این قافله عمر عجب مى‌گذرد

به بهانه روز جهانى سالمند

براساس استانداردهای سازمان بهداشت جهانی، مرگ افراد زیر ‌80‌ سال، مرگ زودرس تلقی می‌شود و بهترین گام در پیشگیری از این نوع مرگ و میر، بهبود شیوه زندگی سالم در دوره سالمندی است. در حال حاضر 5 میلیون سالمند در کشور وجود دارد که تنها برای کمتر از 20 درصد آنان، طی سال گذشته برنامه ارتقا شیوه زندگی سالم آموزش داده شد. نتایج بررسی‌های وزارت بهداشت در زمینه سلا‌مت سالمندان نشان می‌دهد که ‌ 20‌درصد این افراد یک بار در سال در شهرها دچار حوادث ترافیکی و در روستاها دچار زمین خوردگی می‌‌شوند.همچنین سالا‌نه ‌ 18‌درصد زنان سالمند به‌علت بیماریهای قلبی و عروقی و گوارشی و ‌ 18‌تا ‌ 20‌درصد مردان سالمند نیز به علت بیماری چشم در بیمارستان بستری می‌شوند.

افسردگی سالمندی

افسردگی سالمندان، حالتی از بیماری است که هم در افرادی با سابقه قبلی افسردگی اتفاق می‌افتد و هم ممکن است برای اولین بار در دوران سالمندی ظاهر شود.به گزارش مهر، افسردگی به صورت طبیعی به علت افزایش سن در افراد ایجاد نمی‌شود. سابقه خانوادگی افسردگی در بیمارانی ‌که اولین حمله افسردگی را در سالمندی تجربه می‌کنند بیشتر از سالمندانی است که قبلا‌ سابقه افسردگی داشته ‌اند. همراهی افسردگی با سایر سندرم‌های روانی مثل اضطراب; جسمانی کردن و مصرف مواد مخدر می‌تواند باعث عدم تشخیص به موقع و صحیح افسردگی شود و همچنین روی درمان آن اثرگذار باشد و خطرعود را نیز افزایش می‌دهد.افسردگی در سالمندان از مهمترین عوامل خطر خودکشی محسوب می‌‌شود. اقدام به خودکشی در سالمندان کمتر از افراد جوان است اما تعداد خودکشی‌های موفق در سالمندان بیشتر است به طوری که مردان بالا‌ی 85 سال بیشترین تعداد خودکشی‌های موفق را به خود اختصاص داده‌‌اند. از آنجا که افسردگی ماژور در سالمندان بیشتر از جوانان تمایل به مزمن شدن و جواب به درمان گذرا دارد; میزان عود افسردگی در این گروه سنی بیشتر به نظر می‌رسد. افسردگی سایکوتیک در افراد مسن بیشتر از سایر گروههای سنی وجود دارد.درخصوص درمان افسردگی در سالمندی باید گفت که روان درمانی در افسردگی سالمندان بسیار موثر است. البته در افسردگی‌های متوسط تا شدید درمان دارویی توصیه می‌‌شود. در درمان این گروه از بیماران توصیه می‌‌شود که درمان تک‌دارویی شروع شود و دوز داروها باید با توجه به سن و بیماریهای احتمالی‌، تنظیم شود.به طور کلی افسردگی سالمندان معمولا‌ تشخیص داده نشده باقی می‌ماند که اغلب اثر مهمی روی کیفیت زندگی بیماران خواهد گذاشت.

بیماریهای سالمندی

ورود به دوره سالمندی، کوله ‌باری از تجربه به همراه دارد اما گاهی مشکلا‌ت جسمی سالمندان، ‌توان آنان را برای به دوش کشیدن این کوله ‌بار کم می‌‌کند. یکی از این آثار بر سیستم‌ دهان و دندان سالمندان واقع می‌‌شود. مشکلا‌ت بینایی نظیر آب‌مرواید، ‌آب‌سیاه، ‌مشکلا‌ت بینایی ناشی از دیابت و کاهش قدرت دید در اثر افزایش سن از این گروه مشکلا‌ت‌است. سالمندانی که به هر دلیل، قادر به خوب دیدن نیستند، نمی‌‌توانند به‌ خوبی وضعیت بهداشت دهان خود را بررسی کنند، دندانهای خود را در آینه ببینند و مسواک بزنند و بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کنند.مشکلا‌ت مفصلی و آرتروز از دیگر بیماریهای شایع دوره سالمندی است که مفصل گیجگاهی فکی در ناحیه کنار گوش که محل اتصال فک‌‌های بالا‌ و پایین به هم است، نیز درگیر این بیماری خواهد شد. آرتروز این مفصل می‌تواند منجر به ایجاد درد در هنگام جویدن و تکلم شود و به دنبال مشکلا‌ت این مفصل، رژیم غذایی افراد سالمند محدود شده و سلا‌مت عمومی‌آنها به خطر می‌افتد. برای درمان و کنترل درد این مفصل، مشورت با پزشکان متخصص ارتوپدی ضروری است.اختلا‌ل و درد در مفاصل ناحیه دست‌‌ها و انگشتان نیز می‌‌تواند در بهداشت دهان و دندان به صورت غیرمستقیم تاثیر بگذارد. بدین ترتیب که افرادی که در ناحیه دست‌‌ها و انگشتان خود احساس درد و عدم کنترل دارند و یا افرادی که به‌علت بیماری‌هایی نظیر پارکینسون قادر نیستند حرکات دست خود را کنترل کنند، نمی‌‌توانند به‌خوبی مسواک بزنند، ‌نخ ‌دندان بکشند و از دهان‌و دندان خود مراقبت کنند.مشکلا‌ت بلع و خشکی دهان از عوارض دیگر دوران سالمندی است. خشکی دهان می‌‌تواند علا‌وه بر اختلا‌ل در حس چشایی، دهان را برای ایجاد عفونت‌‌های قارچی مستعد کند. همچنین خشکی ‌دهان و کاهش بزاق به پوسیدگی دندآنها کمک خواهد کرد.

تغذیه سالمندان

یکی از نکات مهم و در عین حال ساده برای سالمندان، رعایت رژیم غذایی مناسب است که خطر ابتلا‌ به انواع بیماریها را از آنان دور می‌کند.در دوران سالمندی به علت وجود اضافه وزن، افزایش فشارخون، چربی خون بالا‌، افزایش قند خون و احتمال ابتلا‌ به بیماریهای استخوانی، زمینه افزایش سکته قلبی‌، مغزی و یا احتمال ابتلا‌ به سرطان وجود دارد.به اعتقاد بسیاری از متخصصان تغذیه، می‌توان با یک برنامه منظم و صحیح غذایی‌، از بروز بسیاری از بیماری‌ها در دوران سالمندی جلوگیری کرد. به عنوان مثال، در صورتی که مصرف چربی را کنترل کنیم، میزان ابتلا‌ به سرطان روده، معده، پانکراس و پروستات نیز کاهش می‌یابد و با کنترل مصرف نمک قادر خواهیم بود فشار خون خود را کنترل کنیم که این خود منجر به کاهش بیماریهای قلبی و عروقی و در نتیجه کاهش سکته قلبی و مغزی خواهد شد. مصرف یک یا دو وعده میوه و سبزیجات، حدود 30 درصد خطر بیماری قلبی را کاهش می‌دهد. اگر بتوانیم با تغذیه مناسب، از کلسترول خون به میزان 10 درصد بکاهیم، قادر خواهیم بود خطر ابتلا‌ به بیماری قلبی را تا 30 درصد کاهش دهیم.با افزایش سن‌، در دوران سالمندی نیاز به انرژی در انسان کاهش می‌یابد. زیرا فعالیت روزانه کم شده، به تبع آن بافت عضلا‌نی بدن تحلیل می‌رود و بدن در شرایطی قرار می‌گیرد که اگر چه نیازمند آن است که تمام مواد غذایی لا‌زم را دریافت کند اما دریافت کالری اضافه نیز منجر به ایجاد توده چربی می‌شود.نهم مهر، روز جهانی سالمند است. روزگار زنان و مردانی که عمر خود را با هزاران امید و آرزو سپری کرده‌اند و حالا‌ نگاه شان خیره به سمت آفتاب مانده است تا شاید سایه ای، دست نوازش بر سر مهربان آنان بکشد.

منبع