سالمندی و سلامت

معمولا سالمند به کسی گفته می‌شود که سن 65 سالگی را پشت‌سر گذاشته باشد. میزان سالمندی نه تنها در جهان بلکه در ایران روند افزایشی دارد. در کشورهای آلمان، آمریکا، ژاپن، سوئد و انگلستان در فواصل سال‌های 1980 تا 2000 میلادی این افزایش از رشد چشم‌گیر تقریبی 15 درصد برخودار بوده است. در ایران میزان تقریبی این گروه به بیش از 10 درصد جامعه می‌رسد که گرچه نسبت به گروه‌های سنی کمتر از 30 سال خیلی کمتر است ولی نسبت به 20 سال مشابه در کشورهای فوق‌الذکر از رشد قابل توجهی برخوردار بوده است. پدیده سالمندی، تغییرات متفاوتی را در اجزا آناتومیکی، عصبی و عملکردی بدن به دنبال دارد. در اثر گذر زمان معمولا‌ اجزا بافت عضلات دچار کاهش انقباض و انبساط، کاهش عملکرد در واحد سلولی و کاهش سوخت و ساز می‌شوند. تاندون‌های عضلات نیز شل‌تر شده و اتصال عضلات را به استخوان‌‌ها و مفاصل ضعیف‌تر می‌کند. بافت‌های موجود در ساختار مفاصل دچار کاهش قدرت ارتجاعی شده و قدرت چرخشآنها به سبب کاهش مایعات روان‌کننده کم می‌شود. اتصال عضلات به بافت‌های همجوار خود از قبیل بافت‌های چربی و بافت‌های زیر جلدی ضعیف شده و سبب ضعف‌ اتصالی در واحدهای بافتی مجزا در ساختمان استخوان‌ها، عضلات و پوست موجب می‌شود.

شروع و سرعت این روند در افراد مختلف دنیا با توجه به تفاوت‌های جغرافیائی، وراثتی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و تغذیه‌ای آنها متفاوت است و بالاخره در همه انسان‌ها با تفاوتی از شدت و ضعف در مقطعی از سن و سال،‌ دیر یا زود رخ می‌دهد. پژوهش‌های متعددی از مراکز متعدد تخصصی جهان گواه این است که با رعایت اصولی چند، می‌توان از عوارض متعدد ویژه دوران سالمندی از قبیل افزایش وزن، دردهای مفاصل، اختلالات تغذیه، اختلالات خواب، اختلالات شاخص‌های زمینه‌ای <سلامت> در <سالمندی> را کاهش داد. بررسی و معاینات عمومی سالانه سالمند برای بررسی <سلامت> هر چه بیشتر مورد تاکید است. بررسی فشار خون، قندخون، چربی خون، هورمون‌‌های خونی و در صورت صلاحدید پزشک، بررسی سایر شاخص‌های تخصصی دیگر در پرونده <سلامت> سالمند، از ارزش ویژه‌ای برخوردار است. با نظارت پزشک، انجام فعالیت‌های ورزشی مناسب و دایم می‌تواند سبب کاهش عوامل خطرناک سلامت در دوران سالمندی شود. چه بسا ورزش مستمر و دایم نیم‌ساعته در روز، سبب کاهش چشم‌گیر وزن بدن و طبیعتا کاهش چشم‌گیر فشارخون، قندخون و کلسترول مضر خونی سالمند شود که در این خصوص نیاز سالمند به مصرف خیلی از داروهای شیمیایی که معمولا دارای عوارض جانبی ناخواسته‌ای نیز هستند، کاهش پیدا کند و یا حتی قطع شود. رعایت تغذیه مناسب در دوران سالمندی به همراه رعایت نکات فوق، تاثیر ارزشمندی را در ارتقا‌ <سلامت> سالمند به دنبال دارد. مصرف منابع گوشت سفید، مصرف سبزیجات و میوه‌های تازه، غذاهای کم‌نمک، کم شیرینی و کم چرب به ویژه چربی‌های مضر می‌تواند در تنظیم بسیاری از شاخص‌های سلامت سالمند دخیل باشد. با انجام فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی شخصی به همراه فعالیت‌های ورزشی مناسب و توام با تغذیه‌ای سالم، می‌توان دوران تجربه‌دار سالمندی را به بهترین دوران زندگی خود تبدیل کرد.‌

منبع