افسردگی در سالمندان

با توجه به افزایش سطح بهداشت عمومی و مراقبت‌های بهداشتی، در سال‌های اخیر طول عمر جمعیت جهان از جمله کشور ما رو به افزایش گذاشته و این بدان معنی است که جمعیت سالمند جهان، یعنی افراد بالا‌ی 65 سال، افزایش قابل توجهی پیدا کرده است. این افزایش توجه بیشتری به مشکلات بهداشتی سالمندان چه از بعد جسمی و چه از بعد روانی را طلب می‌کند.

افسردگی بیماری است که بنا بر آمار جهانی در سال‌های نه چندان دور دومین علت ناتوانی بشر خواهد بود‌‌و مسلما جامعه سالمندان نیز از ابتلا به آن در امان نیست.

گر چه افزایش سن به تنهایی عاملی برای بروز افسردگی به شمار نمی‌آید اما از دست دادن عزیزان به ویژه همسر، دوری از فرزندان به‌ویژه در جوامع امروزی حتی در کشور ما که خانواده‌های گسترده جای خود را به خانواده‌های هسته‌ای داده‌اند، ابتلا به بیماری‌های جسمی مزمن، مصرف داروهای مختلف، افت قوای شناختی، همگی یک فرد سالمند را مستعد ابتلا به افسردگی می‌کند.

شایع‌ترین علایم افسردگی در سالمندان به شکل بی‌حالی، خستگی، عدم تمرکز، بی‌حوصلگی، دل و دماغ نداشتن، بیدار شدن مکرر از خواب، کاهش اشتها و دردهای جسمی است.

این بی‌تفاوتی و بی‌حوصلگی توام با بی‌توجهی به محیط گاهی چندان شدید می‌شود که اطرافیان تصور می‌کنند فرد دچار بیماری زوال عقل یا آلزایمر شده است.

بسیاری از سالمندان افسرده به جای اینکه از علایم روانی افسردگی شاکی باشند بیشتر شکایات جسمانی را مطرح می‌کنند که باعث مراجعات مکرر آنان به پزشکان مختلف و در صورت عدم تشخیص درست منجربه درمان‌های نابه‌جا می‌شود.
لا‌زم است به این نکته توجه شود که بیش از 80 درصد افراد بالای 65 سال دچار یک بیماری جسمی مزمن مثل آرتروز یا بیماری عروقی هستند. در این بیماران معاینات مکرر جسمی این اطمینان را به آنها می‌دهد که بیماری خطرناکی ندارند اما عموما می‌باید از روش‌های تشخیصی پرخطر احتراز کنند.

گفتن این نکته به بیماران که علایم آنها خیالی است نادرست است، باعث رنجش آنها می‌شود چرا که برای خودشان واقعی است.

درمان درد و رنج بیمار با درمان‌های روان‌شناختی چه دارو درمانی که باید شروع آن با دوز کم و تدریجی باشد و چه درمان‌های غیردارویی مانند روان درمانی است.در این مورد نقش خانواده، فرزندان و اطرافیان در فراهم کردن عزت نفس و درک این مهم که سالمندی مترادف معلولیت و وابستگی نیست، اهمیت ویژه‌ای دارد.

و نکته آخر اینکه اگر سالمند درد یا ناراحتی دارد باید به دنبال علت آن باشد و نباید فکر کند اینها خاصیت این دوران است و باید با کمک پزشکان و روان شناسان بر بیماری‌های جسمی و مشکلا‌ت روحی خود غلبه کند.‌

منبع