به گزارش خبرنگار ایمنا، بر اساس آمارهای ارائه شده در حال حاضر ۱۰ درصد از جمعیت ایران را سالمندان تشکیل می‌دهند، این در حالی بوده که روند رشد سالمندی کشور رو به افزایش است؛ از این رو اهمیت موضوع جمعیت و روند رو به رشد سالمندی در جامعه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ چراکه این موضوع اکنون به عنوان یکی از عوامل تهدیدکننده محسوب می‌شود بنابراین برای برون‌رفت از بحران جمعیت یکی از موضوعات مهم اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت است.
تا ۲۸ سال دیگر حدود ۳۰ درصد جمعیت سالمند می‌شوند
سیدمحمد طباطبایی، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران با بیان اینکه طبق پیش‌بینی‌ها در سال ۱۴۳۰ حدود ۳۰ درصد جمعیت کشور سالمند هستند، اظهار کرد: یعنی در این سال پنجره جمعیتی کشور بسته می‌شود؛ بنابراین با در نظر گرفتن سن باروری، کمتر از هشت سال دیگر برای رفع این بحران فرصت داریم.
وی با اشاره به اینکه طبق آخرین پیمایش ملی که در سال ۱۳۹۸ انجام شد در کشور ما ۳.۵ میلیون زوج نابارور وجود دارد، افزود: سالانه نیز حدود ۸۸ هزار زوج به این آمار اضافه می‌شود.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران با تاکید بر اینکه دو نوع ناباروری اولیه و ثانویه وجود دارد، تصریح کرد: زمانی که زوجی تا به حال بچه‌دار یا باردار نشده‌اند دچار ناباروری می‌شوند، به آن ناباروری اولیه می‌گوئیم؛ دلیل این نوع از ناباروری می‌تواند مشکلات مادرزادی یا مشکلات اکتسابی باشد. ناباروری ثانویه نیز یعنی زوجین بعد از یک بار تجربه بارداری که ممکن است موفق یا ناموفق بوده باشد، برای بار دوم قادر به بارداری نیستند که این نوع از ناباروری می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه هزینه‌های درمان ناباروری به ویژه در صورت نیاز به IVF یا سایر روش‌های تهاجمی بسیار زیاد است، ادامه داد: زوجین نابارور علاوه‌بر نگرانی‌هایی که در مورد روند و نتیجه درمان داشتند، برای تأمین هزینه‌های درمان نیز فشار زیادی را متحمل می‌شدند، اما بعد از تصویب قانون جوانی جمعیت تمام اقدامات تشخیصی و درمانی ناباروری تحت پوشش بیمه قرار گرفت.
طباطبایی اضافه کرد: بر این اساس در مراکز دولتی ۹۰ درصد هزینه‌ها تحت پوشش بیمه قرار گرفت، محدودیت سنی قبلی اصلاح شد تا افراد تا ۴۹ سالگی بتوانند از این خدمات استفاده کنند، همچنین در مراکز خصوصی درمان ناباروری نیز ۷۰ درصد هزینه‌ها توسط بیمه‌های پایه پرداخت می‌شود.
وی تاکید کرد: ۴۰ درصد وظایف در قانون جوانی جمعیت به عهده سازمان‌های دیگری به جز وزارت بهداشت است، یعنی این وزارتخانه به تنهایی نمی‌تواند مشکلات حوزه جمعیت را برطرف کند. فرهنگ‌سازی در بحث جمعیت یکی از اقدامات کلیدی است، اما وزارت بهداشت هم علاوه‌بر حمایت‌های بهداشتی و درمانی در فرهنگ‌سازی نیز نقش مهمی دارد.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران فرهنگ‌سازی در حوزه جمعیت را موضوعی مهم دانست و گفت: یکی از موارد قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت بحث آموزش و فرهنگ‌سازی است که به دو بخش فرهنگ‌سازی عمومی و فرهنگ‌سازی سلامت تقسیم می‌شود، به طور کلی نقش عوامل فرهنگی و نگرش افراد بسیار مؤثر است.
وی افزود: در عین حال سیاست‌ها و تبلیغات وسیع برای کنترل جمعیت که طی ۳۰ سال اخیر در کشور جریان داشته است، به تدریج باعث تغییر فرهنگ عمومی و تمایل به فرزند کمتر شده است. اصلاح این روند نیازمند برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های فرهنگی برای افزایش اطلاع رسانی به مردم در خصوص بحران جمعیت و لزوم داشتن جمعیت جوان است.
طباطبایی در خصوص وضعیت ارزیابی شرایط زاد و ولد در کشور طی سالیان آینده، خاطرنشان کرد: نرخ باروری یا TFR میانگین تعداد فرزندانی است که یک خانم در سن باروری به دنیا می‌آورد؛ اگر این زن با همسرش در نظر گرفته شوند و این زوج دو فرزند داشته باشند، جایگزین خودشان افرادی را به جامعه آورده‌اند و در این شرایط جمعیت نه افزایش پیدا میکند و نه کاهش و رشد جمعیت تقریباً ثابت می‌ماند.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه تمام زنان ممکن است تا پایان سن باروری خود زنده نباشند یا ازدواج نکنند این عدد یعنی نرخ جایگزینی عدد دو خالص نیست و از ۱.۲ در کشورهای توسعه‌یافته تا ۳.۲ در کشورهای در حال توسعه متغیر است.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران با بیان اینکه در کشور ما از سال ۷۹ نرخ باروری زیر حد جایگزینی قرار گرفته است، تصریح کرد: در حال حاضر نرخ باروری ما ۱.۶۵ است، اگر در طولانی مدت نرخ باروری کمتر از حد جایگزینی باشد، جمعیت کاهش پیدا میکند و به سمت سالمندی می‌رود. آمارها نشان می‌دهند که نرخ رشد جمعیت کشور از ۱.۲ در سال ۱۳۹۵ به حدود ۰.۶ در سال ۱۴۰۰ رسیده است. به عبارتی، در عرض ۵ سال، نرخ رشد جمعیت کشور ۵۰ درصد کاهش یافته است.
وی با تاکید بر اینکه ما با سرعت به سمت سالمندی جمعیت حرکت می‌کنیم، اضافه کرد: طبق پیش‌بینی‌ها در سال ۱۴۳۰ حدود ۳۰ درصد جمعیت کشور ما سالمند هستند. در سال ۱۴۳۰ پنجره جمعیتی کشور از نظر اقتصادی بسته می‌شود، یعنی نسبت افراد در سن کار و تولید کمتر از ۶۰ درصد جمعیت می‌شود، اما با در نظر گرفتن سن باروری، ما کمتر از ۸ سال دیگر برای حل این بحران فرصت داریم که سه سال اول آن فرصت طلایی است؛ علت آن هم درصد جمعیت خانم‌های در سن باروری است که هر چه جلوتر می‌رویم این درصد کاهش پیدا میکند.
تعداد فرزندان سالمندان ۳ یا ۴ نفر است
سال گذشته شهلا کاظمی‌پور، جمعیت‌شناس و جامعه‌شناس اظهار کرد: بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت افراد بالای ۶۵ سال بیش از پنج میلیون نفر از جمعیت کشور و جمعیت بالای ۶۰ سال حدود ۷.۵ میلیون نفر از جمعیت کشور را شامل می‌شود؛ به عبارتی در حال حاضر جمعیت سالمندان بالای ۶۵ سال، حدود هفت درصد از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهد و برآورد می‌شود تا سال ۱۴۲۰ تعداد سالمندان به حدود ۱۹ میلیون نفر برسد.
وی با اشاره به اینکه به طور میانگین تعداد فرزندان سالمندان حدود سه یا چهار فرزند است، افزود: برآورد می‌شود که طی دهه‌های آینده به طور میانگین تعداد فرزندان سالمندان به کمتر از دو فرزند برسد.
همچنین صابر جباری، سرپرست اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرده بود که کشور در آستانه سالخوردگی است و این موضوع به عنوان ابر بحران از آن یاد می‌شود.
