آلزایمر اراک

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اراک گفت: من به عنوان یک کارشناس به این فرایند که بیماری‌هایی را خاص اعلام کنیم اعتقادی ندارم چراکه مشکلات اینگونه بیماران با انجام حمایت‌های مقطعی برطرف نشده و این مشکلات در درازمدت گریبانگیر این افراد هستند.

دکتر فرازی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) – منطقه مرکزی با تأکید براینکه آمارها نشانگر روند رو به گسترش این بیماری به عنوان یکی از مهمترین بیماری‌های ناشی از زوال عقل هستند و در هر 7 ثانیه یک نفر در دنیا مبتلا به آلزایمر می‌شود اظهار کرد: برآورد می‌شود که نزدیک به 400 هزار نفر مبتلا به آلزایمر در کشور داشته باشیم.

وی ابتلای به این بیماری را با سن افراد در  ارتباط مستقیم دانست و گفت: برآورد می‌شود که در سنین زیر 65 سالگی از هر هزار نفر یک نفر، در سنین بالای 65 سالگی از هر 20 نفر یک نفر و در 80 سالگی از هر 5 نفر یک نفر به این بیماری مبتلا ‌شود. براساس این آمار اگر در استان مرکزی برآورد انجام شود به عدد قابل توجهی در خصوص ابتلا دست خواهیم یافت.

فرازی افزود: علت ایجاد این بیماری هنوز مشخص نشده و فرضیه‌هایی همچون کوچک شدن نسج مغز و ایجاد پلاک‌های پیری در مغز و افزایش آنها در این‌خصوص مطرح است. در حوزه وجود زمینه ژنتیکی ابتلا به آلزامیر برآورد می‌شود که از هر 100 بیمار آلزایمری حدود 25 نفر این زمینه خانوادگی را دارا هستند و 75 درصد آنها به صورت تک گیر مبتلا می‌شوند اما، یکسری اصول همچون تغییر در الگوی زندگی در ابتلا به این بیماری شناخته شده است.

مصرف روغن‌های با منشأ دریایی به پیشگیری از این بیماری کمک می‌کند

وی یکی از مباحث مورد تأکید در حوزه پیشگیری از این بیماری را استفاده بیشتر از مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان همچون مواد غذایی که حاوی ویتامین‌های E و C هستند عنوان کرد و افزود: مصرف روغن‌های با منشأ دریایی به پیشگیری از این بیماری کمک می‌کند.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اراک در ادامه نوع فعالیت‌های اجتماعی را نیز از دیگر عوامل زمینه‌ساز این بیماری دانست و گفت: درست است که امید به زندگی را در جامعه بالا برده‌ایم ولی متأسفانه این امید به زندگی توأم با سلامتی نیست. مثلا در جامعه بانوان علیرغم اینکه میزان امید به زندگی تا سن 75 سالگی افزایش یافته ولی این قشر در سن 50 سالگی عموما دچار یک مشکل یا بیماری خاص مثل مشکلات استخوانی و قلبی هستند. وقتی این افراد به سنین پیری که می‌رسند به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای از فعالیت‌های اجتماعی محروم می‌شوند و این محروم شدن فرد را مستعد می‌کند که زودتر به سمت آلزایمر برود.

فرازی با اشاره به افزایش میزان امید به زندگی در ایران که بواسطه پیشرفت‌ در برخی شاخص‌های بهداشتی ایجاد شده و موجبات افزایش جمعیت سالمند در کشور و استان را فراهم آورده است تصریح کرد: پدیده افزایش سالمندان در کشور ما همچنین تحت تاثیر عواملی چون مهاجرت نسل جوان نیز قرار دارد و در هر صورت با مسن شدن جمعیت، عوامل زمینه‌ای برای رشد این بیماری نیز افزایش پیدا می‌کند.

عدم وجود امید به زندگی توأم با سلامتی در جامعه از ایرادات موجود در جامعه مسن ایران است

وی عدم وجود امید به زندگی توأم با سلامتی در جامعه را یکی از ایرادات موجود در جامعه مسن ایران عنوان کرد و افزود: وجود مشکلات زمینه‌ای در سنین بالا باعث می‌شود که فرد در معرض مشکلات روحی همچون افسردگی نیز قرار بگیرد که این عامل موجب کم شدن فعالیت مغزی شده و در کنار دیگر عوامل یاد شده موجود که یکی از مهترین آنها معضلات اقتصادی است ضمن ایزوله کردن فرد از نظر اجتماعی، روند ایجاد آلزایمر را تسریع می‌کند.

فرازی همچنین اضافه کرد: یکی از مهمترین راه‌های پیشگیری، جلوگیری از ایجاد و گسترش عوامل یاد شده است و اگر ما بتوانیم طوری برنامه‌ریزی کنیم که امید به زندگی توأم با سلامتی در جامعه بیشتر شود شانس ابتلا به آلزایمر را در سنین بالا کاهش خواهیم داد.

وی افزود: آلزایمر جزء بیماری‌های خاص نیست و پوشش خاصی از نظر بیمه‌ای و حمایتی ندارد که البته این عدم حمایت بیمه‌ای یکی از بزرگترین مشکلات و معضلات خانواده‌هایی است که دارای بیمار آلزایمری هستند چراکه وقتی افراد به سنین پیری می‌رسند دارای مشکلات جسمانی بیشتر و  به تبع آن نیازمند خدمات پزشکی بیشتر می‌شوند و این نیازمند شدن هزینه‌های پزشکی آنان را بالا می‌برد.

رویکرد بیمه‌ها بیشتر درمان‌نگر است نه سلامت‌محور

فرازی به مشکلات اقتصادی خانواده‌ها و نواقص سیستم بیمه‌ای در این حوزه اشاره کرد و گفت: مشکلات اقتصادی باعث می‌شود که کنترل‌های رایج و چکاپ‌های ضروری افراد مسن به فراموشی سپرده شود که این امر نیز از نواقص سیستم بیمه‌ای ماست چراکه رویکرد بیمه‌ها بیشتر درمان‌نگر است نه سلامت‌محور و این در حالی است که پیشگیری از ابتلای افراد به بیماری‌هایی همچون آلزایمر نه تنها هزینه نظام سلامت بلکه هزینه‌های بیمه را نیز کمتر می‌کند. بیمه‌ها باید به این مهم که هزینه پزشکی افراد در سنین بالا بر خلاف دوران جوانی افزایش پیدا می‌کند توجه داشته باشند.

وی افزود: متأسفانه بیمه‌ها این امر را قبول ندارند و اگر این فرد دچار بیماری‌های مختلف شود که نیازمند ارائه خدمات عموما گران درمانی است، بیمه این هزینه‌ها را می‌پذیرد. این موارد از مشکلات و معضلات ساختاری نظام بیمه و نظام سلامت ماست.

فرازی با بیان این مطلب که داروهای مصرفی اینگونه بیماران عموما وارداتی و گران‌قیمت بوده و تحت پوشش بیمه قرار ندارند گفت: از طرفی هزینه‌های قابل توجهی که در روند درمان بر خانواده‌ها مترتب می‌شود و سختی‌های نگهداری از اینگونه بیماران، گاهی افراد را مجبور به اقداماتی همچون سپردن افراد سالمند به خانه سالمندان می‌کند.

به عنوان یک کارشناس به این فرایند که بیماری‌هایی را خاص اعلام کنیم اعتقادی ندارم

وی در پاسخ به این سوال که اعلام این بیماری به عنوان یک بیماری خاص آیا می‌تواند در بهبود وضعیت اینگونه بیماران و خانواده‌های آنان بویژه در حوزه مسائل و مشکلات اقتصادی ناشی از بیماری موثر واقع شود گفت: من به عنوان یک کارشناس به این فرایند که بیماری‌هایی را خاص اعلام کنیم اعتقادی ندارم چراکه مشکلات اینگونه بیماران با انجام حمایت‌های مقطعی برطرف نشده و این مشکلات در درازمدت گریبانگیر این افراد هستند.

فرازی بر لزوم کاهش هزینه‌های پزشکی برای بیماران تأکید کرد و گفت: لازمه این امر آنست که دولت و مجلس اعتباری را که از محل تولید ناخالص ملی به نظام سلامت اختصاص می‌دهند افزایش دهند.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اراک گفت: روند و نگاه خاص کردن بیمار‌ی‌ها روند غلطی است و من با این تفکر موافق نیستم چراکه نظام سلامت باید هزینه‌های مترتب بر خدماتی که توسط بیماران در حوزه‌های مختلف همچون درمان، عمل جراحی، بستری یا تامین داروها دریافت می‌شود را در حد قابل توجهی کاهش دهد. جای دادن افراد در زمره بیماران خاص اقدامات مقطعی و مسکن هستند برای مثال بیماران کلیوی بعد از انجام پیوند از حوزه بیماران خاص خارج می‌شوند در حالی که هزینه‌های بعد از عمل پیوند نیز بسیار بالا و کمرشکن است.

فرازی افزود: این معضل تنها معضل یک گروه یا یک بیماری خاص نیست که آنها را از دیگر بیماری‌ها جدا و خاص اعلام کنیم مشکل همه بیماری‌ها باید به صورت ریشه‌ای برطرف شود. این مشکلات باید از طریق تعامل دولت و مجلس و افزایش بودجه نظام سلامت برطرف شود.

فعالیت تشکل‌های مردمی در حوزه سلامت مشکلات ساختاری نظام سلامت را برطرف نمی‌کند

وی به فعالیت تشکل‌های مردمی در حوزه سلامت اشاره کرد و گفت: علیرغم فعالیت موثر این تشکل‌ها، کمک های مردمی در این زمینه محدود است و این درحالی است که انتظار می‌رود تشکل‌های حمایتی در مورد این بیماری‌ها توسط مردم حمایت شوند. اگر تشکل‌های مردمی ما در استان خیلی در این زمینه فعال نیستند به دلیل حمایت بسیار کمی است که از آنها صورت می‌گیرد و حتی در برخی موارد این کمک‌ها آنقدر محدود می‌شود که NGO ها در مسیر فعالیت خود به ما روی می‌آورند و این مسیر برعکس می‌شود در حالی که فلسفه کار آنها غیر دولتی است و موفقیت آنها به کمک‌های مردمی و میزان مشارکت آنها در جذب کمک بر می‌گردد.

وی در ادامه با تأکید براینکه علیرغم این کمبودها انجمن‌های خیریه سلامت استان بویژه در برخی شهرستان‌ها کمک‌های قابل توجهی جذب می‌کنند گفت: این نکته باید مورد توجه واقع شود که نباید حل  مسایل ساختاری را بر عهده مردم بگذاریم علیرغم اینکه این تشکل‌ها در تمامی کشورها فعالیت می‌کنند و به نوعی رضایت‌مندی روانی از طریق کمک به نیازمندان برای افراد ایجاد می کنند اما، واقعیت اینست که این اقدامات مشکل مردم را در سطح کلان حل نمی‌کند و با جمع‌آوری کمک‌های مردمی نمی‌توانیم هزینه درمان تمام و یا حتی بخشی از بیماران سرطانی کشور را که شاید در برخی موارد به 100 میلیون تومان برسد تأمین کنیم.

فرازی گفت: این یک اقدام ساختاری نیست و مشکل همه بیماران را حل نمی‌کند. مشکلات عدیده‌ای هست که باید به صورت ساختاری مورد توجه قرار گیرد و تنها در صورت رفع این مشکلات است که می‌توانیم نظام سلامتی داشته باشیم که در روند فعالیت خود به درستی عمل کند.

وی ادامه داد: بیماری آلزایمر جزو سیستم نظام مراقبت قرار نمی‌گیرد به همین دلیل آمار قطعی از تعداد آنها در دست نیست. بیماران مشخصی در این سیستم تحت سرشماری قرار می‌گیرند اما برخی بیماری‌ها نیز در این دسته قرار نمی گیرند و قرار گرفتن بیماری‌ها در این سیستم به اولویت‌های نظام سلامت بر می‌گردد بطور مثال بیماری‌هایی مثل سل یا بیماری‌های قلبی و عروقی که جزء اولویت‌های نظام سلامت هستند شناسایی و کنترل شده و فعالیت‌های مختلفی در مباحث آموزشی و پژوهشی به این حوزه معطوف می‌شود.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اراک در پایان، خاطرنشان کرد: با روندی رو به گسترشی که در خصوص آلزایمر احساس می‌شود و با توجه به اینکه در سال 2050 آمار آلزایمر چندین برابر افزایش پیدا می‌کند ممکن است این بیماری نیز در اولویت‌های سیستم مراقبت قرار گرفته و مبتلایان به این بیماری شناسایی و آمار مشخصی از آنان به ثبت برسد. در حال حاضر آمارهای موجود تقریبی و تخمینی هستند در حالی که بیماری‌هایی مثل سل که توسط نظام مراقبت پایش می‌شوند دارای آمار مشخصی هستند.