نیازها ی سالمندان را بشناسیم

افزایش متوسط طول عمر در سالیان گذشته موجب رشد چشمگیر جمعیت افراد بالای 65 سال در جهان شده است. در حالی که میزان رشدجمعیت جهان در دهه گذشته سالانه در حدود 75/1% بوده، میزان رشد جمعیت سالمندان بالای 65 سال هر ساله 5/2% بوده است.
در ایران نیز در فاصله کمتر از پنج بار سرشماری از سال 1335 تا 1375 نسبت رشد جمعیت سالمندان از 3% به 6/6% یعنی بیش از دو برابر رسیده است.
بالا رفتن سن یک پدیده کاملاً طبیعی و حیاتی است،‌دورانی که در آن، نیازهای روحی و جسمی خاص خود، وجود دارد و عدم پاسخگویی و تأمین این نیازها می‌تواند مسائل و مشکلات خاص خود را اعم از اجتماعی،‌ خانوادگی و حتی بیماری‌ها را به دنبال داشته باشد.
به رغم تمامی این‌گونه تلاش‌ها حتی در کشورهای پیشرفته و مدرن، کسری از این جمعیت سالمندی وجود دارند که به دلیل آسیب‌های مختلف، نیازمندند تا جهت تأمین نیازهای شخصی، تأمین امنیت و احتیاجات جسمانی در مراکزی که بدین منظور تجهیز و مناسب‌سازی شده‌اند نگهد‌اری شوند.
در ایران نیز رشد چشمگیر کمی تعداد مراکز نگهداری شبانه‌روزی سالمندان در سالیان گذشته حاکی و مؤید این نکته است.
1- سالمند کیست؟
به طور قراردادی، سن شروع سالمندی را 60 سالگی قرار داده اند و این سن را به عنوان نقطه شروع پیری پذیرفته اند. هرچند در برخی افراد، پدیده پیری خیلی زودتر شروع می شود و در بسیاری دیگر، این پدیده برای سالهای بعد نیز به تعویق می افتد.
2- جمعیت سالمندان را به چند گروه می توان تقسیم کرد؟
1. پیران جوان: این افراد در سنین 75- 60 سالگی هستند و از نظر جسمی و روانی نسبتاً فعالند و اگر به آنها فرصت داده شود، می توانند از نظر اقتصادی مانند افراد میانسال مولد باشند.
2. پیران پیر: این افراد که معمولاً بالای 75 سال هستند از نظر جسمی شکننده اند و مبتلا به اختلالات بینایی و شنوایی و گاه اختلالات روانی می باشند.
3- چگونه می توان از بروز حوادث در کهنسالی پیشگیری کرد؟ توضیح دهید؟
- در زمان حرکت در منزل، مخصوصاً هنگام استفاده از پله ها، مطمئن باشند که نور کافی وجود دارد.
- در صورتی که تغییری در طرز چیدن اثاثیه منزل صورت گرفته، این نکته حتماً به اطلاع فرد سالمند رسانده شود تا وی که بنا به عادت در منزل حرکت می کند خود را با این تغییر عادت دهد.
- از انداختن فرشهای کوچک روی سطوح صاف نظیر پارکت، یا سنگهای صیقلی در مسیر حرکت سالمندان خودداری شود.
- برخاستن ناگهانی از رختخواب یا از حالت نشسته، ممکن است موجب برهم خوردن تعادل سالمند گردد. باید به وی متذکر شد که از حرکات سریع، پرهیز نماید.
4- دلایل تفاوت نیازهای تغذیه ای سالمندان با جوانان را بیان کنید؟
1. با افزایش سن، نیاز به انرژی کاهش می یابد. این امر، به علت کاهش فعالیت جسمی و پایین آمدن متابولیسم پایه رخ می دهد.
2. وضعیت دندانی بسیاری ازسالمندان ممکن است نامناسب باشد بنابراین قوام رژیم غذایی افراد پیر متفاوت است.
3. ظرفیت هضم و جذب در افراد مسن به مراتب پایین تر از افراد بالغ است.
4. در سنین بالا تمایلات غذایی، تغییر می کند و افراد مسن علاقه عجیبی به خوردن شیرینی پیدا می کنند.
5- بیماریهای شایع سالمندان را نام ببرید؟
1. فشار خون بالا
2. بیماریهای قلبی
3. سکته مغزی
4. دیابت قندی
5. سرطان
6. بیماریهای تنفسی
7. بیماریهای مفاصل
8. انواع اختلالات روانی
9. مشکلات دهان و دندان
10. بی اختیاری ادراری
6- سکته مغزی چگونه به وجود می آید؟
اگر بر اثر عوامل مختلف، در مسیر عروق تغذیه کننده مغز مانعی ایجاد شود و مجرای این عروق بسته شود، فرد دچار سکته مغزی می گردد. در این حالت، قسمتی از مغز که به وسیله رگ مذکور تغذیه می شود دچار اختلال می شود.
7- افرادی که مشکلات قلبی دارند چه نکاتی را باید رعایت کنند؟
1. از خستگی بدن بپرهیزند.
2. الگوی تغذیه را به خوبی رعایت نمایند و از پرخوری و مصرف غذاهای نامناسب خودداری کنند.
3. سیگار را ترک کنند.
4. داروهای تجویز شده از سوی پزشک را به موقع و به درستی مصرف نمایند.
5. علایم و نشانه های خطر بیماری را بشناسند و به آن اهمیت داده، به پزشک مراجعه نمایند.
8- به افراد سالمند مبتلا به دیابت چه توصیه هایی می شود؟
1. از مصرف قند و شیرینی بپرهیزند.
2. در صورتی که اضافه وزن دارند آن را کم کنند.
3. از پاهای خود به دقت مراقبت کنند. به دقت پاها را از نظر وجود هرگونه زخم آزمایش کنند.
4. در صورت بروز هرگونه اختلال در دید مانند وجود نقاط سرگردان در دید به پزشک مراجعه شود.
5. پیاده روی را فراموش نکنند.
نیازهای تغذیه‌ای سالمندان
• میزان انرژی مورد نیاز
با افزایش سن میزان نیاز به انرژی کاهش می‌یابد که می‌تواند به دلیل کاهش فعالیت جسمی‌، کاهش توده عضلانی و فعال بدن باشد. در صورت دریافت مازاد بر نیاز انرژی مشکلات و عوارضی مانند چاقی، فشارخون،
بیماری‌های قلبی‌ـ‌عروقی برای سالمند ایجاد می‌شود.
میزان نیاز به انرژی برای هر سالمند متفاوت بوده و براساس وزن، قد، شرایط فیزیکی و سلامتی وی محاسبه می‌شود.
• میزان پروتئین مورد نیاز سالمندان
با افزایش سن علاوه بر کاهش توده عضلانی، ذخیره پروتئینی بدن نیز کاهش می‌یابد و میزان نیاز به پروتئین با افزایش سن نه تنها کاهش نیافته بلکه ثابت مانده و یا افزایش می‌یابد. بویژه در صورت ابتلا به بیماری‌ها و یا عفونت‌ها که این مسئله بسیار مهم می‌باشد.
توصیه می‌شود.14 تا 16 درصد از انرژی دریافتی روزانه سالمندان از پروتئین‌ها به ویژه پروتئین‌های با کیفیت بالا تامین شود.
• میزان مایعات مورد نیاز سالمندان
توجه به دریافت کافی مایعات در سالمندان از مسائل مهم می‌باشد. علایم کمبود آب در بسیاری از سالمندان ممکن است به صورت خشکی لب‌ها، گودافتادن چشم‌ها، تب، یبوست، کاهش حجم ادرار و تهوع باشد که این مسئله در مورد سالمندانی که در مناطق گرم زندگی می‌کنند بیشتر شایع است.

استفاده از داروهای ادرارآور نیز از عوامل مؤثر در ایجاد کم‌آبی در سالمندان می‌باشد. بنابراین توجه به مصرف کافی آب و مایعات در این دوران اهمیت ویژه‌ای دارد.
• ویتامین‌ها و مواد معدنی
اغلب سالمندان علاقه زیادی به مصرف مکمل‌های ویتامینی دارند که باید به این مسئله توجه شده و از مصرف بیش از حد نیاز این مکمل‌ها خودداری شود. در مورد ویتامین‌های محلول در آب، معمولا کمبودی در سالمندان دیده نمی‌شود. مگر در سالمندان الکلی که کمبود ویتامینB1 می‌تواند وجود داشته باشد و یا سالمندانی که دچار سوء‌تغذیه هستند.
همچنین ممکن است بعضی از سالمندان به علت مشکلات دندان و یا مشکلات گوارشی از خوردن سبزیجات و میوه‌جات پرهیز کنند درحالیکه این منابع غذایی تامین کننده ویتامین ث هستند و یا مصرف زیاد آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند در سالمندان کمبود ویتامین ”کا” ایجاد کند.
کمبود ویتامین “دی”ممکن است در سالمندان به ویژه آنهایی که از نور آفتاب دور هستند بوجود آید. در مورد مواد معدنی باید گفت با رعایت یک برنامه غذایی صحیح می‌توان مواد معدنی مورد نیاز سالمندان را تا حد زیادی تامین کرد.
فقط باید به میزان کلسیم دریافتی که معمولا مقدار مصرف آن در سالمندان به میزان توصیه شده نمی‌رسد توجه شود. عوامل متعددی در کمبود کلسیم در سالمندان نقش دارند.
از جمله میزان جذب روده‌ای کلسیم، کار کلیه‌ها، متابولیسم استخوان‌ها، اثرات متقابل مواد مغذی بر یکدیگر و بر داروها، کم‌تحرکی و عدم مصرف کافی لبنیات به دلیل عدم تحمل به لاکتوز در صورتی که شیر و لبنیات به مقدار کافی مصرف نشود ممکن است نیاز به مصرف مکمل کلسیم باشد که البته تشخیص آن باید توسط پزشک و متخصص تغذیه صورت گیرد.
در مورد سدیم هم باید در سالمندانی که مبتلا به فشارخون،‌ مشکلات قلبی، کلیوی و دیابت هستند محدودیت‌هایی اعمال شود.
مصرف میوه و سبزی در افزایش توانایی مغز در دوران سالمندی بسیار مؤثر است.
پژوهشگران معتقدند اسید فولیک موجود در سبزیها و برخی میوه ها از افت توانایی های شناختی در سالمندی جلوگیری می کند.
افرادی که از برنامه غذایی سرشار از میوه و سبزی استفاده می کنند کمتر دچار نقص حافظه می شوند.
عوامل مؤثر در ایجاد مشکلات تغذیه‌ای سالمندان
1 ـ عوامل جسمانی: مانند کاهش کل انرژی مورد نیاز، بیماریهای مزمن، بی‌اشتهایی، تغییر حس چشایی، خرابی دندان‌ها، بی‌تحرکی، ناتوانی جسمی‌، مشکلات گوارشی، تداخلات دارویی و یا تداخل غذا و داروها
2 ـ مشکلات روحی و روانی: افسردگی، تنهایی، از دست دادن همسر
3 ـ مشکلات اقتصادی: درآمد کم، کمبود امکانات برای تهیه و طبخ غذای مناسب و زندگی در آسایشگاه
نیازهای تغذیه‌ای سالمندان
میزان انرژی مورد نیاز :
با افزایش سن میزان نیاز به انرژی کاهش می‌یابد که می‌تواند به دلیل کاهش فعالیت جسمی‌، کاهش توده عضلانی و فعال بدن باشد. در صورت دریافت مازاد بر نیاز انرژی مشکلات و عوارضی مانند چاقی، فشارخون، بیماری‌های قلبی‌ـ‌عروقی برای سالمند ایجاد می‌شود. میزان نیاز به انرژی برای هر سالمند متفاوت بوده و براساس وزن، قد، شرایط فیزیکی و سلامتی وی محاسبه می‌شود.
میزان پروتئین مورد نیاز سالمندان :
با افزایش سن علاوه بر کاهش توده عضلانی، ذخیره پروتئینی بدن نیز کاهش می‌یابد و میزان نیاز به پروتئین با افزایش سن نه تنها کاهش نیافته بلکه ثابت مانده و یا افزایش می‌یابد. بویژه در صورت ابتلا به بیماری‌ها و یا عفونت‌ها که این مسئله بسیار مهم می‌باشد. توصیه می‌شودچهل تا شصت درصد از انرژی دریافتی روزانه سالمندان از پروتئین‌ها به ویژه پروتئین‌های با کیفیت بالا تامین شود.
میزان مایعات مورد نیاز سالمندان:
توجه به دریافت کافی مایعات در سالمندان از مسائل مهم می‌باشد. علایم کمبود آب در بسیاری از سالمندان ممکن است به صورت خشکی لب‌ها، گودافتادن چشم‌ها، تب، یبوست، کاهش حجم ادرار و تهوع باشد که این مسئله در مورد سالمندانی که در مناطق گرم زندگی می‌کنند بیشتر شایع است. استفاده از داروهای ادرارآور نیز از عوامل مؤثر در ایجاد کم‌آبی در سالمندان می‌باشد. بنابراین توجه به مصرف کافی آب و مایعات در این دوران اهمیت ویژه‌ای دارد.
ویتامین‌ها و مواد معدنی:
اغلب سالمندان علاقه زیادی به مصرف مکمل‌های ویتامینی دارند که باید به این مسئله توجه شده و از مصرف بیش از حد نیاز این مکمل‌ها خودداری شود.
در مورد ویتامین‌های محلول در آب، معمولا کمبودی در سالمندان دیده نمی‌شود. مگر در سالمندان الکلی که کمبود ویتامین ب 1 می‌تواند وجود داشته باشد و یا سالمندانی که دچار سوء‌تغذیه هستند. همچنین ممکن است بعضی از سالمندان به علت مشکلات دندان و یا مشکلات گوارشی از خوردن سبزیجات و میوه‌جات پرهیز کنند درحالیکه این منابع غذایی تامین کننده ویتامین ث هستند و یا مصرف زیاد آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند در سالمندان کمبود ویتامین کا ایجاد کند.
کمبود ویتامین D ممکن است در سالمندان به ویژه آنهایی که از نور آفتاب دور هستند بوجود آید. در مورد مواد معدنی باید گفت با رعایت یک برنامه غذایی صحیح می‌توان مواد معدنی مورد نیاز سالمندان را تا حد زیادی تامین کرد. فقط باید به میزان کلسیم دریافتی که معمولا مقدار مصرف آن در سالمندان به میزان توصیه شده نمی‌رسد توجه شود. عوامل متعددی در کمبود کلسیم در سالمندان نقش دارند. از جمله میزان جذب روده‌ای کلسیم، کار کلیه‌ها، متابولیسم استخوان‌ها، اثرات متقابل مواد مغذی بر یکدیگر و بر داروها، کم‌تحرکی و عدم مصرف کافی لبنیات به دلیل عدم تحمل به لاکتوز در صورتی که شیر و لبنیات به مقدار کافی مصرف نشود ممکن است نیاز به مصرف مکمل کلسیم باشد که البته تشخیص آن باید توسط پزشک و متخصص تغذیه صورت گیرد. در مورد سدیم هم باید در سالمندانی که مبتلا به فشارخون،‌ مشکلات قلبی، کلیوی و دیابت هستند محدودیت‌هایی اعمال شود.
به طورکلی سالمندان عزیز باید اصول کلی زیر را مد نظر داشته باشند:
1 ـ مراجعه به موقع به پزشک و متخصص تغذیه جهت بررسی وضعیت سلامت و تغذیه و پیروی از یک برنامه غذایی صحیح
2 ـ توجه و رسیدگی مناسب به بهداشت دهان و دندان
3 ـ مصرف 6 ـ 5 لیوان آب در روز
4 ـ استفاده از تمام گروههای غذایی و ایجاد تنوع غذایی در برنامه روزانه
5 ـ مصرف مقادیر کافی میوه جات و سبزیجات
6 ـ استفاده از نان‌های سبوس‌دار
7 ـ محدود کردن مصرف غذاهای چرب و شیرینی‌ها
8 ـ مصرف کافی لبنیات مثل شیر و ماست
9 ـ سالمندانی که دچار بی خوابی هستند از مصرف قهوه و چای در بعدازظهر و شب خودداری کنند و یک فنجان شیر گرم قبل از خواب مصرف کنند.
10 ـ از مصرف چای تا 2 ساعت بعد از غذا اجتناب کرده و در صورت امکان از لیموترش تازه در کنار غذا جهت جذب بهتر آهن غذا استفاده کنند.
11 ـ قرار گرفتن در معرض نور آفتاب به مدت نیم ساعت در روز و استفاده از لباس‌های رنگ روشن.
12 ـ به کلیه سالمندان محترم توصیه می‌شود با توجه به شرایط بدنی خود، نرمش و تحرک روزانه را هر چند کم آغاز کنند. حتی 20 دقیقه پیاده‌روی سبک در هوای آزاد می‌تواند در ایجاد نشاط و سلامت سالمندان بسیار مؤثر واقع شود و برای انجام فعالیت‌های سنگین هم بهتر است ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.
آیا ورزش برای سالمندان بی خطر است؟
باید دانست که ورزش برای اکثر سالمندان بالای 65 بدون خطر است. حتی در‌آنان که از بیماری قلبی، فشار خون، بیماری قند، آرتریت، درد مفاصل، بیماری افزایش فشار خون رنج می برند و اکثر این بیماران سالمند می توانند بدون اینکه خطری برایشان داشته باشد ورزش کنند. و حتی ورزش در بهبودی بسیاری از این بیماریها مؤثر است. ولیکن اگر شما مطمئن نیستید که ورزش برایتان مفید و بدون خطر است و یا اینکه ورزش نمی کنید چون می ترسید که برایتان بد باشد، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
چگونه ورزش را آغاز کنیم؟
بسیاری از بیماران سالمند می خواهند بدانند که چگونه و از چه نوع ورزشی، ورزش را آغاز کنند.
در شروع آنچه که مهم است این است که در درجه اول باید لباس و کفش مناسب ورزش بر تن و پا داشته باشید. بسیارمهم است که لباس راحت و اندازه باشد. کفش باید انحنای خوب برای نگهداری پا در موقعیت مناسب داشته باشد و در قسمت پاشنه پا ، لائی مخصوص درون کفش را نسبتاً کلفات انتخاب کنید
(an elevated arc cushioned heel) که جلوی ضربه و فشار را بر پاشنه پا بگیرد. اگر تا به حال ورزش را آغاز نکرده اید بهتر است که آرام و آهسته ورزش کردن را آغاز کنید. و اکثراً با ورزش هائی شروع کنید که با انجام آن راحت تر هستید. آرام آرام ورزش کردن را آغاز کنید. این سبب می شود که کمتر به خود آسیب بزنید و همینطور آرام ورزش کردن در ابتدای کار مانع درد های عضلانی و مفصل می شود. ضرب المثلی امریکائیها دارند که می گوید:
«No Pain, No Gain»ولی به کار بردن این مثل در مورد افراد سالمند درست نیست. افراد سالمند درست نیست که ورزش ها را به حد اکثر ممکن انجام بدهند تا بتوانند از بهره ای که ورزش به سلامتی آنها می رساند بهره مند شوند.
به طور نمونه ، راه رفتن یکی از بهترین ورزش هائی است که به ویژه برای آغاز کار بسیار ورزش خوبی است. و اگر چنانچه شما هم اکنون این ورزش را آغاز کرده اید می توانید آرام آرام مدت وشدت آن را بالا ببرید.
چه نوع ورزش ها رابهتر است انجام دهید؟
چندین نوع ورزش هستند که برای افراد سالمند بسیار سودمند است. یکی از اینها گروه ورزش های Aerobic است مانند راه رفتن، شنا کردن، دوچرخه سواری. اگر بتوانید به مدت30 دقیقه در بیشتر روزهای هفته و یا هر روز هفته انجام بدهید بسیار سودمند خواهد بود. و همینطور ورزش وزنه برداری( Strength Training) البته با وزنه های سبک، برای دو روز در هفته نیز بسیار سودمند خواهد بود.
قبل از هر ورزش به مدت 5 دقیقه بدن خود را گرم کنید ، این بدن را آماده ورزش خواهد کرد. آهسته راه رفتن و نرمش های سبک برای گرم شدن و آماده شدن بدن برای انجام ورزش روزانه خوب است و پس از تمام شدن ورزش نیز باید باز مدت 5 دقیقه نرمش سبک کنید. و یا اینکه آهسته قدم بزنید. اگر چنانچه در هوای گرم ورزش می کنید مدت زمان نرمش و یا آهسته راه رفتن را پس ازتمام شدن ورزش روزانه اندکی بیشتر کنید.
به خاطر داشته باشید که ورزش فقط زمانی برای شما خوب خواهد بود که شما از نظر سلامتی خودتان احساس خوبی داشته باشید.
بنابراین اگر گرفتار سرماخوردگی ، گریپ، فلو و یا بیماریهای مشابه هستید، در این زمان است باید ورزش نکنید و بیشتر استراحت کنید ، پس از بهبودی کامل دوباره ورزش را آغاز کنید. و اگر چنانچه در اثر بیماری به مدت بیش از دوهفته ورزش نکردید زمانی که احساس کردید که آماده ورزش هستید، باید آهسته آهسته ورزش را آغاز کنیدو تدریجاً آن را افزایش دهید.
چه زمانی باید با پزشک خود مشورت کنید؟
اگرپس از انـجام ورزش احساس درد در عضلات و مفاصل خود کردید شایدبه دلیل این باشد که یا زمان طولانی ورزش کرده اید و یا اینکه ورزش سنگین تر از آنچه که برای شما مناسب است انـجام داده اید.
در این مورد باید ورزش سبکتر را جایگزین ورزش سنگین قبلی کنید و یا اینکه از مدت زمان ورزش بکاهید. و اگر این درد و ناراحتی بیش از یک یا دو روز باشد بهتر است که با پزشک خود مشورت کنید. اگر در هنگام ورزش و یا پس از آن دچار هر یک از علائم زیر شدید باید با پزشک خود فوری در میان بگذارید:
1- اگر گرفتار درد قفسه سینه و احساس فشار در قفسه سینه شدید.
2- اگر احساس تنگی نفس کردید و یا اینکه گرفتار اشکال تنفس شدید.
3- اگر احساس سر گیجه و یا light headedness کردیدو یا اختلال در بینائی یا اینکه چشمتان سیاهی رفت و سبکی در سر کردید.
4- اگر احساس عدم تعادل کردید.
5- اگر احساس تهوع و یا اینکه استفراغ کردید
چه ورزش های ویژه ای که سالمندان می  توانند انـجام دهند؟
ورزش هائی هستند که شما می توانید در خانه انـجام بدهیدو بسیار ساده و راحت هستند. هر کدام از این ورزش ها را می توانید 8 تا 10 مرتبه تکرار کنید و پس از اندکی استراحت برای دور دوم آماده شوید.
به خاطر داشته باشید
1- تمام این حرکات را آهسته و به گونه ای انجام دهید که بتوانید کنترل تمام حرکات را در دست داشته باشید.
2- زمان انجام این ورزش ها نفس را در سینه حبس نکنید
3- اگر احساس درد هرقسمت بدن کردید ورزش را ادامه ندهید
4- پس از انجام هر ورزش عضلاتی را که برای انجام این ورزش به کار برده اید آرام آرام باز و بسته کنید.
ورزش شماره 1
کف دستهایتان را به روی دیوار بگذارید و مطابق با شکل شماره 1 و آرام بدن را به سوی دیوار نزدیک کنید و سپس با کف دستهایتان به دیوار فشار دهید به طوریکه بدن شما در جهت دور شدن از دیوار حرکت کند و به حالت اولیه که ایستاده اید باز گردد.
ورزش شماره 2
روی صندلی بنشینید. اندکی بالانته را به جلو بکشید و سپس از روی صندلی بلند شوید کوشش کنید که به پهلو خم نشوید و یا از دستها برای بلند شدن کمک نگیرید( مطابق شکل شماره 2)
ورزش شماره 3
دو دنبل سبک را با دستهای خود بگیرید و سپس ساعد را به سمت شانه خم کنید و سپس به حالت اول بازگردید(مطابق شکل شماره 3)
ورزش شماره 4
دو دنبل سبک را با دستهای خود بگیرید.( دنبل را اندازه ای انتخاب کنید که از نظر وزن برایتان بلند کردن آنها ساده و راحت باشد) دستها را از پهلو آویزان کنید سپس شانه ها را به سمت گوش بالا و سپس پائین ببرید. این ورزش بسیار ساده است و شما به راحتی می توانید در خانه خود انجام دهید. به خاطر داشته باشید که انجام این گونه ورزش های در سالمندان در پیشگیری از پیشرفت پوکی استخوان بسیار مؤثر است.
نکته بسیار مهم در مورد سالمندان این است که در جائی که ورزش می کنید باید به گونه ای باشد که برای شما خطر زمین خوردن و یا هر اتفاق ناخوش آیند و زیان رسا نباشد به طور نمونه اگر پیاده روی می کنید کوشش بر آن باشد که در روز روشن انجام شود نه در تاریکی شب.
ولی به هر روی باید یاد آور شویم که اگر سایر نکات را رعایت کنید، کهولت سن به تنها ئی مانع ورزش نخواهد بود. و بر عکس بسیاری از ورزش های ویژه در سنین بالا در بهبود و پیشگیری ازپیشرفت بسیاری از بیماریها مؤثر هستند.
سالمندان، دومین گروهی هستند که بعد از نوجوانان در معرض افسردگی قرار می‌گیرند.
سالمند نیز مانند هر فرد دیگری ممکن است دچار افسردگی شود و یکی از عوامل موثر در افسردگی سالمندان، عوامل بیولوژیک بدن و ایجاد تغییرات پیری در مغز است و براساس تحقیقات انجام شده سالمندان به طور متوسط روزی 6 نوع دارو مصرف می کنند که تداخل و تأثیرات این داروها می تواند در فرد سالمند ایجاد افسردگی کند.
عوامل روانشناختی یا همان احساس پیر بودن و ناکارآمد بودن نیز می‌تواند ایجاد افسردگی کند همچنین سالمندان در معرض از دست دادن افراد متعددی از دوستان و آشنایان قرار دارند که این خود باعث افسردگی می شود.
در ایجاد افسردگی در سالمندان، نگرش یک جامعه به سالمند نیز اهمیت دارد، به عنوان مثال باید دید تا چه حد در خانواده یک فرد سالمند جایگاه دارد و مورد پذیرش است و در سطح اجتماعی تا چه میزان پذیرفته می شوند و از توانایی هایشان استفاده می شود. در نتیجه تمامی عوامل بیولوژیک، روانی و اجتماعی می تواند فرد سالمند را مستعد بروز افسردگی کند.
یک سری علائم افسردگی از قبیل احساس اندوه، لذت نبردن از مسائل روزمره، اشتغال ذهنی به مرگ و اختلالات خواب و اشتهاء (چه به صورت افزایش و چه در جهت کاهش خواب و اشتهاء) علائمی هستند که در تمام افسردگی ها مشترکند اما آنچه که به صورت مشخصه در سالمندان بروز می کند، اختلالات حافظه و عدم شناخت اطرافیان و عدم تمرکز است.
فرد سالمند به محیط اطراف بی علاقه و بی توجه شده و فراموش کار می شود. این حالت در فرد سالمند حتی ممکن است با بیماریهای دیگری همچون دمانس (زوال عقل) اشتباه شود.
همانطور که ایجاد افسردگی علل مختلفی دارد، درمانهایش نیز درمانهای مختلفی است. به عنوان مثال اگر فرد دچار مشکلات جسمی است و از داروهای مختلف استفاده می کند، ابتدا باید مشکلات جسمی او را حل کرد. تأثیراتی که بسیاری از داروها در بدن می گذارند می تواند باعث ایجاد افسردگی شود.
از روشهای دیگر درمانی، درمانهای دارویی است که باید فرد از داروهای ضدافسردگی استفاده کند و در مواردی که بیماری سالمند بسیار شدید و پیشرفته است به نحوی که سوء تغذیه پیدا کرده و یا افکار خودکشی دارد ممکن است که از الکتروشوک نیز استفاده شود.
البته درمانهای روان شناختی و اجتماعی نیز از اهمیت برخوردارند به نحوی که سالمند باید بداند که مورد توجه خانواده و اطرافیان است و از تجربه اش استفاده می‌شود. همچنین خانواده ها نیز می توانند وظایفی را به سالمندان محول کنند تا آنها احساس بیهودگی نداشته باشند. و باید توجه داشت که سالمندان سرعتشان کم و دقتشان زیاد است و می توان کارهایی که نیاز به سرعت بالا ندارد را به آنها واگذار کرد
منبع