهائی که در آنها فعالیت فیزیکی وجود دارد.

Ø می توانید در برنامه روزانه خود دقایقی را به طناب زدن اختصاص دهید.

· چه نوع فعالیت فیزیکی برای شما از بقیه بهتر است؟

در حقیقت فعالیت خاصی بر دیگری ارجحیت ندارد و برای شما بهترین نوع فعالیت فیزیکی فعالیتی است که شما آنرا به خوبی انجام دهید. ولی همانطور که قبلاً نیز گفته شد برای شروع ابتدا باید در زمانهای کم و از فعالیتای در سطح متوسط آغاز کرد ولی پس از مدتی می توانید فعالیتهای شدید را نیز به برنامه خود اضافه کنید .

سطح متوسط فعالیت

این سطح نقطه خوبی برای شروع است که گفتیم می توان این فعالیتها را 3 بار در روز هر بار به مدت ده دقیقه انجام داد. این فعالیتها شامل: قدم زدن، از پله بالا رفتن، باغبانی، شن کشی کردن خاک باغچه، بازی بولینگ، انجام حرکات ساده نرمشی همراه با موزیک و … .

سطح شدید فعالیت

پس از مدتی می توان سطح فعالیتهای خود را بالا برد که مسلماً برای شما نیز فواید بیشتری دارد این فعالیتها شامل: دوچرخه سواری شنا، انجام ورزش آیروبیک، دویدن، انجام ورزشهای دست جمعی مثل فوتبال، بسکتبال، والیبال و … .




چگونه می توان ورزش را تبدیل به یک عادت خوب برای تمام عمر تبدیل کرد؟

برای این کار باید از افراد دیگر کمک بگیرید. بله وقتی که شما دسته جمعی ورزش می کنید، هر روز این جمع کنار هم گرد آمده و ورزش را انجام می دهند و اگر شما روزی بخواهید از این کار شانه خالی کنید برای شما مشکل است. می توان ورزش را تبدیل به مسأله مشترک کرد. به مثالهای زیر توجه کنید.

ورزش بعنوان یک مسأله کاری: همکاران شما در اداره می توانند شرکای شما در انجام حرکات ورزشی باشند ( در زمانهائی که شما کار بخصوصی ندارید و یا در زمان نهار و استراحت).

تذکر مهم : بیاد داشته باشید که اگر شما مشکل پزشکی دارید قبل از شروع ورزش باید به پزشک خود در مورد نوع فعالیت و مدت زمان آن مشورت کنید.

خود را توانمند سازید

فعالیتهائی را که شما بیش از بقیه به آنها علاقه دارید لیست کرده و برای خود هدف تعیین کنید برای مثال هدف من انجام (نام یک فعالیت فیزیکی) برای حداقل(مدت زمان) دقیقه در روز و (تعداد دفعات) در هفته می باشد.

مثال: هدف من دویدن برای حداقل 30 دقیقه در روز و 4 بار در هفته می باشد.

منبع

سالمندان ایران ، امروز 5/4 میلیون نفر هستند

به گزارش مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد- تهران، تاسال 2050 جمعیت سالمندان ایران به تعداد 26 میلیون و 393 هزارنفر خواهد رسید که در آن زمان سالمندان 26 درصد از کل جمعیت کشور را تشکیل خواهند داد.
امید به زندگی برای مردان و زنان ایرانی بعد از 60 سالگی طی سالهای 2005 تا 2010 به ترتیب 17 و 18 سال در این نمودار قید شده است.
بر پایه این گزارش ، سازمان ملل در سال 2006 تعداد کل سالمندان جهان را 687 میلیون و 923 هزار نفر عنوان ذکر کرده است که این تعداد در سال 2050 به رقم 1 میلیارد و 968 میلیون و 153 هزار نفر خواهد رسید.
در میان کشورهای جهان ژاپن، ایتالیا، و آلمان به ترتیب بالاترین جمعیت سالمندان جهان را دارند. در حالی که امارات متحده عربی؛ قطر و کویت کمترین جمعیت سالمندان را دارا هستند.

آیا تا به حال به سالمندان خود اندیشیده ایم؟ آیا نیازهاى آنان را با امکانات موجود وفق داده ایم؟ این موضوع که جمعیت جوان کشور رقم بسیار بالایى دارد و طبعاً این رقم در آینده جمعیت سالمند را مى سازد نگران کننده شده. سالمندى دوره کمال و پویایى آدمى است. سال هایى که به دلیل داشتن تجربه مى تواند بهترین کارآیى را داشته باشد. البته اگر خانواده ها گروه هاى سالمند را در میان خود باور کنند.
یکى از اقداماتى که در پایان سال ۸۳ و در اوایل ۸۴ صورت گرفته طرح گنجینه ها مى باشد که با اهداف احیا و اشاعه فرهنگ تکریم و بزرگداشت سالمند برگزار شده و مى شود، به گفته مسوولان ذى ربط سالمندان بالاى ۶۵ سال مى توانند با مراجعه به دفاتر پستى و ارایه مدارک لازم کارت منزلت را دریافت کرده و از خدمات رفاهى شهردارى مثل اتوبوس، مترو، مراکز فرهنگى، تفریحى و ورزشى وکتابخانه استفاده رایگان داشته باشند

سالمندان تنها قشرى از مردم هستند که شاید تا حالا کمتر حرفى از آن ها به میان آمده و کمتر کسى بوده که به خاطر اطلاع از نیازهاى سالمندان به دنبال کتابى به این نام بگردد. یکى از دانشمندان به نام مک کئون معتقد است که پیرى عبارت است از تغییرات بیولوژیکى که در نحوه زیست ارگانیسم در طول زمان ظاهر مى شود

این تغییر با کاهش نیروى حیاتى و تطبیقى یعنى کاهش قابلیت انطباق فرد با تغییر شرایط ناگهانى و ناتوانى در ایجاد تعادل مجدد همراه بوده و به تدریج دگرگونى هایى را در ساختمان و عمل اعضاى مختلف به وجود مى آورد.
سازمان بهداشت جهانى دوران هاى مختلف عمر را به پنج مرحله تقسیم کرده است: ۱- از تولد تا ۱۸ سالگى (دوران کودکى) ۲- ۱۸ تا ۳۵ سالگى (دوران جوانى) ۳- ۳۵ تا ۵۵ (دوران میانسالى) ۴- ۵۵ تا ۶۵ سالگى (دوران مسنى) ۵- ۶۵ به بالا (دوران پیرى).
سالمندى دوره کمال، پربارى و بلنداى زندگى هر انسانى است، جایى از زندگى که با انبوهى از تجربه مى توان به گذشته، امروز و به فردا نگاه کرد.
در اینجا مى توان انسانى را دید که آرام و صبور و با گام هایى ملایم به دنیا و به موضوعات نگاه مى کند و در همین صبر و ملایمت است که نقش او و تفاوت هاى عمده اش با دیگر سنین آشکار مى شود. خردمندى و موشکافى که تجربه و علم به او آموخته است تا چگونه و چه هنگام رفتار کند و با مسایل برخورد نماید. این البته همه آن چیزى نیست که از سالمندى مى دانیم. در سوى دیگر، چهره اى را مى بینیم که غبار خستگى هاى زمان را بر خود دارد. کسى که مى خواهد فارغ از هیاهو و شتاب به خود، به زندگى و به دیگران بیندیشد. آیا مى تواند؟ این پرسش بزرگى است. آیا مى تواند؟ آیا مى تواند آرام و بى هیاهو درد خستگى را آرام کند؟ آیا مى تواند فرصت این را داشته باشد که از دوره جدید زندگى خود استفاده کند؟
جمعیت جامعه پیوسته در حال تغییر است و از این رو ترکیب و بافت آن نو و دگرگون شده است خانواده به جهت بحران هاى معاصر خود و برخى از آسیب هایى که آن را تهدید مى کند تعریف نو یافته است.
وضعیت اقتصادى جامعه متفاوت شده و از این رو بر دیگر حوزه ها از جمله در سیاست گذارى هاى اجتماعى و از این رو مدیریت منابع انسانى تاثیر گذاشته است. صورت بندى فرهنگى- اجتماعى جامعه تغییراتى یافته و مؤلفه هاى آن تعاریف جدیدى یافته اند. اکنون سوال این است در چنین شرایط نو و نه لزوماً مضطرب کننده، جایگاه سالمندان چگونه قابل تعریف است و آیا اساساً به این پرسش اهمیت داده و اندیشیده ایم؟ بررسى ها نشان مى دهد که سالمندان تنها یک درصد از مجموع قوانین تصویب شده را دارا هستند که از این مقدار ۶۲ درصد اقتصادى، ۲۲ درصد اجتماعى و ۱۶ درصد رفاهى و بهداشتى است. دقت در همین سهم ناچیز نشان مى دهد که اغلب این مصوبات نیز به صورت پراکنده و یا در قالب آیین نامه هاى اجرایى دولت و سازمان ها مى باشد، همچنین نگاهى به مصوبات اجتماعى، آنچنان که گفته شد ۲۲ درصد از مجموع یک درصد سهم سالمندان از کل قوانین مصوب، نشان مى دهد که این مقدار نیز اعتناى خاصى به مسایل و ضرورت هاى خاص و عمیق سالمندان نداشته اند.
علاوه بر این به جز مسایل و نیازهاى پایه همچون خانواده، هویت، اوقات فراغت و… این نیز اهمیت دارد که آیا راهکارى نیز براى حمایت از سالمندان در برابر خشونت ها و تهدیدها و آسیب ها اندیشیده و پیش بینى شده است.
مجموع این مطالعات و بررسى ها نشان مى دهد که سالمندان و سالمندى تعریف روشنى چه در نظام و قانونگذارى و چه در فرهنگ عمومى نیافته است. این وضعیت اگر چه زمینه بسط یافته و گسترده اى است ولى در عین حال شاید بتوان براى تاکید، آن را فقر و ابهام در وضعیت حقوقى سالمندان بدانیم. این زمینه ها که ما آن را بطور عمومى ابهام در تعریف و جایگاه سالمندى و سالمندان در برنامه ریزى فرهنگى، اجتماعى و اقتصادى مى خوانیم، نوعى نیاز براى تهیه و تدوین محورها و سرفصل هاى مهم سالمندى را به همراه آورد. این سر فصل ها عبارتند از سالمندى و تغییرات جمعیتى، جایگاه و موقعیت فرهنگى- اجتماعى سالمندان، هویت سالمندى و انتقال فرهنگى، مشارکت اجتماعى، خانواده، اوقات فراغت و ورزش، مراقبت و حمایت عمومى، بهداشت و سلامت، وضعیت اقتصادى و معیشت سالمندان، بازنشستگى، فضاهاى سالمندى، مصرف کالاهاى فرهنگى و آموزش و توانبخشى.
توصیه هاى اجرایى:
- رسانه هاى گروهى با استفاده از نتایج پژوهش ها در جهت آگاه نمودن هر چه بیشتر خانواده ها از مراحل سالمندى، ارزش نهادن به این گروه سنى و تغییر نگرش منفى آنان و سایر افراد جامعه، گامى مثبت بردارند.
- قوانین حمایت از سالمندان در کشور، متاسفانه به طور کلى جامع و کامل نبوده و بسیارى از مسایل و مشکلات سالمندان کشور با توجه به بافت فرهنگى، اجتماعى و اقتصادى نادیده گرفته شده اندهمچنین رشد جمعیت سالمندان در این عرصه ایجاد شده است. سازمان و انجمن ها با یک بررسى جامع و کافى نیازهاى جمعیت سالمند را بررسى کرده و قوانین متناسب را به قوه مقننه پیشنهاد نمایند.
- برنامه اى جهت افزایش سطح اطلاعات و آگاهى هاى بهداشتى سالمندان و خانواده ها از طریق رسانه هاى گروهى صدا و سیما، جراید علمى و… تهیه شود.
به منظور توسعه مراقبت هاى بهداشتى از سالمندان و کاهش هزینه ها و افزایش سهولت دسترسى همگان به خدمات مورد نظر، پیشنهاد مى شود که دامنه فعالیت موسسات خصوصى و خیریه با حفظ نظارت مرکزى گسترش یابد و مجوز تاسیس خانه سالمندان و مراقبت بسیار از سالمندان براساس ضوابط علمى و منطقى به افراد متخصص و ذى صلاح داده شود.
- ارزیابى واقع بینانه از امکانات مالى خانواده هایى که از افراد مسن نگهدارى مى کنند، به منظور ارایه کمک مالى و آموزش هاى لازم به خانواده هاى نیازمند.
- آماده نمودن بزرگسالان براى یک بازنشستگى مثمرثمر از نظر شغلى و اجتماعى و ایجاد تسهیلات لازم براى بهره گیرى از خدمات و تجربیات مفید و سازنده سالمندان در جامعه.
- به کارگیرى سازوکارهایى براى پیشگیرى از احساس انزوا و گوشه گیرى در افراد سالمند.
- اقدامات تبلیغى و ترویجى براى تبیین نقش، جایگاه، شأن و منزلت افراد سالمند در ساختار جامعه.
- تقویت نهادهاى عمومى دولتى و NGOهاى حامى سالمندان.
- وضع قوانین حمایت از سالمندان توسط سازمان هاى رفاهى.
- استفاده از تبلیغات در رسانه هاى گروهى توسط فیلم و سریال هاى تلویزیونى در خصوص حفظ احترام به سالمندان.
- نهادینه کردن احترام به آنان در بین کودکان نوجوانان و جوانان از طریق آموزش در کتب درسى در سطوح مختلف.
- تلاش براى حل مشکلات اقتصادى سالمندان به منظور استحکام روابط خانوادگى و کاهش مشکلات خانواده ها.
- تشکیل گروه ها و انجمن هاى سالمندى در سه سطح محلى و منطقه اى و ملى به منظور رسیدگى هر چه بیشتر به مشکلات اجتماعى و فرهنگى و اقتصادى آنان و ارتباط مستمر سالمندان جامعه با یکدیگر.
- فراهم نمودن امکاناتى براى مردم به منظور پس انداز قسمتى از درآمد براى مخارج دوران پیرى.
- پیش بینى حمایت هاى بیمه اى خاص در مقابل خطراتى که سالمندان بیشتر با آن مواجهند.
- ایجاد فرصت هاى تفریحى (زیارتى- سیاحتى) براى سالمندان.
- باید افراد مسن و مخصوصا در آستانه سالمندى، تحت آموزش هاى اجتماعى خاص دوران سالمندى به وسیله متخصصان مسایل اجتماعى مشاوره اى قرار گیرند.
- خانواده هاى داراى سالمند به وسیله مشاوران خانواده و رسانه هاى همگانى با مشکلات دوران سالمندى و مراقبت از آن ها آشنا شوند.
- باید مراکزى تحت عنوان باشگاه هاى روزانه سالمندى با هدایت و رهبرى خود سالمندان، مخصوصا سالمندانى که در موقعیت درخشانى در زمینه علم، هنر، صنعت و ادب بوده اند، با حمایت دولت تشکیل شود و با ایجاد انگیزه هاى لازم ورزشى، تفریحى و هنرى موجبات همگرایى افراد مسن، جوان و سالمند فراهم گردد. آمارها نشان مى دهد که جمعیت سالمندکشور از وضعیت اقتصادى مناسب و مطلوبى برخوردار نیست. در سال ۶۵ به ازاى ۱۱ نفر پرداخت کننده حق بیمه اجتماعى، یک نفر مستمرى بگیر وجود داشته و در سال ۷۵ این رقم از هشت به یک رسیده به این ترتیب یک نفر مستمرى بگیر متکى به پرداخت هشت نفر است (یعنى تعداد سالمندان افزایش یافته است) و نه ۱۱ نفر و این رقم روز به روز کمتر مى شود.
از آنجا که سطح دریافتى ها به نسبت هزینه ها بالا نمى رود پس کل دریافتى از بیمه شدگان که باید به نفع مستمرى بگیران (از جمله سالمندان) مورد استفاده قرار بگیرد، کاهش مى یابد. سالمندان به ویژه سالمندن زن که از حقوق اقتصادى، اجتماعى و امنیت اجتماعى کافى برخوردار نیستند. در این فرایند به شدت آسیب مى بینند و از طرفى دیگر طى سال هاى اخیر، سرانه مستمرى بازنشستگى نسبت به قیمت هاى جارى و ثابت روبه کاهش است به طورى که دریافتى مستمرى بگیران- که بیانگر وضع سالمندان نیز مى باشد در سال ۵۷ نسبت به سال ۶۰ به حدود یک سوم رسیده است که این مورد به زیان اقشار مستمرى بگیر (سالمندان از کار افتادگان) است.
همچنین نسبت منابع به مصارف سازمان تامین اجتماعى در سال ۶۰ معادل ۱/۳ بوده است. در سال ۷۵ به ۶/۱ رسید و پیش بینى مى شود که بین سال هاى ۷۸ تا ۸۱ به عدد یک برسد که این امر باعث مى شود بیشترین فشار را بر بنیه از کارافتادگان، سالمندان و معلولان وارد کند که قادر نیستند به هر علت، براى خودکارى دست و پا کنند و از کاستى منابع سازمان تامین اجتماعى که به واقع ارزشمندترین نهاد رفاهى کشور است به شدت آسیب خواهند دید.
سازمان بازنشستگى کشور، کمیته امداد امام خمینى(ره) و سازمان تامین اجتماعى سازمان هایى هستند که مى توانند ضمن حفظ شأن و منزلت فردى و اجتماعى فرد از کار افتاده و یا بازنشسته و خانواده او، حمایت مالى جامعه را براى آنها (سالمندان) مهیا کنند.
سازمان تامین اجتماعى در هر جامعه اى به عنوان متولیان حمایت از سالمندان شناخته مى شوند. اصطلاح تامین اجتماعى بیانگر تامین درآمدى است که به هنگام قطع درآمد به عللى از قبیل بیکارى، بیمارى یا حادثه جایگزین آن مى شود و همچنین شامل تامین درآمد براى کسانى مى شود که به علت پیرى بازنشسته شده اند و یا به سبب مرگ شخص دیگرى از حمایت محروم مانده اند و تامین مخارج استثنایى از قبیل هزینه هایى که به مناسبت، تولد، ازدواج یا مرگ پیش مى آید. اصولاً تامین اجتماعى یعنى تامین حداقل درآمد.
در حال حاضر سازمان تامین اجتماعى با تحت پوشش قرار دادن از یک سوم جمعیت کشور و بیش از نیم میلیون مستمرى بگیر بازنشسته، نقش اساسى را ایفا مى کند

بدیهى است اگر نظام تامین اجتماعى، فراگیر و با مسوولیت متمرکز و جدى دولت باشد مى باید پوشش همگانى براى نیروى کار، بیکاران، بیماران و سالمندان، نیازمندان، فقرا و کسانى که به هر دلیل به زیر خط معینى از درآمد سقوط مى کنند به وجود بیاید. فشار تهیدستى واقعیتى است قوى تر از انفجار بمب، فقر و تهیدستى مانع از آن مى شود که آدم ها به وظایف انسانى- اجتماعى خود عمل کنند.
در کشور ما امید به زندگى در حال افزایش است. کشور ما هم اکنون داراى سهم بالایى از نسل جوان است. این امر در آینده، نسبت بازنشستگان و کهنسالان را در جامعه زیاد مى کند اگر نسل حاضر در راستاى توسعه همزمان اجتماعى و اقتصادى فعال نشود وضع سالمندى مصیبت بارتر خواهد شد. بخش عمده اى از این توسعه از طریق تقویت و تمرکز، کارآمدى و فراگیرى نظام تامین اجتماعى کشور و نجات این نهاد ارزشمند از سقوط و ورشکستگى میسر مى شود.
طرحى به نام طرح گنجینه ها که با دستور شهردار تهران و توسط فرهنگسراى سالمند به نمایندگى از طرف سازمان فرهنگى هنرى شهردارى به مورد اجرا گذاشته شده است، شامل برنامه ها و مراحل مختلفى مى باشد که در اولین مرحله با صدور کارت منزلت، سالمندان (شهروندان ارشد) مى توانند از کلیه خدمات فرهنگى، هنرى و تفریحى، شهردارى ها و فرهنگسراها به صورت رایگان استفاده نمایند. این طرح از روز ۱۲ بهمن ماه ۱۳۸۳ همزمان با آغاز دهه مبارک فجر و روز ورود امام خمینى(ره) به میهن اسلامى به اجرا گذاشته شده است و مدت سه سال ادامه خواهد داشت. سالمندانى که کارت منزلت را دریافت مى کنند، مى توانند از خدمات رفاهى شهردارى شامل اتوبوس شرکت واحد، مترو، کتابخانه، مراکز تفریحى، ورزشى، هنرى و همچنین کلیه خدمات فرهنگسراها به صورت رایگان استفاده کنند. لازم به ذکر است که بر روى کارت منزلت نام و آرم هیچ سازمانى درج نشده است تا سازمان هاى دیگر هم از این طرح حمایت کرده و خدماتى که در آینده به شهروندان ارشد ارایه مى شود منحصر به خدمات مراکز شهردارى نباشد.
طرح گنجینه ها با اهداف احیا و اشاعه فرهنگ تکریم و بزرگداشت سالمندان، تحکیم و انسجام خانواده با محوریت سالمندان، ایجاد درک، درایت و آگاهى بیشتر افکار عمومى به حوزه سالمندى، نهادینه سازى روند حمایت از سالمندان، بسترسازى براى گسترش فضاها و فرصت هاى سالمندى، ایجاد شور و نشاط و افزایش امید به زندگى در بین سالمندان و بالاخره فعال سازى و افزایش مشارکت اجتماعى سالمندان برگزار مى شود.
به گفته آقاى عسگرى یکى از مسوولان مربوطه در فرهنگسراى سالمند در مرحله اول، این سالمندان مى توانند با مراجعه به دفاتر پستى و پرداخت هزینه خدمات پستى به مبلغ ۷۰۰۰ ریال، فرم هاى ثبت نام کارت منزلت را دریافت کنند.
پس از تکمیل فرم هاى مربوطه و ارسال مدارک لازم، کارت آنان صادر و از طریق پست به نشانى منازلشان ارسال خواهد شد. لازم به ذکر است که نحوه دریافت فرم ثبت نام و مدارک لازم فقط از طریق دفاتر پستى امکان پذیر خواهد بود و به فرم ها و مدارکى که خارج از چرخه پستى ارسال شود ترتیب اثرى داده نخواهد شد.
با توجه به مشکلات و تنگناهاى دوره سالمندى، از قبیل پایین بودن سرانه و شاخص بهره مندى سالمندان از فضاها و فرصت هاى اجتماعى به دلیل تغییرات جمعیتى و ویژگى هاى رشد جمعیتى آنان، دگرگونى ها و تغییرات کارکردهاى فرهنگى، اجتماعى سالمندان نسبت به گذشته، مطلوب نبودن جایگاه سالمندان در تصمیم گیرى ها و برنامه ریزى هاى خانواده و جامعه، زندگى دشوار سالمندان در خانواده معاصر به دلیل بافت جدید و متفاوت، آسیب پذیر بودن، زمینه حضور سالمندان در فعالیت هاى اجتماعى به دلیل کاهش درآمدها، افزایش اوقات فراغت، از دست دادن برخى توانایى ها، از دست دادن همسر، مطلوب نبودن نقش در جایگاه سالمندان به عنوان الگوها و گروه هاى مرجع جامعه، افزایش مشکلات سالمندان به دلیل کاهش سن بازنشستگى، طول سال هاى فراغت و عدم برخوردارى از شغل رسمى، رشد بسیار پایین فرهنگى سالمندان از سبد کالاى فرهنگى، مشخص نبودن جایگاه وضعیت آموزش و توانبخشى سالمندان و مطلوب نبودن جایگاه حقوقى سالمندان در سیاست گذارى هاى کلان فرهنگى، اجتماعى و رفاهى تلاش شده است، یک حرکت فرهنگى در حوزه سالمندى انجام پذیرد و با حمایت سایر سازمان ها تداوم یابد

ایرانیان و خانه های سالمندان در آلمان

در خانه‌هاى سالمندان آلمان چه مى‌گذرد؟ در کشورى که یک چهارم شهروندانش سنى بیش از ۶۰ سال دارند، برخورد با افراد مسن به گونه‌اى دیگرست تا کشورى مثل ایران با جمعیتى که ۷۰ درصدش سنی زیر ۳۰ سال دارند. موسسات مختلفى چون آسایشگاه‌ها و خانه‌هاى سالمندان مجهز، از دست آوردهاى گرانبهاى کشورى چون آلمان به حساب مى‌آید. در این خانه‌ها افراد سالمند زندگى مى‌کنند و در صورتى که سالمندى نتواند هزینه نسبتا سنگین این موسسات را بپردازد، دولت به کمک مى‌آید و این هزینه را تقبل مى‌کند. سرى مى‌زنیم به یکى از خانه‌هاى سالمندان در شهر کلن آلمان به نام «آندریاس» که ریاست آن را یک ایرانى به نام حسین پورمیرزایى به عهده دارد.
آندریاس بخشى از سازمان غیرانتفاعی «کلارنباخ‌وِ‌رک» در شهر کلن است که فعالیت‌هایش را بخصوص در زمینه‌ی پرستاری و نگهداری سالمندان متمرکز کرده است. پورمیرزایى از سال ۱۹۸۱ در بخش‌هاى مختلف «کلارنباخ ورک» مدیریت و مسئولیت خانه‌هاى سالمندان را به عهده داشته و از ده سال پیش تا کنون ریاست خانه‌ى آندریاس را به عهده دارد.

سال‌ها پیش به خاطر یکى از هموطنان ایرانى ِ معلول به او مراجعه کردم. آن زمان می‌خواستم براى این هموطن جایى در مرکز آندریاس بیابم و اکنون به او تلفن زدم تا با او در مورد موسسه‌ای که سال‌هاست رهبرى‌اش را به عهده دارد، صحبتى کنم و از تجربیاتش در این مورد بپرسم. هر دو بار با رویى گشاده به یاری‌ام شتافت و سوالاتم را با حوصله پاسخ داد.

از او در مورد تاریخچه‌ی خانه‌ی سالمندان در آلمان پرسیدم، از برنامه‌ی روزانه‌ی سالمندان، در مورد هزینه زندگى و هموطنان سالمند ایرانى که در این مرکز زندگى می‌کنند و همچنین پرسنل ایرانى و خارجى موسسه‌اش پرسیدم. ابتدا در مورد تاریخچه‌ی چنین مراکزى در آلمان گفت:

تاریخچه خانه‌ی سالمندان در آلمان:

”این مسئله‌ی خانه‌ی سالمندان در آلمان تاریخچه‌‌ای قدیمی دارد. خیلی قدیم‌ها، خانه‌های سالمندان به این صورت فعلی معنایی نداشت و معروف بود به خانه‌ی فقرا. به آنها می‌گفتند ”Armenhaus” یعنى خانه‌ی فقرا. این طرز تفکر، این اسم و مخصوصا نسلی که فعلا ما داریم از آنها نگهداری و پرستاری می‌کنیم با این فکر بزرگ شده‌اند که خانه‌ی سالمندان همان خانه‌ی فقراست، همان خانه‌ی بی‌کس‌هاست. امروزه شرایط اصلا، می‌خواهم بگویم از زمین تا آسمان فرق کرده، امروزه خدماتی که ارائه می‌شود و قیمت‌هایی که به این خانه‌های سالمندان باید پرداخت شود، گرانتر از یک هتل پنج یا شش ستاره‌ است. حالا ممکن است آن خدماتی که ما می‌دهیم قابل مقایسه با یک هتل پنج یا شش ستاره نباشد، برای اینکه ما بیشتر خدمات‌مان را روی تقاضاهاى پزشکی و خدمات طور دیگر می‌گذاریم، تا اینکه وقت‌مان را صرف سرویس غذا یا مثلا دکوراسیون بکنیم. اینکه یک عده ترس دارند، دلیلش این است که از دوران جوانی یا از سن‌‌های ۵۰ به بالا فکر کرده‌اند: اگر روزی مریض شدم، دختر دارم، پسر دارم و اینها باید از من نگهداری کنند همانطوری که من از آنها نگهداری کردم. اینست که برایشان سخت است که بعد از ۳۰ سال زندگی در یک خانه و یا در یک آپارتمانی، حالا دل از همه‌چیز بکنند و بیایند در یک موسسه‌ای که مقرراتی دارد و باید خودشان را با آن مقررات وفق دهند. مسایل دیگرى هم به این مشکلات پایه‌ای اضافه می‌شود، از جمله کارهای منفى‌اى که در بعضی از موسسات انجام می‌شود، مثلا می‌خواهم بگویم، آنجوری که باید و شاید خدمات نمی‌دهند، سرویس‌ نمی‌دهند، مردم را در روزنامه‌ها، در رادیو و تلویزیونها، همانطور که خودتان هم بهتر مطلع هستید، از خانه‌ی سالمندان می‌ترسانند. از یکطرف نباید عمومیت داد به این مسایل، زیرا در هر بخش ِ کاری، فرق نمی‌کند پرستاری باشد یا کار در رستوران، خوب و بد هست. منتها یک عده قبول می‌کنند که خب بچه‌های من هم خودشان زندگی دارند، باید کار بکنند و در طبقه‌ی چهارم پیش پسر یا دختر بودن، معنایش راحتی و خاطرجمعی نیست، (آنجا) نوه‌ها هستند و می‌خواهند یکجور دیگرى رفتار کنند، یکجور دیگرى راه بروند. اینست که این افراد خودشان با رضایت خاطر می‌آیند به خانه‌ی سالمندان، نگاه می‌کنند، سر ِ وقت و بموقع اطلاعاتی جمع می‌کنند و خیلی هم راضی‌اند. منتها، این را ما دائم تجربه می‌کنیم، می‌بینیم و می‌شنویم که خود سالمندان کمتر مسئله و مشکل با خانه‌ی سالمندان دارند تا بچه‌های‌شان. این خانواده‌ها هستند که احساس ناراحتى وجدان می‌کنند و به خودشان می‌گویند: حالا وقتی‌‌ست که باید به پدر و مادرمان می‌رسیدیم و پرستاری‌شان می‌کردیم، منتها به عللی نمی‌توانیم، گرفتاریم. (به علت‌های) شغلی، خانوادگی، مکانی و مالی امکانش را نداریم. آنها پیش خودشان احساس ناراحتی وجدان می‌کنند و این ناراحتی را منتقل می‌کنند به سالمندان.”

هزینه‌ی زندگی

سن سالمندانى که در این مرکز زندگى می‌کنند میان ۶۵ و ۹۸ سال است. این موسسه ۹۰ تخت دارد و در هر اتاق دو تخت قرار دارد، اما ۱۴ اتاق یک تخته هم در این خانه‌ی سالمندان وجود دارد. هزینه‌ی زندگى در این موسسه نسبتا گران است و به میزان سرویسى که این موسسه در اختیار سالمندان قرار می‌دهد، کم و زیاد می‌شود. پور میرزایى در این مورد می‌گوید:

”هزینه‌ی زندگی بستگی دارد به آن درجه‌ی کمکی که سالمندان می‌خواهند. می‌دانید که بیمه‌های پرستاری در آلمان سه درجه دارند (Pflegestufe)، درجه یک، درجه دو و درجه سه. درجه سه آن کسانی هستند که کمک خیلی زیادى لازم دارند. درجه یک آنهایی هستند که کمک کمتری لازم دارند. ما قیمت‌هایمان در آلمان روزانه است و بستگى به درجه‌ی پرستاریمان، در یک اتاق دوتخته ۹۰ یورو در روز است براى درجه‌ی پرستارى یک. برای درجه‌ی دو در اتاق دو تختی ۱۱۰ یورو، و برای درجه‌ی سه، که بیشترین وقت پرستاری را احتیاج دارد ۱۳۰ یورو در روز است.”

گفتنىست که بسیارى از مردم آلمان نگران پیر شدن جامعه‌ی خود هستند. آنها دلیل می‌آورند که در آینده با افزایش شمار سالمندانى که از عرصه‌ی چرخه‌ى تولید خارج می‌شوند، به تدریج میزان افرادى که باید کار کنند و خرج سالمندان را با پرداخت مالیات‌هاى‌شان بپردازند کمتر و کمتر می‌شود و ضرورتا فشار مالى به جوانان دائما افزایش می‌یابد. و این دولت است که باید با تکیه به بودجه‌ى عمومى کشور همچنان مخارج سرسام‌آور بیمارستان‌ها، مراکز نگهدارى سالمندان، آسایشگاه‌هاى مخصوص آنها، مراکز توانبخشى و هزینه‌هاى افرادى که در این مراکز کار می‌کنند را بپردازد؟

برنامه‌ى روزانه در خانه‌ى سالمندان:

برنامه‌ی روزانه‌ی سالمندان در خانه‌ی سالمندان آندریاس در شهر کلن آلمان چگونه است؟ از زمانى که از خواب برمی‌خیزند تا زمانى که دوباره به رختخواب می‌روند. پورمیرزایى توضیح می‌دهد:

”ما از ساعت ۷/۵ صبح تا ساعت ۱۰/۵ که بعضی وقت‌ها ۱۱ هم می‌شود (زیرا ما با انسان‌ها سر و کار داریم و نمی‌توانیم همه‌ی انسانها را سر ساعت و دقیقه‌ی معینی بیدار کنیم،‌ مرتب کنیم و سرویس بدهیم) زمان گذاشته‌ایم برای، بقول معروف، حمام‌کردن، دوش‌گرفتن، از تخت بیرون آوردن، دستشویی بردن، عوض کردن بانداژ و درست کردن تخت‌خواب سالمندان.

در این فاصله‌ى زمانی، سالن غذاخوری هم باز شده و هر کس که کارش تمام می‌شود، یا خودش می‌آید و یا به او کمک می‌شود تا لباس بپوشد و بعد آماده او را به سالن غذاخوری می‌آورند. صبحانه‌ی ما بصورت بوفه است. پرسنلى داریم که کمک می‌کنند در تهیه کردن و آماده کردن و یا کوچک کردن صبحانه. بعد از صبحانه، معمولا افراد یا در قسمت ورودی می‌نشینند و تلویزیون تماشا می‌کنند، یا با کسانی که می‌شناسند صحبت می‌کنند. مهمتر از همه اینست که تجربه می‌کنند چه کسی می‌آید، چه کسی می‌رود، چه کسی زود یا دیر آمد و یا هر کس چه لباسى به تن دارد. این خودش یک سرگرمی‌ست برای سالمندان. بعضی‌ها هم خودشان را با مجله، کتاب و یا تلویزیون سرگرم می‌‌کنند.

از ساعت ۱۰/۵ به بعد برنامه‌های کوتاهی هست مثل ژیمناستیک، تمرین راه رفتن، دسته‌جمعی راجع به مطالب روزنامه‌ها حرف زدن یا گپ زدن. از این برنامه‌ها هست تا ساعت ۱۲ ظهر. توی این فاصله ویزیت‌ دکترها انجام می‌شود، توی این فاصله کارهای پزشکی که باید انجام بشود انجام می‌گیرد. کسانی که می‌آیند برای ماساژ یا برای تمرین صحبت کردن و یا برای کارهای دیگر به ساختمان می‌آیند.

از ساعت ۱۲ ناهارست تا ساعت یک یا یک و نیم. بعد اکثرا می‌روند برای استراحتى کوتاه به اتاق‌های‌‌شان تا موقعی که وقت قهوه و چای اینها بشود.

بعد از ساعت سه و نیم، چهار بعدازظهر برنامه‌های دیگرى داریم مثل کنسرت. یکروز افراد با همدیگر کیک می‌پزند، یکروز بازی کارت داریم و یکروز هم در ساختمان‌مان بولینگ بازى می‌کنیم که توی آلمان به آن «Kegelbahn» می‌گویند. یکروز بعدازظهر بازی بینگو (دبلنا) هست، یکروز بعدازظهر در سالن غذاخوری فیلم سینمایی‌ داریم.

این برنامه‌ها ادامه دارند تا ساعت پنج و نیم که وقت غذای شب، وقت شام است که بازهم یک عده‌ای کمک می‌شوند و به سالن‌غذاخوری آورده می‌شوند. بازهم بوفه‌ است. سالمندان شام‌شان را می‌خورند.

بعد از شام عده‌اى تلویزیون نگاه می‌کنند، توی اتاقهای‌شان موزیک گوش می‌دهند. تا ساعت ۹ که عده‌ی زیادی آورده می‌شوند به رختخواب، چون اکثرا روی صندلی‌های چرخدار می‌نشینند و از نشستن خسته شده‌اند. به همین صورت از ساعت ۹ شب به بعد،‌ تقریبا ۹۵درصد سالمندان برای خواب روی تخت‌هاى‌شان رفته‌اند.”

توجه ایرانیان به خانه‌های سالمندان آلمان

ابتدا از آقاى از پورمیرزایى در مورد توجه ایرانیان به خانه‌های سالمندان می‌پرسم. می‌گوید:

”باید بگویم که توجه ایرانیان به خانه‌های سالمندان تا دوسال پیش خیلی کم بود، چرا که فکر می‌کنم سالمندانی که این اواخر یا به خاطر بچه‌های‌شان و یا بخاطر خودشان به خارج آمده‌اند، هنوز به آن سنی که احتیاج به کمک داشته باشند نرسیده بودند. اما الان در دوسال گذشته ما با یک استقبال ِ، خیلی بالا که نه، ولی استقبال زیادی روبرو شده‌ایم. چون فعلا شش سالمند ایرانی داریم و عده‌ی زیادی هم تلفن می‌کنند و می‌پرسند.”

مى‌گوید بسیارى از ایرانیان مقیم آلمان تاکید فراوان دارند تا در صورت جدایى از خانواده‌ی خود، به موسسه‌ی آندریاس بپیوندند و راه دور را از ایالت‌هاى دیگر آلمان به این مرکز تقبل می‌کنند. چرا؟ پورمیرزایى در این مورد می‌گوید:

”۵۰درصد پرسنل ما ایرانی هستند و چون مشکل زبان یکی از مهمترین مشکلات سالمندان ایرانی‌‌ست، ما می‌توانیم این مشکل را خیلی کمتر کنیم. ما در هر بخش سه تا چهار پرستار و کمک پرستار ایرانی داریم. همکارهای ایرانی ما نه از اینرو که من خودم ایرانی هستم و این را می‌گویم، بلکه به شهادت تعریف‌هایی که خانواده‌های آلمانی و همکاران آلمانی دیگرمان می‌کنند، رفتارشان (با سالمندان) بمراتب دوستانه‌تر و با احترام‌تر از دیگران است.

ما ایرانی‌ها، با یک دید دیگر به سالمندان نگاه می‌کنیم، با یک زبان دیگر صحبت می‌کنیم، طوری حرف نمی‌زنیم که چون شما معلول هستید، چون شما کمک لازم دارید، ما به خودمان اجازه می‌دهیم، بی‌احترامی کرده یا خدای ناکرده یکجور دیگرى حرف بزنیم.

در ضمن ایرانی‌ها از نظر فعالیت هم زرنگ هستند، چون اکثرا تحصیل‌کرده‌اند، با تجربه‌اى دیگر و نگاه دیگری می‌آیند در کادر پرستاری. این را من به شهادت همکاران آلمانی‌ام همیشه گفته‌ام که همکارهای ایرانی‌مان لااقل دیپلم دارند، لااقل دانشگاه رفته‌اند و لااقل چندین سالی در قسمت‌هایی کار کرده‌اند.

من همیشه شکر می‌کنم خدا را که توانسته‌ام در غربت یک کاری داشته باشم که بتوانم به هموطنانم کمکی بکنم، چه در مورد سالمندان‌شان و چه در مورد کار ِ‌ خودشان.”

خانم مهدی‌‌زاده ، یکى از پرستاران ایرانى خانه‌ی سالمندان ِ آندریاس، از هجده سال پیش در آلمان زندگى می‌کند. او در تایید صحبت‌هاى پورمیرزایى می‌گوید که به کارش عشق می‌ورزد و دلتنگى فقدان پدر و مادر را در شغل پرستارى براى سالمندان بر طرف می‌سازد. بخصوص به علت جو صمیمانه‌ای که در خانه‌ی آندریاس حکم‌فرماست، وجود هموطنانى که در کادر رهبرى این خانه هستند و چند سالمند ایرانى که در این مرکز به کمک‌هاى او محتاج‌اند، او را مترصد ساخت تا چهار سال پیش شغلش را از فروشندگى به پرستارى تغییر دهد و از شهر برگهایم به کلن بیاید و مشغول کار در این مرکز شود.

از خانم مهدی‌زاده توضیح بیشترى می‌خواهم. می‌پرسم چرا ایرانیان ِ مهاجر به این رشته شغلى علاقمندى نشان می‌دهند. می‌گوید:

”من احساس می‌کنم اون احساس و عاطفه‌ای که آدم به سالمندا داره و در اینجا فراموش شده، اون احساس پدرى که نداشتم، اون مادرى که از دست دادم، همیشه تو وجود من هست. اینا رو الان ندارم. من این احساسات رو توى اینا (سالمندا) پیدا می‌کنم. خیلى برام جالبه. احتمالا ایرانى‌هاى دیگه هم همین‌طورند و توى کشورى غریب و دور از وطن همین احساس رو دارند.”

رابطه‌اش را با سالمندان ایرانى می‌پرسم. می‌گوید:

”بله، خیلى مثبت، خیلى خوب. اینا هم خیلى احساس دلتنگى می‌کنند و وقتى ماها رو می‌بینند، به عنوان پرستارى که مواظبت از اونا می‌کنه، به عنوان پرستارى که ایرانیه و هم زبون خودشونه، همصداشونه، اینا احساس خیلى نزدیک‌ترى به ما دارند. (وقتى با ما هستند) دیگه اون دلتنگى رو به این شکل ندارند. رابطه با ما روشون خیلى تاثیر داره، آخه اینا هم دور از وطن هستن، دور از فامیلا هستن، احساس دلتنگى می‌کنند و اشک می‌ریزند و در چنین شرایطى‌ست که ما به عنوان کارمند ایرانى اینجا، بهشون اون اعتماد رو می‌‌دیم که این حالت‌ها رو نداشته باشند.”

پورمیرزایى ادامه می‌دهد: ”در یک موسسه‌ی بزرگی مثل موسسه‌ی ما در شهر کلن، الان رییس حسابداری‌مان یک خانم ایرانی‌ست، معاون قسمت تاسیسات‌مان یک مهندس ایرانی‌ست و حالا بغیر از خود من، سه ایرانى مدیر بخش‌هاى خدماتى هستند. این است که من همیشه افتخار می‌کنم به اینکه، خوب، ۲۶ سال پیش اولین ایرانی بودم که به این موسسه آمدم، ولی الان بعد از ۲۶ سال مهمترین قسمت‌های این تشکیلات بزرگ را ایرانی‌ها اداره می‌کنند.”

تجربیات منفى

با خود فکر می‌کنم که آیا مدیر و کارکنان یک خانه‌ی سالمندان فقط تجربیات مثبت از همکاران‌شان دارند؟ به نظرم این سخنان تاییدآمیز کمى اغراق‌آمیز می‌آید. از پورمیرزایى می‌پرسم که آیا او از همکاران ایرانى‌اش تجربیات منفى‌ای هم داشته؟ کمى فکر می‌کند و بعد با همان کلام قانع کننده‌اش می‌گوید:

”چرا که نه! چرا که نه! حتا بین ما ایرانی‌ها هم هستند کسانی که مجبور شده‌اند در خانه‌ی سالمندان کار کنند و ما با اینها بعضی وقت‌ها مشکلاتى نه خداى نکرده بزرگ، بلکه مشکلات کوچکی داریم که بعضی‌هایشان با زمان حل می‌شوند و بعضی‌هایشان هم نمی‌توانند حل بشوند. مثلا، تا افراد خودشان را با قوانین کاری آلمان، که تا حدودی خشک‌تر از ایران است، وقف بدهند، یک مقدار طول می‌کشد و مشکلاتی ایجاد می‌کند. و یا این که یک‌نفر فکر می‌کند باید حتما دستکش دستش بکند تا موی یک سالمندی را شانه کند، یا‌ نمی‌دانم، باید حتما جلوی دهانش یا دماغ‌اش را بگیرد تا بخواهد به یکنفر کمک کند، این مسایل، البته می‌گویم، بین آلمانی و ایرانی فرق ندارد و توی همه‌ی همکارانمان پیدا می‌شوند. ولی بعضی از هموطنان‌مان چون در گذشته شغل‌هایی، چه می‌دانم، تمیزتر، بالاتر و بهتر داشته‌اند، چه از نظر حقوقی و چه از نظر رتبه‌ای شغل‌هاى بهترى داشته‌اند، برای‌شان سخت می‌آید بیایند به عنوان یک کمک پرستار کار کنند.”

سالمندان ایرانى

از آقاى پورمیرزایى و خانم مهدی‌زاده می‌خواهم که در صورت امکان چند سالمند ایرانى را به من معرفى کنند تا با آنها نیز گفتگویى کنم و نظر آنها را بپرسم. امکان ارتباط با یکى از خانم‌هاى سالمند ایرانى بسیار مشکل است و پس از چند جمله به پایان می‌رسد:

”حال من خوبه، آره راضى‌ام، بد نیستم، قربون شما، گوشم سنگینه، نمی‌شنوم.” اما یکى از سالمندان مرد چند سوالم را به اختصار پاسخ گوید:

”من الان که حدود یک ساله اینجا هستم، توى ایران هم توى امیریه بودم. خیابون امیریه.”

مى‌گوید که شصت ساله است و چهار بچه دارد. می‌گوید: بچه‌هام اومدن، منم اومدم. سوال می‌کنم: بهتون سر می‌زنند؟ پاسخ می‌دهد: ”بله بله هر روز. هر روز ، در هفته یک دفعه، دو دفعه، اینجورا. میان سر می‌‌زنند. مى‌رم بیرون باهاشون.”

سوال می‌کنم: دلتون براى ایران تنگ نمی‌شه؟ جواب می‌دهد:

”چرا. چرا تنگ می‌شه. بله بله.” و اشک‌هایش جارى می‌شود
منبع
Link

خانه مادربزرگ کودکستان نیست

پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها دوست دارند و گاهی مجبورند ساعات زیادی با نوه‌هایشان تنها باشند و از آنها مراقبت کنند.
حتما قبول دارید که ارتباط بین نوه‌ها و پدربزرگ و مادربزرگ، ارتباطی بسیار صمیمی و نزدیک است.

پدرومادرهای دیروز، نوه‌ها را بخشی از وجود خودشان می‌دانند و به همین دلیل از صمیم قلب آنها را دوست دارند و با رضایت خاطر از آنها مراقبت می‌کنند. اگر فرزندان شما مجبورند بخش عمده‌ای از روز را در محل کار خود سپری کنند، با سپردن فرزندانشان به شما، اطمینان خاطر دارند که کودکان در محیط خانواده و تحت نظارت شما در امنیت هستند.
پدرومادر نقش مهمی در زندگی کودک بر عهده دارند و بسیاری از اطلاعات از شناختن رنگ‌ها گرفته تا آموزش قوانین اخلاقی و اجتماعی را باید پابه‌پای کودک به او آموزش دهند.

پدران و مادرانی که صبح تا بعدازظهر در محل کارشان حضور دارند و بعدازظهرها با وجود خستگی حاصل از کار، ساعات کمی را به‌منظور وقت گذاشتن برای کودکان در اختیار دارند، نقش شما را در مراقبت از نوه‌ها پررنگ‌تر می‌کنند. در حقیقت بخشی مهم از آموزش و تربیت کودک به شما واگذار خواهد شد.

ذهن‌را باید شست

از آن روزهایی که شما فرزندانتان را بزرگ کرده‌اید، سال‌های بسیاری گذشته است. قوانین رفتاری و اجتماعی تغییرات زیادی کرده است.

کودکان این روزها به تلویزیون، کامپیوتر، اینترنت و هزاران وسیله ارتباطی دیگر دسترسی دارند و بنابراین دیگر شما نمی‌توانید با بستن در منزل، از ذهن‌وفکرنوه‌تان در برابر موج اطلاعاتی که به او می‌رسد، محافظت کنید و یا به آن جهت دهید.

بنابراین می‌توانید با فرزندانتان در این مورد صحبت کنید و از راهکارها و پیشنهادهایی که آنها به شما می‌دهند، در طول ساعاتی از روز که نوه‌ها نزد شما می‌مانند، استفاده کنید. کتاب‌ها و برنامه‌های تلویزیونی نیز شما را در جریان جو و فرهنگ جاری جامعه قرار خواهند داد.

لوس کردن؛ هرگز

نوه‌هایتان را لوس نکنید. این چندان خوب نیست که نوه‌ها برای آمدن به منزل شما، لحظه‌شماری کنند به این دلیل که می‌دانند آنجا هرکاری دلشان خواست می‌توانند انجام دهند و هیچ قانون و باید و نبایدی وجود نخواهد داشت.
اگر پدرومادر کودک استفاده از وسیله‌ای را برایش ممنوع کرده است و یا به دلایلی ابزار یا وسیله‌ای را برایش خریداری نمی‌کند، این نشانه محبت نیست که به نوه‌تان اجازه دهید در منزل شما، قوانین تعیین شده از طرف پدرومادرش را زیر پا بگذارد و به عنوان مثال فیلم‌های خشن را تماشا کند و یا مثلا به گیم‌نت برود.

بدتر این است که شما دور از چشم والدین، ابزار و وسیله‌ای را که استفاده از آن برای کودک ممنوع شده است، برایش تهیه کنید. این کار نه تنها کودک را از کنترل فرزندانتان خارج خواهد کرد، بلکه کودک هم ادعا خواهد کرد هر روز چیزهای بیشتر و بیشتری را از شما بخواهد که تهیه بعضی از آنها از توان شما خارج است.

همواره تلاش کنید همسو با والدین و در تا‡یید گفتار و رفتار آنها با کودک رفتار کنید. البته شاید به نظر شما برخی نکات قابل تجدیدنظر باشد و یا براساس تجربیات خود، راهکار بهتری داشته باشید، در این موارد بهتر است وقتی نوه‌تان حضور ندارد، این مطلب را با فرزندتان در میان بگذارید و رفتار و گفتارتان را با هم هماهنگ کنید.

گاهی <نه> بگویید

شما به عنوان یک فرد سالمند به دوران آرامش خود رسیده‌اید، قرار نیست در این روزهایی که توانایی جسمی و حوصله شما به اندازه سال‌های پیش نیست، تمام مسئولیت نگهداری نوه‌ها را بر عهده بگیرید.

بدترین کار این است که برای مراقبت و نگهداری از نوه‌هایتان وقت معینی قایل شوید، ساعات مشخصی از روز و برای روزهای خاصی از هفته.

مطمئن باشید که اگر درباره توانایی‌های جسمی و نیازتان به آرامش با فرزندانتان صحبت کنید، آنها این حق را به شما خواهند داد.

دوران بازنشستگی و سالمندی، فرصتی برای شماست تا استراحت کنید، به مسافرت یا زیارت بروید و به کارهایی که به آن علاقه‌مندید مانند باغبانی یا مطالعه بپردازید. توجه کنید شما پرستار نوه‌هایتان نیستید.

بنابراین برای نگهداری از نوه‌ها برنامه‌ریزی داشته باشید بسیار خوب است که به فرزندانتان کمک کنید و باری از دوش آنها بردارید ولی این درست نیست که تمام وقت‌تان را به این کار اختصاص دهید. شما باید گاهی <نه> گفتن را یاد بگیرید.

با پدرومادر همسوشوید

ممکن است نظر شما درباره مسائل مختلف تربیتی، اخلاقی،... با فرزندانتان متفاوت باشد. این تفاوت به فاصله بین 2نسل برمی‌گردد. هنگامی که نوه‌ها را که از نسل سوم هستند به این مجموعه اضافه کنیم، مسئله باز هم دشوارتر خواهد شد. شاید شما از قوانینی پیروی کنید که فرزندانتان از آنها پیروی نمی‌کنند و برعکس.

بنابراین یک‌سری بایدهای بعدازظهر برای کودک، فردا صبح در منزل شما به نباید تبدیل می‌شود؛ نوه شما در این میان، در یک دوگانگی سرگردان خواهد ماند. این دوگانگی رفتاری و ارزشی، برای کودکان که در مراحل رشد اخلاقی و شخصیتی هستند، بسیار خطرناک است.

بنابراین تلاش کنید تا جایی‌که امکان دارد، خودتان را با قوانین و باید و نبایدهای منزل کودک هماهنگ کنید تا در روند تربیت کودک اختلالی به وجود نیاید.

بازی کردن با یک کوچولو

تماس با کودکان و افراد جوان برای سلامت روحی و جسمی شما بسیار خوب است. پذیرفتن مسئولیت نگهداری از نوه‌ها در ساعاتی از روز و یا روزهایی از هفته، احساس سودمندی در شما را تقویت خواهد کرد. صحبت کردن با نوه‌ها و انتقال اطلاعات و تجربه‌های اجتماعی و فرهنگی با آنها، حس احترام به نفس را در آنها ایجاد می‌کند.

شاید شما از نظر توان جسمی، نتوانید مثل کودک یا نوجوان تحرک و جنب‌وجوش داشته باشید ولی می‌توانید با پذیرفتن ناتوانی‌های طبیعی خود و به کاربردن توان‌مندی‌های موجود، افسردگی را از خودتان دور کنید.

بازی با نوه‌ها، نه تنها از نظر روانی شما را شاد و شاداب خواهد کرد، بلکه با انجام حرکت‌ها و ورزش‌های بسیار سبک، به سلامت جسمانی خود نیز کمک کرده‌اید.

نکته‌ای که باید به آن توجه کنید مشکلات عضلانی- اسکلتی شما در این دوران است که موجب می‌شود در حین بازی با نوه‌هایتان بیشتر مراقب خودتان باشید. در سنین بالا، پوکی استخوان به سراغ بسیاری از سالمندان می‌آید و احتمال آسیب و شکستگی استخوان‌هایتان در صورت ضربه وجود خواهد داشت.

همچنین هنگام بازی با نوه‌ها مراقب چشم‌هایتان باشید چون کودکان گاهی بدون توجه، اشیا را پرت می‌کنند و امکان آسیب به چشم‌هایتان وجود دارد.

همواره از نوه‌هایتان بخواهید، اسباب‌بازی‌هایشان را از کف اتاق جمع کنند، چون ضعف بینایی و یا لرزش‌های بدن شما حین راه رفتن، امکان زمین خوردن شما در صورت برخورد با این وسایل را افزایش می‌دهد.‌

گلرخ ثریا

منبع

ورزش و سالمندان

ورزش برای اکثر سالمندان بالای 65 سال، بی‌خطر است. حتی سالمندانی که از بیماری قلبی رنج می‌برند نیز با رعایت برخی شرایط می‌توانند ورزش کنند. همه می‌دانند که ورزش در بهبودی بسیاری از این بیماری‌ها موثر است. با این حال اگر شما مطمئن نیستید که ورزش برایتان مفید و بدون خطر است و یا اینکه ورزش نمی‌کنید چون می‌ترسید برایتان بد باشد، حتما با پزشک خود مشورت کنید.

بسیاری از بیماران سالمند می‌خواهند بدانند که چگونه و از چه نوع ورزشی‌، باید شروع کنند. در شروع آنچه که مهم است این است که در درجه اول باید لباس و کفش مناسب ورزش بر تن و پا داشته باشید. بسیار مهم است که لباس راحت و اندازه باشد. کفش باید انحنای خوب برای نگهداری پا در موقعیت مناسب داشته باشد و در قسمت پاشنه پا، لائی مخصوص درون کفش را نسبتا کلفت انتخاب کنید، که جلوی ضربه و فشار را بر پاشنه پا بگیرد.

اگر تا به حال ورزش را آغاز نکرده‌اید بهتر است که آرام و آهسته ورزش کردن را آغاز کنید. و اکثرا با ورزش‌هایی شروع کنید که با انجام آن راحت‌تر هستید.

آرام‌آرام ورزش کردن را آغاز کنید. این سبب می‌شود که کمتر به خود آسیب بزنید و همین‌طور آرام ورزش کردن در ابتدای کار مانع بروز دردهای عضلانی اسکلتی می‌شود. به طور نمونه، راه رفتن یکی از بهترین ورزش‌هایی است که به ویژه برای آغاز کار بسیار ورزش خوبی است.

چندین نوع ورزش هستند که برای افراد سالمند بسیار سودمند: راه رفتن، شنا کردن، دوچرخه‌ سواری. اگر بتوانید به مدت 30 دقیقه ورزش‌های هوارسان را در بیشتر روزهای هفته و یا هر روز هفته انجام بدهید، بسیار سودمند خواهد بود. و همین طور ورزش وزنه‌برداری البته با وزنه‌های سبک، برای دو روز در هفته بسیار سودمند است.

قبل از هر ورزش به مدت 5 دقیقه بدن خود را گرم کنید. این کار، بدن را آماده ورزش خواهد کرد. آهسته راه رفتن و نرمش‌های سبک برای گرم شدن و آماده شدن بدن برای انجام ورزش روزانه خوب است و پس از تمام شدن ورزش نیز باید باز مدت 5 دقیقه نرمش سبک کنید و یا اینکه آهسته قدم بزنید. اگر در هوای گرم ورزش می‌کنید مدت زمان نرمش و یا آهسته راه رفتن را پس از تمام شدن ورزش روزانه اندکی بیشتر کنید.

به خاطر داشته باشید که ورزش فقط زمانی برای شما خوب خواهد بود که شما از نظر سلامت و تندرستی خودتان احساس خوبی داشته باشید. اگر پس از انجام ورزش احساس درد در عضلات و مفاصل خود کردید شاید به دلیل این باشد که یا زمان طولانی ورزش کرده‌اید و یا اینکه ورزشی سنگین‌تر از آنچه که برای شما مناسب است انجام داده‌اید در این مورد باید ورزشی سبک‌تر را جایگزین ورزش سنگین قبلی کنید و یا اینکه از مدت زمان ورزش بکاهید. و اگر این درد و ناراحتی بیش از یک دور باشد بهتر است که با پزشک خود مشورت کنید.‌اگر نکات ایمنی را رعایت کنید، کهولت سن به تنهایی مانع ورزش نخواهد بود و برعکس بسیاری از ورزش‌های ویژه دوران سالمندی وجود دارند و در بهبود و پیشگیری از پیشرفت‌ بسیاری از بیماری‌ها نیز موثرند.

منبع