سالمندان اراک ،بیایید با هم به آینده فکرکنیم
مجموعه مقالاتی پیرامون سالمندان آلزایمریسالمندان اراک ،بیایید با هم به آینده فکرکنیم
مجموعه مقالاتی پیرامون سالمندان آلزایمری99 گام تا 100 سالگی
کتاب "99 گام تا 100 سالگی" برنامه ای است اصولی برای زندگی سالم، لذت بخش و طولانی که مجموعه ی گسترده ای از نکات مفید برای حفظ سلامتی را دربردارد و از جمله کتاب های پرفروش درکشورهای آمریکا، ژاپن، ایتالیا و هلند است.
این کتاب برفلسفه (جرأت) دکتر بورتز، یعنی (رژیم غذایی)، (نگرش)، (بازآفرینی) و (ورزش) استوار است. از نظر دکتر بورتز" آنچه کیفیت زندگی را بهبود می بخشد، باعث ارتقاء سلامتی می شود" و این همان چیزی است که کتاب حاضر به همه ی ابعاد آن پرداخته است.
گرچه این کتاب در وهله اول به افراد میانسال و سالمند می پردازد، ولی مطالعه ی آن برای همه ی سنین به ویژه جوانان سودمند است.
دکتر والتربورتز (ترجمه؛ سید مسعود حسینی فرد)
شیوه زندگی سالم در دوره سالمندی
سایت دانشگاه علوم پزشکی تبریز در اقدامی شایسته قسمتی از فضای خود را به سالمندان اختصاص داده است و در آن راهنمایی ها و توصیه هایی را برای سلامت و شادابی سالمندان ، به آنها کرده است . خواندن مطالب این سایت را به جهت سادگی نگارش و همچنین استفاده بجا از تصاویر به همه افراد مسن توصیه می کنم .
مطالب این سایت برگرفته از کتابهای "زندگی شاداب" (مولفین :دکتر مهشید فروعان -دکتر مینا مجد - دکتر مهین سادات عظیمی) ، "چند توصیه بهداشتی" و "تغذیه و ورزش" است که خانمها لیلا عزیز عرب و مینا منگوری آنها را تهیه و تنظیم کرده اند .
با تشکر از مدیریت آمار و اطلاع رسانی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبری
در سایت دانشگاه علوم پزشکی تبریز می خوانید ؛
شیوه زندگی سالم در دوره سالمندی
با انجام صحیح کار های روزانه ، می توان از کمردرد پیشگیری کرد .برای این کار باید نکاتی را رعایت کرد . برای پیشگیری از کمر درد در حین نشستن ، ایستادن ، راه رفتن ، حمل اشیا و سایر کار های روزانه ، به یاد داشته باشید که شکم را تو بکشید و کمر را صاف نگه دارید . هنگام خم شدن ، از مفصل ران وزانو خم شوید اما کمر را خم نکنید .
زانو ها عضو مهم دیگری هستند که باید مراقب آنها باشیم اضافه وزن مهمترین علت آسیب زانو است . برای مراقبت از زانو ، وزن مناسب داشته باشید و عضلات ران را با ورزش تقویت کنید . صحیح نشستن و ایستادن خستگی و درد را کاهش می دهد .
فصل دوم : مراقبت از پاها
مراقبت از پاها اهمیت زیادی دارد زیرا بکمک پاها راه می رویم و به همین دلیل پاها بیشتر در معرض حادثه هستند .
برای مراقبت از پاها ، شستشوی آنها ، کوتاه کردن ناخن ها و مالیدن کرمهای نرم کننده را فراموش نکنید . جوراب ، کفش و دمیایی مناسب انتخاب کنید . با ماساژ دادن پاها به افزایش جریان خون و کاهش ورم موضعی پاها کمک کنید و خستگی پا را از بین ببرید .
در صورت بروز هر گونه زخم یا ورم در پاها به پزشک مراجعه کنید .
با مراقبت از پاها و کاهش خستگی آنها ، خستگی بدن را کاهش دهیم .
فصل سوم : پوکی استخوان و پیشگیری از حوادث
کلسیم ماده اصلی است که موجب محکم شدن استخوانها می شود. .با افزایش سن اگر تحرک و فعالیت بدنی وجود نداشته باشد و کلسیم کافی از طریق مواد غذایی به بدن نرسد « پوکی استخوان » ایجاد می شود . در این حالت استخوانها شکننده می شود و ممکن است با یک ضربه کوچک ویا خود بخود بشکنند .
ورزش منظم ، مصرف روزانه مواد حاوی کلسیم ، مانند شیر و سایر لبنژات کم چربی ، قرار گرفتن در معرض نور خورشید ، و عدم استعمال دخانیات می تواند به جلوگیری از پوکی استخوان کمک کند .
یکی از مهمترین عوارض پوکی استخوان شکستگی استخوانها در اثر حوادث است . افتادن و زمین خوردن از مهمترین حوادث دوران سالمندی است . گاهی علت آن محیط زندگی است .
ما باید محیط زندگی خود را تا جایی که امکان دارد با شرایط سالمندی خود سازگار سازیم . پله ها آشپزخانه ها ، حمام ، اتاق و محیط اطافمان را باید اندکی تغییر دهیم تا از بروز این قبیل حوادث جلوگیری کنیم . گاهی این قبیل حوادث مربوط به مشکلات و بیماریهای خودمان است . سرگیجه و عدم تعادل ، ،
کاهش بینایی و شنوایی شایعترین مشکلاتی هستند که موجب زمین خوردن و حوادث رانندگی می شوند . دوره سالمندی دوران تغییر در بینایی و شنوایی است . بنابراین همواره با مراجعه به پزشک ، از سلامت بینایی و شنوایی خو اطمینان حاصل کنید و مراقبت از چشمها و گوشها را کم اهمیت تلقی نکنید .
زندگی شاداب
در طول زندگی همواره در کنار خوشی و شادی سختی و ناراحتی وجود دارد . زمانی که بیمار می شویم و جایی از بدنمان درد میکند ، به جسم ما فشار وارد می شود وزمانی که دلملن برای عزیزی تنگ شده است ، از دست کسی ناراحت هستیم یا درآمدمان کم شده است روح ما تحت فشار است .بسیاری از اوقات این مسایل ناراحت کننده خارج از اختیار ما است و نمی توانیم جلوی آنها را بگیریم ، اما می توانیم توانایی خود را در برخورد با این مسایل افزایش دهیم و از عواقب بعدی آن مانند اضطراب ، دلشوره ، حواس پرتی ، عصبانیت ، بی خوابی ، بی اشتهایی زود رنجی ، و ... جلو گیری کنیم .
خواب کافی و راحت ، یکی از پایه های اصلی سلامتی است . در طول خواب بدن استراحت می کند . انرژی از دست رفته بدست می آید و بدن بار دیگر برای فعالیت جسمی و فکری آماده می شود. با ورود به دوره سالمندی ، تغییراتی در وضعیت خواب ایجاد می شود ، به ویژه نیاز به خواب شبانه کاهش پیدا می کند .نباید انتظار داشته باشید که مانند دوران جوانی بخوابید . سعی کنید از وقت اضافی خودتان بهتر استفاده کنید
هر یک از ما ممکن است چیزهایی را فراموش کنیم .هر چند همه سالمندان دچار ضعف حافظه نمی شوند ؛ اما بطور کلی با افزایش سن ، احتمال فراموشکاری بیشتر است . ا ین فراموشکاری ، بیشتر مربوط به حوادث اخیر است .ما چیزهایی را که مربوط به گذشته دور است خوب به خاطر می آوریم اما اتفاقاتی که اخیرا رخ داده فراموش می کنیم . به عنوان مثال خاطرات دوران جوانی را بیاد می آوریم ، اما یادمان نمی آید که یک ساعت پیش که به خانه برگشتیم ، کلید را کجا گذاشتیم ؟
گاهی این فراموشکاری مشکلاتی برای ما یا خانواده مان ایجاد می کند . بعنوان مثال پیام مهمی را فراموش می کنیم و یا یادمان می رود ، قبض آب یا برق را پرداخت کنیم .
حال ببینم چگونه می توانیم مشکلات ناشی از فراموشکاری را کاهش دهیم ؟
گروهی فکر میکنند که رابطه زناشویی فقط خاص جوانان است . در صورتی که این طور نیست و در دوره سالمندی نیز می توان روایط زناشویی مناسبی داشت . هر چند با افزایش سن آین روابط بتدریج کمتر می شود .اما در مقابل آن رابطه عاطفی و صمیمیت بین زن و شوهر افزایش می یابد .
اگر شما وسیله نقلیه شخصی دارید ، باید بدانید که تغییراتی که بر اثر افزایش سن بوجود می آیند، مثل کند شدن عکس العمل ها و کاهش قدرت بینایی ، مهارت رانندگی را کم می کنند . بنابر این برای پیشگیری از حادثه نکات زیر را رعایت کنید :
مصرف هر نوع دخانیات مانند سیگار ، پیپ ، قلیان ، و چوپق برای سلامتی ضرر دارد .قلب ، عروق و ریه بیشترین آسیب را در اثر استعمال دخانیات پیدا می کنند. اینجا مختصری در مورد سیگار توضیح می دهیم :
تغذیه و ورزش
اهمیت تغذیه در دوره سالمندی
چگونه می توانیم یک برنامه غذائی مناسب داشته باشیم؟
بدن ما به چه موادی نیاز دارد؟
گروههای اصلی مواد غذائی
چرا باید ورزش کنیم؟
انواع تمرینات ورزشی
تمرینات گرم کننده
تمرینات استقامتی
تمرینات انعطاف پذیری
تمرینات تعادلی
تمرینات انقباضی ایستا
چند توصیه بهداشتی
نحوه پذیرش و کمک مالی به معلولین و سالمندان
دستورالعمل نحوه پذیرش و کمک مالی به معلولین و سالمندان تاریخ تصویب: شهریور 1372
دستوالعمل اجرایی نحوه پذیرش و کمک مالی به معلولین و سالمندان معلول
بررسی تاثیر تمرین ذهنی بر تعادل سالمندان
چکیده :
تمرین ذهنی به معنای " مرور سمبلیک یک فعالیت فیزیکی بدون ایجاد حرکت عضلانی واضح " است. مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که تمرین ذهنی مشابه تمرین فیزیکی باعث پیشرفت مهارت حرکتی در افراد می‌شود. بنابراین این روش درمانی را می‌توان جهت توان بخشی سالمندان بکار برد. هدف این مطالعه بررسی تاثیر تمرین ذهنی بر یادگیری مهارت حرکتی و تعادل سالمندان است.
مواد و روش تحقیق: این پژوهش بر روی 30 نفر از سالمندان سالم بالای 60 سال در دو آسایشگاه سالمندان در شهر تهران (آسایشگاه‌های کهریزک و فرزانگان) انجام شد. افراد به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. تعادل سالمندان در چهار مرحله مقدماتی1 ، قبل از درمان 2 ، پس از درمان 3 و پیگیری 4 ارزیابی گردید. سالمندان در گروه آزمایش به مدت سه هفته به تمرین ذهنی یک مهارت حرکتی و تعادلی به مدت سه هفته پرداختند و گروه کنترل در همان دوره هیچ تمرین خاصی انجام ندادند.
بحث و نتیجه گیری:از نتایج پژوهش می توان چنین نتیجه گرفت که تمرین ذهنی نه تنها روی مهارت اجرا شده به صورت ذهنی موثر بوده است، بلکه به صورت معنی داری باعث پیشرفت و بهبود تعادل سالمندان شده است
یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که نمره آزمون های عملکردی بالینی تعالی پس از یک دوره تمرین ذهنی تغییر معنی داری ( افزایش نمره ) داشته است.
مسائل و مشکلات جسمانی، اجتماعی و روانی سالمندان منطقة 13 تهران
دکتر علیرضا کلدی*, دکتر احمدعلی اکبری کامرانی** ,دکتر مهشید فروغان***
این تحقیق با عنوان «بررسی مسائل و مشکلات جسمانی، اجتماعی و روانی سالمندان منطقة 13 تهران» انجام شده است که در قالب مطالعات نیازسنجی سالمندان است. افراد 60 ساله و بیشتر 6/6 درصد, (6/4 میلیون نفر) از کل جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند که حدود 000/500 نفر از آنان در تهران زندگی میکنند.
هدف از این مطالعه، ارائة تصویری روشن از مشکلات جسمانی، روانی و اجتماعی سالمندان در تهران است. روش این پژوهش، توصیفی و از نوع پیمایشی است. در این پژوهش از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده استفاده شد. جامعه مطالعه شده، سالمندان بالاتر از 60 سال منطقة 13 تهران، و روش جمع‌آوری اطلاعات پرسش‌نامه بود. پرسش‌نامه‌ها در میان 300 نفر از سالمندان مراجعه‌کننده به «فرهنگسرای سالمند», «خانة فرهنگ حافظیه» و «پارک پیروزی» توزیع شد و داده‌ها پس از جمع‌آوری با ابزار SPSS تجزیه و تحلیل شد.
نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که 52 درصد جامعه تحت مطالعه مونث, 3/32 درصد بی‌سواد, 3 درصد مجرد هستند. 55 درصد از پاسخ‌گویان دارای مشکلات اقتصادی هستند، 6/25 درصد از آنان مشکل انجام فعالیت‌های روزانه (ADL) دارند، 21 درصد از شرایط جاری زندگی اظهار نارضایتی کرده‌اند، 3/27 درصد بیمه نیستند و 24 درصد دارای نوعی مشکل روانی هستند.
در بحث نیاز سنجی می‌توان اظهار داشت سالمندان در تهران به ویژه زنان سالمند با مشکلات متعدد جسمانی، اجتماعی و روانی روبه‌رو هستند؛ به طوری‌که این مشکلات بر روی کیفیت زندگی آنان تأثیر می‌گذارد.
این مطالعه نشان داد که برای برطرف کردن انواع مشکلات جسمانی، اجتماعی و روانی و نیز رفع نیازهای سالمندان، اقدامات سیستماتیک و برنامه‌ریزی شده لازم است تا زندگی بهتری برای سالمندان عزیز فراهم آید.
نقش باورهای مذهبی در سلامت روان و میزان افسردگی سالمندان
چکیده:
هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش جهت گیری مذهبی(درونی و بیرونی) در سلامت روان و میزان افسردگی سالمندان مقیم مراکز بهزیستی و مقیم جامعه بود.
روش بررسی: روش مطالعه از نوع مطالعات پس رویدادی و همبستگی است که با روش نمونه گیری تصادفی و خوشه ای تعداد 230 آزمودنی از افراد سالمند در مراکز سالمندی تحت پوشش سازمان بهزیستی و مکانهای عمومی(مسجد، پارک) که محل تجمع سالمندان مقیم جامعه است از دو جنس زن و مرد انتخاب و آزمودنیها ابتدا از نظر اختلالات شناختی سرند گردیدند.سپس آزمونهای 28 سوالی سلامت عمومی، افسردگی بک و آزمون نگرش مذهبی آلپورت تکمیل و با استفاده از آزمونهای آماری همبستگی پیرسون و من ویتنی نتایج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد بین جهت گیری مذهبی با سلامت روان و افسردگی سالمندان رابطه همبستگی معنادار وجود دارد، بدین معنا که هر چه نمرات جهت گیری مذهبی به جهت بیرونی افزایش می‌یابد، نمرات اختلال در سلامت روان و افسردگی بالا می‌رود و هر چه نمرات به سمت جهت گیری مذهب درونی تمایل می‌یابد، نمرات اختلال در سلامت روان و افسردگی کاهش می‌یابد. همچنین بین سلامت روان، افسردگی و جهت گیری مذهبی سالمندان مقیم و غیر مقیم جامعه تفاوت معنادار وجود دارد. بدین معنا که افراد سالمند مقیم مراکز از جهت گیری مذهبی بیرونی تربرخوردار و اختلال در سلامت روانی و میزان افسردگی بالاتری را نسبت به گروه سالمندان مقیم جامعه دارند.
نتیجه گیری: باور مذهب بیرونی با اختلال در سلامت روان و افسردگی و باور مذهب درونی با سلامت روان رابطه دارند. همچنین اختلال روانی و افسردگی در بین سالمندان مقیم بیشتر از غیرمقیم جامعه است ضمن آنکه سالمندان مقیم دارای نگرش مذهب بیرونی تر هستند.
زرد چوبه و تقویت حافظه
مجله epidemilogy: پژوهشگران دریافتند curcuminکه در زردچوبه و ادویه کاری یافت می‌شود خواص آنتی‌اکسیدان و ضد التهابی دارد. و حافظه افراد مسن را تقویت میکند
پژوهشگران سنگاپوری دریافته‌اند رژیم غذایی حاوی زردچوبه از مغز افراد مسن محافظت میکند.
در این مطالعه مصرف بیشتر زردچوبه در افراد مسن با عملکرد بهتری قوای ادراکی در آزمونهای استاندارد مرتبط شناخته شد.
پژوهشگران دریافتند curcuminکه در زردچوبه و ادویه کاری یافت می‌شود خواص آنتی‌اکسیدان و ضد التهابی دارد.
مصرف طولانی داروهای ضدالتهابی خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش می‌دهند اما روی معده، کبد و کلیه عوارض جانبی برجای می‌گذارند.
در مطالعات آزمایشگاهی نیز تاثیر مفید آنتی اکسیدان‌هایی مانند ویتامین ئی Eدر محافظت از یاخته‌های عصبی مشاهده شده است، اما جلوگیری از کاهش قوای ادراکی در افرادی که دچار زوال عقل هستند موفقیت زیادی نداشته است.
دکتر تز-پین نگ از دانشگاه ملی سنگاپور و همکارانش ۱۰۱۰فرد سالم آسیایی ۶۰تا ۹۳ساله را در سال ۲۰۰۳بررسی کردند.
از این افراد آزمون استاندارد حافظه MMSEگرفته شد.
بیشتر این افراد گاهی (هر شش ماه یک بار) زردچوبه مصرف می‌کردند. ۴۳ درصد اغلب (بین هر ماه تا هر روز) زردچوبه مصرف می‌کردند و ۱۶درصد اصلا زردچوبه نمی‌خوردند یا بندرت مصرف می‌کردند.
محققان پس از درنظر گرفتن عواملی که بر نتیجه آزمون تاثیر می‌گذارد دریافتند کسانی که گاهی یا اغلب زردچوبه مصرف میکنند در این آزمون نمرات بهتری کسب کردند.
حتی مصرف کم زردچوبه هم تاثیر مثبتی بر عملکرد ادراکی این افراد داشت.
این نخستین باری است که ارتباط مصرف زردچوبه با عملکرد ادراکی در یک مطالعه به اثبات می‌رسد.
زردچوبه در هند مصرف گسترده‌ای دارد. میزان ابتلا به آلزایمر در سالمندان هندی یک چهارم همتایان آمریکایی آنهاست.
زردچوبه به خاطر اثربخشی و بی‌ضرر بودن می‌تواند در پیشگیری از آلزایمر مفید باشد.
این یافته‌ها در شماره اول نوامبر مجله epidemilogyمنتشر شده است.
انگور، ضد آرتریت روماتوئید ، ضد روماتیسم و ضد سرطان
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، انگور میوه ای پر انرژی است که در طب سنتی در درمان بیماری هایی مانند آرتریت روماتوئید و روماتیسم کاربرد داشته است.
انگوربه دلیل داشتن پتاسیم حاوی خاصیت ادرار آوراست و همچنین این میوه به دلیل داشتن آنتی اکسیدان هایی همچون ELLAGIC ACID ضمن کاهش علا‌ئم بیماری التهاب مفاصل , عملکرد مواد سرطانزای بدن را نیز خنثی می کند.
اسید ELLAGIC حتی در خنثی کردن مواد سرطانزایی در هوای آلوده و ترکیبات مضر موجود در سیگار نیز می تواند موثر باشد ,
سالمندان به دلیل مشکلات دندانی و گوارشی مقادیر کمتری میوه و سبزی استفاده می کنند, به این ترتیب مصرف انگور به دلیل داشتن مقادیرکافی پتاسیم و سهولت جویدن در پیشگیری از این مشکلات و کاهش فشارخون درسالمندان بسیار مناسب است.
متخصصان تغذیه توصیه میکنند افراد روزانه یک واحد از میوه مصرفی را به انگور اختصاص دهند .
انگور میوه ای پر انرژی است که در طب سنتی در درمان بیماری هایی مانند آرتریت روماتوئید و روماتیسم کاربرد داشته است.
متخصصان می گویند: میوه انگور به دلیل میزان قندی که دارد میوه‌پرانرژی و به دلیل وجود اسیدی به نام ELLAGIC ACID ضد سرطان است .
برنامه ریزی ''صحیح زند گی'' درفرهنگ سرای سالمند
گروه اجتماعی: فرهنگسرای سا لمند کارگاه مهندسی ذهن براساس قانون معنویت با موضوع ایجاد برنامه ریزی در زندگی را ویژه بانوان به صورت رایگان بر گزار می کند.
به گزارش روابط عمومی مراکز فرهنگی هنری منطقه 13 دراین کارگاه خانم نیلچی زاده استاد دانشگاه به برسی تا ثیر توکل به خداوند متعا ل در ساختن یک زندگی صحیح و سالم می پردارد که با ایجاد تمرکز قلب و فکر برروی واقعیات عالم و دوری از هر آنچه که غیر واقعیت و خرفات است حاصل می گردد.
در کارگاه فوق، به بحث ایجاد فکر و قلبی سلیم و صحیح با عمل کردن به فرامین الهی و پیرو حقیقی اهل بیت شدن پرداخته می شود.
کارگاه مهندسی ذهن براساس قانون معنویت با هدف توجه بیشتر به دستورات و راهنماییهای کتاب آسمانی و کاربرد انها در زندگی روزمره، یکشنبه های هر هفته از ساعت 30/16 – 15 برگزار می شود.
علاقمندان جهت کسب اطلاعات بیشتر میتوانند به نشانی: میدان امام حسین – خ 17 شهریور – خ خشکبارچی – پارک خیام مراجعه نمایند
ضرورت حمایت های ویژه از سالمندان
شهلا محصل
سالمند را می توان بر بلندای زندگی، انسانی صبور، آرام و با گام هایی ملایم تصور کرد و در همین صبر و ملایمت است که نقش او و تفاوت های عمده اش با دیگران آشکار می شود.
خردمندی و موشکافی که تجربه و علم به فرد سالمند آموخته است به او توانایی می دهد تا چگونه و چه هنگام و چه رفتاری را داشته باشد و با مسائل چگونه برخورد کند.
این البته همه آن چیزی نیست که ما از سالمندی می دانیم. در آن سوی دیگر این چهره موقر و آرام، انسانی است که غبار خستگی های زمان را بر خود دارد. کسی که می خواهد فارغ از این هیاهو و شتاب به خود، زندگی، سلامتی و شادی اش بیندیشد، آیا می تواند؟
این پرسش بزرگی است؟ آیا سالمندان ما می توانند آرام و بی هیاهو، درد خستگی، پیری و سالمندی را آرام کنند؟ آمادگی مراکز درمانی ما برای تسکین آلام و دردهای بازنشستگان و سالمندانمان چه حد است؟
25 درصد سالمندان نیازمند خدمات درمانی
براساس برآوردهای اولیه در طول یک سال 20 تا 25 درصد سالمندان، نیازمند خدمات درمانی می شوند که این درصد در زنان بیش از مردان است.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سقوط از بلندی، مسمومیت های دارویی و غذایی، حوادث ترافیکی و سوختگی را به ترتیب بیشترین آسیب هایی اعلام کرده است که سالمندان کشور را تهدید می کند ضمن اینکه بیماری های قلبی و عروقی در سالمندان شهری و بیماری های چشمی در سالمندان روستایی، عمده ترین علل بستری شدن سالمندان در بیمارستان ها اعلام شده است.
اکنون سؤال این است در چنین شرایط نو و نگران کننده ای، جایگاه سالمندان به ویژه در مراکز درمانی چگونه قابل تعریف است و آیا اساساً به این پرسش با اهمیت، اندیشیده ایم؟
سازمان تامین اجتماعی حدود سه سال قبل تدابیر ویژه ای را برای تسهیل امور سالمندان در مراکز درمانی این سازمان به مرحله اجرا درآورده که هرچند به دلیل جمعیت جامعه پیوسته در حال تغییر این سازمان، همواره در حال نو و دگرگون شدن بوده است ولی در مجموع از نظر این قشر بازنشسته به جهت ارزش نهادن به این گروه سنی و تغییر نگرش منفی آنان و سایر افراد جامعه گامی مثبت بوده است.
ارزیابی واقع بینانه تر از حمایت های عمومی سالمندان
برای ارزیابی واقع بینانه از امکانات و حمایت های عمومی درباره بهداشت و سلامت بازنشستگان و سالمندان تامین اجتماعی که برمبنای ضوابط علمی و منطقی به مرحله اجرا درآمده است، به میان برخی افراد متخصص و ذی صلاح و همچنین برخی بازنشستگان تامین اجتماعی رفتیم.
علی اصغر بیات رئیس کانون بازنشستگان و مستمری بگیران تامین اجتماعی اسلامشهر معتقد است قوانین حمایت از سالمندان و بازنشستگان درکشور متاسفانه به طور کلی جامع و کامل نیست و بسیاری از مسائل و مشکلات درمانی سالمندان کشور ازجمله بازنشستگان تامین اجتماعی با توجه به بافت فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی جامعه نادیده گرفته شده اند.
وی درباره تدابیر ویژه ای که در مراکز درمانی سازمان تامین اجتماعی برای تسهیل امور سالمندان و بازنشستگان به مرحله اجرا درآمده است، می گوید: بارها صحبت از تدابیر ویژه در مراکز درمانی سازمان برای ارائه تسهیلاتی درباره پذیرش، معاینه و ویزیت خارج از نوبت بازنشستگان و سالمندان در مراکز درمانی در میان بوده است ولی متاسفانه تا به حال دستکم ما در سطح شهرستان اسلامشهر شاهد چنین اتفاقی نبوده ایم.
این در حالی است که فضل ا... کشاورز محمدی رئیس کانون بازنشستگان و مستمری بگیران تامین اجتماعی شهریار و شهر قدس با اشاره به وضع برخی قوانین حمایتی سالمندان ازسوی سازمان تامین اجتماعی، می گوید: به کارگیری سازوکارهایی برای حمایت از سالمندان و تبیین نقش، جایگاه و شان و منزلت افراد سالمند در ساختار جامعه بسیار مفید است. هرچند این گونه اقدامات هنوز در مناطق محروم عملیاتی نشده، ولی اجرای آن در شهرهای بزرگ و تداوم آن باز هم جای امیدواری است.
وی اگرچه از نهادینه کردن طرح پذیرش و معاینه خارج از نوبت بازنشستگان و سالمندان استقبال می کند، ولی در عین حال تصریح می کند: متاسفانه فراهم نبودن امکانات تخصصی قلب و چشم پزشکی که از عمده ترین نیازهای درمانی بازنشستگان و سالمندان در مراکز درمانی است، باعث شده است که اغلب مراکز درمانی که دارای چنین تخصص هایی هستند با انبوه مراجعه کنندگان و شلوغی و ازدحام بیماران مواجه شوند و درنتیجه بازنشستگان پیوسته در مراکز درمانی با دشواری هایی در پذیرش و بستری و ارجاع مواجه هستند.
نهادینه کردن حمایت ویژه سالمندان در مراکز درمانی
اما آنچه که رئیس کانون بازنشستگان شهریار و شهر قدس از آن به عنوان یک معضل جدی در پذیرش، بستری و ارجاع بازنشستگان و سالمندان در مراکز درمانی یاد می کند، درواقع همان نکته ای است که مدیریت درمان تامین اجتماعی استان گیلان برای برطرف کردن آن اقداماتی را در سطح این استان به مرحله اجرا درآورده است. دکتر مجید قاهری مدیر درمان تامین اجتماعی استان گیلان دراین باره می گوید: کارت های مخصوصی برای پذیرش خارج از نوبت بازنشستگان و سالمندان طراحی و تهیه شده است. ضمن اینکه در واحدهای پذیرش مراکز درمانی سازمان در این استان هم گیشه مخصوصی در نظر گرفته شده است.
دکتر قاهری تصریح می کند: اگرچه ظرفیت های محدودی برای پذیرش خارج از نوبت بازنشستگان و سالمندان تامین اجتماعی در مراکز درمانی درنظر گرفته شده است، ولی همین ظرفیت های محدود هم نقش بسزایی در ایجاد رضایتمندی مراجعه کنندگان سالمند به مراکز درمانی تامین اجتماعی دارد.
به گفته مدیر درمان تامین اجتماعی استان گیلان، براساس برآوردهای اولیه در سیستم نوبت دهی معمولی به طور متوسط روزانه 15 تا 20 درصد مراجعه کنندگان به مراکز درمانی را سالمندان و بازنشستگان تشکیل می دهند و برهمین اساس، در مراکز درمانی سازمان در سطح این استان تدابیر ویژه ای اتخاذ شده که سالمندان مراجعه کننده خارج از نوبت پذیرش، درمان ودرصورت نیاز بستری شوند.
دکتر قاهری تاکید می کند: درراستای اجرای این طرح همچنین انجام امور پاراکلینیکی همچون انجام نمونه گیری برای آزمایش ها و تحویل زودتر دارو در مراکز درمانی برای سالمندان و بازنشستگان خارج از نوبت صورت می گیرد. علاوه بر این برای پیشگیری از احساس انزوا و گوشه گیری در سالمندان بستری در مراکز درمانی، تسهیلاتی برای سیستم ملاقات و حضور همراهان بر بالین آنان فراهم شده است.
تکریم سالمندان
ازسویی دیگر برنامه ای در راستای تکریم ارباب رجوع و حفظ شان و منزلت سالمندان و بازنشستگان و افزایش سطح حمایت های بهداشتی و سلامتی سالمندان در دی کلینیک ابوریحان از دیگر مراکز درمانی تامین اجتماعی به مرحله اجرا درآمده است.
دکتر علیرضا بشارت، رئیس این مرکز دراین باره می گوید: براساس طرحی که در راستای حفظ منزلت بازنشستگان و به منظور ارائه تسهیلات لازم برای بهره گیری از خدمات درمانی در این مرکز طراحی و اجرا شده است، سالمندانی که در سنین 65 سال و بالاتر قرار دارند در گیشه مخصوصی که به این منظور طراحی شده، پذیرش می شوند و بدون صف و خارج از نوبت تمامی امور درمانی آنها ازجمله ویزیت پزشک، خدمات پاراکلینیکی، آزمایشگاه، دارو و دندانپزشک به صورت یک سیکل مجزا برای این گروه انجام می شود.
وی همچنین از درنظر گرفتن یک فضای فیزیکی مجزا برای انجام امور درمانی بازنشستگان و سالمندان در آینده نزدیک خبر می دهد و می افزاید: در حال حاضر به دلیل محدودیت جا و فضای فیزیکی، امکان توسعه این چنینی وجود ندارد، ولی ازجمله برنامه های در دست اجرا است که با فراهم شدن فضای مناسب، مکان مجزایی برای انجام امور درمانی بازنشستگان در این مرکز نیز درنظر گرفته شود.
دکتر بشارت خاطرنشان می کند: در نوبت بعدازظهر نیز گروه های تخصصی و فوق تخصصی به منظور ویزیت و معاینه سالمندان در این نوبت کاری درنظر گرفته شده است.
به گفته دکتر بشارت، روزانه حدود 200 تا 300 سالمند به این مرکز مراجعه می کنند که براساس مهر سالمندی که بر روی دفترچه های درمانی آنان ثبت شده است، شناسایی می شوند.
واقعیت های تامین اجتماعی و سالمندی
ایجاد این فرصت ها و حمایت از سالمندان در سازمان تامین اجتماعی در حالی صورت می گیرد که آمارها نشان می دهند جمعیت سالمند کشور از وضعیت اقتصادی و اجتماعی مناسبی برخوردار نیست.
براساس این آمارها، درحالی که در سال به ازای هر 11 نفر پرداخت کننده حق بیمه یک مستمری بگیر وجود دارد، در سال 75 این رقم بر هشت به یک رسیده و همچنان این رقم روزبه روز در حال کاهش است.
این درحالی است که سطح دریافتی ها به نسبت هزینه ها بالاتر نمی رود، پس کل دریافتی از بیمه شدگان که باید به نفع مستمری بگیران (ازجمله سالمندان) مورد استفاده قرار گیرد ، کاهش می یابد.
در این میان سالمندان به ویژه سالمندان زن که از حقوق اقتصادی، اجتماعی و امنیت کافی برخوردار نیستند، در این فرایند به شدت آسیب می بینند. ازسویی دیگر طی سال های اخیر سرانه مستمری بازنشستگی نسبت به قیمت های جاری و ثابت روبه کاهش گذاشته است، به طوری که دریافتی مستمری بگیران که بیانگر وضعیت سالمندان نیز می باشد، در سال 57 نسبت به سال 60 به حدود یک سوم رسیده که این مورد به زیان اقشار مستمری بگیر و سالمندان بوده است.
در همین راستا دکتر بشارت رئیس دی کلینیک ابوریحان از برنامه های آتی و در دست اجرای این مرکز برای تسهیل امور درمانی بازنشستگان یاد می کند و می گوید: ما بنا داریم سالمندانی را که قادر به حرکت نیستند، در قالب طرح ویزیت بیماران در منزل تحت پوشش خدماتی درمانی درآوریم.
دکتر قاهری مدیر درمان استان گیلان هم از اجرای طرح معاینه و ویزیت بیماران بازنشسته در محل کانون های بازنشستگی خبر می دهد و می گوید: براساس این طرح وسایل معاینه پزشکی اولیه ازسوی سازمان به کانون های بازنشستگی در سطح این استان ارائه شده که سالمندان و بازنشستگان می توانند به هنگام مراجعه به این کانون ها خدمات اولیه پزشکی را از پزشکی که در این مراکز مشغول فعالیت است دریافت دارد. ضمن اینکه درصورت نیاز به موارد اورژانسی به مراکز درمانی تخصصی و بیمارستان ها ارجاع می دهد. در هر حال این حمایت ها و تسهیلات برای بازنشستگان و سالمندان تامین اجتماعی در حالی صورت می گیرد که به گفته فرخ ملکوندفرد، سرپرست معاونت فنی و درآمد سازمان تامین اجتماعی از سال 79 تاکنون تعداد بازنشستگان این سازمان دو برابر شده است که این ناشی از بی توجهی به مقوله با اهمیت بیمه های اجتماعی است.
پیری پدیده ای روزافزون
این در حالی است که دکتر سید مؤید علویان، معاون سلامت وزارت بهداشت هم از رشد پدیده سالمندی در سال های آتی خبر می دهد.
به گفته وی تحقیقات نشانگر استقرار سالخوردگی جمعیت ایران در سال 1395 و حدود دو برابر شدن این نرخ در 20 سال بعد از استقرار سالخوردگی یعنی سال 1415 است.
وی تصریح می کند: حدود سه چهارم سالمندان زیرپوشش بیمه های اجتماعی هستند و زنان سالمند ایران در مجموع کمتر از مردان زیرپوشش بیمه های اجتماعی قرار دارند. در هر حال باید توجه داشت ضریب سالمندی یکی از شاخص های جمعیتی مرتبط با سالمندی است که نسبت جمعیت 65 سال و بالاتر را به جمعیت زیر 15 سال به صورت درصد بیان می کند. از این رو به اعتقاد صاحبنظران افزایش این شاخص نشانگر بهبود وضعیت کشور است زیرا حکایت از کاهش میزان مرگ ومیر و باروری و افزایش امید به زندگی دارد.
* * *
در هر حال نباید فراموش کرد در کشور ما امید به زندگی در حال افزایش است و با وجودی که کشورمان هم اکنون سهم بالایی از نسل جوان را دارد در آینده نسبت بازنشستگان و کهنسالان در جامعه بیشتر خواهد بود. کارشناسان معتقدند اگر نسل حاضر در راستای توسعه همزمان اجتماعی–اقتصادی و پیشرفت های پزشکی فعال نشود وضع سالمندی در سال های آتی نامناسب تر خواهد شد.
نتایج تحقیقات جهانی نشان می دهد بیکاری، فقر، بیماری و سالمندی در سال های بعد قوی تر از انفجار بمب، فقرا، نیازمندان، بیماران و سالمندان را تهدید می کند. پس بی تردید باید برنامه ها و قوانین مربوط به حمایت از سالمندان در سطح جوامع توسعه یابد.