سالمندان

بر اثر تحلیل رفتن قوای جسمانی و ذهنی سالخوردگان ، تنوع و کثرث مسائل در سالخوردگان امری کاملاً طبیعی به نظر می رسد. این رو ، شاید هیچ دوره ای از زندگی مانند سالخوردگی پرمسأله و نگران کننده نباشد . به همین دلیل سالخوردگان برای سالم زیستن ، به سازگاری فراوانی نیاز دارند . برخی از مسائل این دوره به شرح زیر است:
مشکلات جسمی به ویژه دیداری و شنیداری 

  
مشکلات حرکتی معمولاً درد مفاصل موجب عدم تحرک و خانه نشینی سالخوردگان می شود
کاهش نیرو به علت تغییرات فیزیولوژیکی بدن
بی خوابی
فراموشی به علت تغییرات فیزیولوژیکی مغز به خصوص در حافظه کوتاه مدت
کمبود درآمد به علت از کارافتادگی و نداشتن شغل تمام وقت
بازنشستگی بازنشستگی نه تنها منجر به کمبود درآمد می شود ، بلکه باعث از دست دادن نقش اجتماعی است . اوقات خالی و بدون برنامه ای که ره آورد دوران بازنشستگی است ، احتمالاً از عزت نفس و ارزشی که خود برای خود قابل است می کاهد .
تنهایی ، سالخوردگان احساس تنهایی می کنند زیرا که فرزندانشان معمولاً ازدواج کرده و آنان را ترک کرده اند . در بعضی موارد مرگ همسر نیز وجود دارد .
عدم توانایی تولید مثل به ویژه در زنان به علت یائسگی
استقلال فرزندان : استقلال خواهی فرزندان موجب می شود که پدران و مادران سالخورده تنها بمانند و این احساس در آنان به وجود آید که دیگر مسئولیتی ندارند و مثمر ثمر نیستند .
کاهش سطح انگیزش : برخی از سالخوردگان تصور می کنند که چون به تدریج به مرگ نزدیک می شوند ، دیگر علتی برای کار و فعالیت و لذت بردن از زندگی وجود ندارد .
تغییر محل سکونت به طور اجباری ، پس از فوت همسر ، ممکن است فرزندان تصور کنند که راحتی و آرامش والد آنها در این است که در مکانی کوچک تر و یا نزدیک محل سکونت آنها ، زندگی کند . به این ترتیب ، پدر یا مادر ، خانه ای را که یک عمر در آن زیسته اند و برایشان خاطره انگیز است به ناچار باید ترک کنند ؛
از دست دادن عزیزان نزدیک به ویژه همسر ، دوستان و همکاران قدیمی
افزایش وابستگی به دیگران : معمولاً زمانی فرا می رسد که پدر و مادر به فرزندان خود وابستگی شدید پیدا می کنند . اولاً ممکن است بر اثر بیکاری و فقدان درآمد ،‌هزینه ای دارویی پیش بینی نشده و ... فرد به کسانی وابستگی پیدا کند که قبلا‌ً به او وابسته بوده اند . ثانیاً شخص سالخورده به دلیل مشکلات جسمانی ، روانی و بیماری امکان دارد نتواند بسیاری از کارهای خود را انجام دهد . از این رو به دیگران نیاز دارد تا از لحاظ تغذیه ، نظافت و مراقبت های پزشکی او را یاری دهند .
نگرش منفی نسبت به سالخوردگان : عده ای از سالخوردگان ؛ پیری را زمان فراغت و انجام کارهای ناتمام می دانند ، ولی برخی از آنان که به حیات نگرش منفی دارند ، به این دوره به عنوان پایان راه می نگرند ، به خصوص اگر شاهد مرگ دوستان همسن و سال ، همسایگان و همسر باشند ، مرگ را به خود نزدیک احساس می کنند .
* سازگاری
یکی از ویژگیهای مهم دوره سالخوردگی ، سازگاری با تغییرات جسمانی ، روانی واجتماعی است . افرادی که پا به سن پیری می گذارند . بر اساس تفاوتهای مشهود در شخصیت ، نگرشها و علایق به تعبیرات پیری و سالمندی ، واکنشهای متفاوتی نشان می دهند .
در واقع ، ادراک آنان از مسائل متفاوت است . اگر سالخوردگان بتوانند با مشکلات خاص دوره سنی خویش ، هماهنگ شوند ، با شرایط ویژه این دوره به گونه ای مثبت برخورد کنند و از زندگی ، همچون دوره های گذشته لذت ببرند ، اصطلاحاً گفته می شود که با مسائل سالخوردگی سازگاری دارند . اما اگر نتوانند خود را با مسائل خاص پیری هماهنگ سازند ، گفته می شودکه با مسائل این دوره سازگار نشده اند ، اغلب افراد سالخورده ، بدون حمایت اجتماعی ، شریک زندگی ، شغل ، نقش اجتماعی و مخارج زندگی به حال خود رها می شوند . در چنین شرایطی ، تعجب آور نیست اگر مشکلات سازگاری سالخوردگان افزایش یابد . گرچه ممکن است برخی از سالخوردگان ( به ویژه زنان خانه دار که همچنان خانه دار باقی می مانند ) سازگاری مناسبی با این مشکلات پیدا کنند . لیکن شرایط نامطلوب معمولآ موجب افزایش سطح آسیب پذیری آنان می گردد .
در یکی از تحقیقات مهم برای تعیین و تفکیک گروههای سالخورده با سازگاری عالی ، سازگاری ضعیف از افراد خواسته شد نگرش خود را نسبت به مسائل مهم حیات بیان کنند .
این مطالعه به دلیل نشان دادن برتری زنان سالخورده بر مردان مسن در سازگاری ، اخیراً مورد توجه بسیار قرار گرفته است .
پژوهشگران در این مطالعه ، سه گروه را که دارای سازگاری کامل و دو گروه را که دارای سازگاری ضعیف بودند ، مشخص کردند ، سه گروه کامل عبارت بودند از :
افراد رشد یافته ای که دید انعطاف پذیر و سازنده نسبت به زندگی داشتند .
افرادی که به دیگران وابسته بودند ، درگیر مسائل زندگی نمی شدند ، ولی احساس آرامش می کردند .
افرادی که می کوشیدند تا فعال و سرپا بمانند و از اظهار خستگی ، خصوصاً وابستگی به دیگران ، اجتناب کنند .
* دو گروه با سازگاری ضعیف عبارت بودند از :
افرادی که دیگران را مسئول بدشانسیهای خود می دانستند ، از همسران شکایت داشتند و از مرگ به شدت می ترسیدند .
افراد افسرده ای که از خود متنفر بودند ، خود را سرزنش می کردند و از مرگ استقبال می نمودند .
* نشانه های سازگاری با سالمندی
میل و اشتیاق نسبت به انجام کارهای روزمره زندگی ؛
تمایل به قبول مسئولیتهای شخصی در زندگی ؛
احساس دستیابی به اهدافی که برای آنها در گذشته برنامه ریزی شده است ؛
اعتماد به نفس و داشتن خودپنداره مثبت
پذیرش پیری و مسائل آن
احساس خوشی و رضایت از زندگی ؛
خشنودی به خاطر رهایی از برخی مسئولیتهای زندگی مثل کار اجباری ، پرورش فرزندان و ...
بردباری در برابر مشکلات ، فشارها و تنش های زندگی ؛
داشتن قدرت انطباق با تغییرات
معاشرت و همکاری با دیگران
داشتن بصیرت و آگاهی نسبت به شخصیت خویشتن
خوش بینی و امیدواری
احساس دوام ، هویت و اشتغال موفق
احساس هدفدار بودن زندگی