سالمندان اراک ،بیایید با هم به آینده فکرکنیم

مجموعه مقالاتی پیرامون سالمندان آلزایمری

سالمندان اراک ،بیایید با هم به آینده فکرکنیم

مجموعه مقالاتی پیرامون سالمندان آلزایمری

خاطرات سالمندان

سلامت نیوز: روانشناسان معتقدند خاطره گویی گروهــی نه تنها سبب نشاط و خرسندی سالمندان می شود و بر نشاط روحی آن ها اثر می گذارد بلکه کیفیت زندگی آنان را نیز ارتقا می بخشد و در بعد عملکرد فیزیکی این افراد بهبود محسوسی ایجاد می کند.

دور هم نشسته اند توی پارک کنار آبنما،
چهره هایشان چنان است که انگار دارند به یک فیلم درام نگاه می کنند. نگاه ها یا به چهره مرد درشت اندام مسنی که دارد حرف می زند خیره شده است یا به افق های دور دستی که انگار حرف های او را به صورت زنده ترسیم می کند.
مرد مسن چهره آفتاب سوخته ای دارد که سراسر آن را انگار سختی های عمر شیار کرده است.

  
او با هیجان ماجرایی را تعریف می کند و جمع با دقت به حرف های او گوش می دهند. گاه سر تکان می دهند که افسوس! و گاه ابرویی بالا می اندازند که عجب! و زمانی هم همه با هم ناگهان می خندند.
جلو تر می روم طوری که صدای مرد گوینده به خوبی شنیده می شود.
او از زمان های خیلی دور می گوید. زمانی که کودکی بیش نبوده است. طفلی گریز پا که در مکتبخانه ای به اجبار درس می خوانده است و از هر زمانی برای فرار از مکتب استفاده می کرده است و هر روز برای دلجویی از استاد قرص نانی و قالب پنیری از خانه کش می رفته و به او می داده با یک پیغام که پدرم برای عذرخواهی فرستاده است.
با داستان هایی که مرد تعریف می کرد می شد یک سریال درست کرد، سریالی سرشار از فراز و فرود.
او از روزهایی می گفت که با کودکان همسن و سال خودش در روستا در ازای یک سکه پول خرد می رفتند و سن (یکی از آفات گندم) جمع می کردند. زیرا آن موقع ها مانند امروز سمپاشی رونق نداشت.
از روزهایی که با کودکان در کشتزارهای بی انتها می دویدند و به دنبال لانه بلبل ها در میان بوته های نسترن می گشتند تا جوجه هایشان را به خانه ببرند و تربیت کنند.
از درست کردن تیر و کمان با چله های دوشاخه درخت و تایر کهنه دوچرخه می گفت و از عشق اول و از هرچه دلش را به کودکی و نوجوانی و سال های طلایی گذشته باز می گرداند و به آن انرژی می داد.
وقتی حرف می زد چشمانش برق می زد و می گفتی کودکی شاد و سرزنده یا جوانی خجالتی و بی تجربه ممکن است هرلحظه از جثه این مرد سالمند بیرون بپرد. وقتی حرف می زد عوض می شد و انگار دیگر پیر نبود.
کاروان خاطره ما را کجا می برد
خاطره گویی می تواند روح سالمند را تازه کند و او را ببرد به سال های جوانی. سالمند در خاطراتش قهرمان داستان خود است و هر خاطره تصویری است که او را مستقل، دارای کنترل و توانا نشان می دهد بیهوده نیست که محققان دریافته اند خاطره گویی خصوصاً به صورت یک برنامه دسته جمعی می تواند به بهداشت روانی سالمند کمک کند.
حسین علمی مرد 78 ساله ای که با او و دوستانش در پارک ملاقات می کنم خاطره گویی را یکی از برنامه های روتین گروه 5 نفره شان می داند که شامل دو همسایه و سه همکار می شود. همه بازنشسته و در سنین بعد از 65 سالگی هستند.
علمی می گوید: هریک از ما هر هفته یک ساعت را به تعریف کردن خاطرات دوران جوانی می گذرانیم و قرار است هر هفته با دست پر بیاییم.
او می گوید: وقتی خاطرات را برای هم تعریف می کنیم حال همه انگار بهتر می شود. حال من که خیلی بهتر می شود. انگار یک هفته را به ذوق تعریف کردن خاطرات برای بچه ها می گذرانم. (او به گروهشان بچه ها می گوید) یا به شوق شنیدن خاطره ای جدید از آن ها به سر می برم.
این کارگر بازنشسته ادامه می دهد: از وقتی قرار است در این جمع خاطراتم را بگویم انگار سرزنده تر شده ام. از آن طرف نوه هایم هم منتظرند تا هر هفته با داستانی تازه برایشان بیایم و ماجرای یکی از دوستانم را که در این جمع شنیده ام برایشان تعریف کنم.
آنها عاشق این خاطرات هستند و از این راه چیز زیادی یاد می گیرند. آنها چیز زیادی از زندگی روستایی و زمانی که همه چیز این قدر عجیب و پیچیده نبود و خانه ها حتی تلویزیون هم نداشت نمی دانند.
وقتی برایشان از سرگرمی های دوران کودکی ام می گویم گاه تعجب می کنند و گاه دل شان می خواهد کاش امروز هم مانند آن زمانها می شد در فضای باز بازی کرد. علمی می گوید: بعضی از بازی های قدیمی را به بچه ها یاد داده ام و آن ها هم با علاقه انجام می دهند.
اینها مرا خوشحال می کند. فکر می کنم بچه ها با این روش بیشتر به من جذب می شوند و دورم را می گیرند و به عنوان انسانی با تجربه های منحصر به فرد و متفاوت و گاه قهرمان به من نگاه می کنند.
با این فکر آن ها واقعاً شاد می شوم.
جسم سالم، روح شاد
روانشناسان معتقدند خاطره گویی گروهــی نه تنها سبب نشاط و خرسندی سالمندان می شود و بر نشاط روحی آن ها اثر می گذارد بلکه کیفیت زندگی آنان را نیز ارتقا می بخشد و در بعد عملکرد فیزیکی این افراد بهبود محسوسی ایجاد می کند.
زیرا توانایی های فیزیکی سالمندان تا حد زیادی در گرو احساس قدرت و کنترلی است که دارند و خاطره گویی آنان را در سطح یک قهرمان بی چون و چرا در ذهن خود و مخاطب شان ارتقا می دهد. اینکه آن ها چه تصویری از خود دارند تا حد زیادی عملکرد جسمی و روحی آن ها را می تواند ارتقا دهد یا باعث افت آن شود.
سالمندان با بازگویی گذشته خود که دوران فعالیت آن ها بوده، احساس درونی بهتری پیدا کرده و خود را در حال و هوای گذشته احساس می کنند که این امر منجر به خود ارزیابی بهتر وضعیت سلامتی آن ها می شود و در انجام کارهای روزانه با انرژی بیشتری عمل می کنند.
به اعتقاد پژوهشگران خاطره گویی وقتی جنبه گروهی پیدا کند، می تواند سالمند را کاملاً در وضعیتی قرار دهد که دوباره گذشته پرشور و فعال خود را باز سازی کند و خود باوری او در کنار انرژی مثبتی که از گروه به دست می آورد، ارتقا می یابد.
بدین ترتیب خاطره گویی گروهی در دراز مدت می تواند منجر به بهبود کیفیت زندگی سالمندان و کاهش افسردگی و اضطراب آنان شود.
یک شروع دوباره
یلدا نظری بانوی 74 ساله ای است که بعد از بازنشستگی تجربه تلخ مرگ همسرش را پشت سر گذاشته است.
این بانوی سالمند در مورد روزهای سختی که بر او گذشته است می گوید: بعد از بازنشستگی نمی توانستم رکود و بی حاصلی این دوران را بپذیرم. مدتی به بهانه های مختلف به اداره می رفتم اما متوجه شدم دیگر هیچ چیز مانند قبل نیست و آنجا چنان که قبلاً کار می کردم و احترام داشتم با من رفتار نمی کنند.
حالا فقط به چشم بازنشسته ای به من نگاه می کنند که نمی تواند جدایی از موقعیت اجتماعی و اقتصادی گذشته را بپذیرد و از بیکاری مدام به هر بهانه دوباره سراغ جایی می آید که دیگر به او تعلق ندارد.
این حس مرا آزرده می کرد و یک روز تصمیم گرفتم تا ناچار نباشم دیگر به اداره ام نروم.
در این اثنا بود که همسرم نیز در اثر سکته مغزی درگذشت و با توجه به این که فرزندانم نیز ازدواج کرده بودند تنهای تنها شدم. مدتی افسردگی و سوگواری را طی کردم و زندگی ام که کاملاً خالی و بی هدف شده بود برایم غیر قابل تحمل به نظر می رسید تا این که با راهنمایی یکی از همسایگان عضو یک کانون جهاندیدگان شدم و در آنجا کلاسهای خاطره گویی را تجربه کردم. این کلاسها حس بهتری به من می داد. اوایل سرزنده تر و شاداب تر شده بودم و کم کم فعال تر شدم و توانستم با دیگران ارتباط بهتری بگیرم. حس می کردم افسردگی دارد از من دور می شود. شروع کردم به پیدا کردن دوستان جدید و کم کم شیوه زندگی ام تغییر کرد.
حالا هم دارم خاطرات خودم و دوستانم را می نویسم شاید یک روز آن را منتشر کنم. حالا با دوستانم ورزش صبحگاهی می رویم و خلأیی که در زندگی حس می کردم کاملاً رفع شده است.
پیوند گذشته شیرین و حال غمگین
سالمندان احتمال زیادی دارد با احساس تنهایی، بیهودگی و تجربه فقدان ها، بازنشستگی، مشکلات اقتصادی و ناتوانی در پر کردن اوقات فراغت مواجه شوند و هریک از مسائل می تواند بار روانی زیادی بر آنان تحمیل کند.
روانشناسان معتقدند سالمندان با بیان خاطرات گذشته خود احساسات مثبت و منفی خود را نسبت به گذشته بیرون ریخته و با حـال آشتـی می کنند که این مسأله منجر به تغییر نـگرش سالمندان می شود.
خاطره گویی گروهـی از طریق بهبود وضعیت افسردگی و اضطراب سالمندان به ارتقا وضعیت های شناختی آن ها کمک می کند و با ایجاد فضایـی مناسب باعث تحریک و تقویت حـافظه سالمندان نیز می شود. در واقع خاطره گویی نوعـی ورزش حافظه است و استفاده از حـافظه دور دست که در جـریــان خاطره گویی اتفاق می افتـد در بهبود عملکردهای شنـاختی سالمندان کمک کننده است.
نتایج یک پژوهش روی تعدادی از سالمندان نشان داد خاطره گویی بر احساس تنهایی مردان و زنان اثر مثبتی می گذارد و احساسات منفی ناشی از نداشتن ارتباط با دوستان و نشانه های غم تنهایی را کاهش می دهد طبق این پژوهش در مردان خاطره گویی و در زنان موسیقی درمانی بر احساس تنهایی اثر بخشی بیشتری دارد.
مطالعه دیگری که توسط سپیده مرادی نژاد از دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه آزاد اسلامی تهران انجام شده است نشان می دهد خاطره گویی می تواند در تمامی ابعاد سلامت روان از جمله نشانه های جسمانی، اضطراب و اختلالات خواب، عملکرد اجتماعی و نشانه های افسردگی و همچنین نمره کل سلامت روان تغییرات قابل توجهی ایجاد کند.
نتایج حاکی از آن است که خاطره گویی بر بهبود سلامت روان سالمندان مقیم آسایشگاه نیز مؤثر است؛ لذا می توان از این تکنیک ساده، قابل اجرا و کم هزینه در آسایشگاه های سالمندان استفاده کرد.
اقدامات مؤثر
اکنون نتایج پژوهش های داخلی و خارجی نشان دهنده این است که خاطره گویی، یک فرایند ساده و در دسترس تا این حد می تواند در سلامت سالمندان مؤثر باشد، راهکارهای ساده و فراگیری وجود دارد که می تواند خاطره گویی را در خانواده و جامعه به صورت یک فرهنگ برای سلامت سالمندان
ارائه دهد.
می توان در کانونهای سالمندی برنامه های گسترده ای برای سالمندان ترتیب داد و اصلاً یک روز در ماه را روز خاطرات نام نهاد تا سالمندان با حضور در پارک ها برای دیگران از خاطرات خود بگویند.
می توان کلاسهایی را برای خانواده ها گذاشت که چگونه مهارت گوش دادن را در خود افزایش دهند و سالمند را به خاطره گویی تشویق کنند.
می توان در محیط های کار به بهانه روز خانواده، روز سالمند و روز ازدواج برنامه ای را به بازنشسته ها اختصاص داد تا از خاطرات خود بگویند یا روزهایی که مناسبت شغلی وجود دارد از بازنشستگان دعوت کرد تا سخنانی از خاطرات زمان اشتغال خود تعریف کنند.
می توان در خانه های سالمندان خاطرات برنامه های مستمر خاطره گویی دایر کرد و خاطرات سالمندان را منتشر نمود و درآمد آن را صرف سالمندان کرد.
یک اقدام زیبا
برخی کانون های سالمندی شهرداری مدتی است به بحث خاطره گویی اهمیت می دهند و برنامه هایی برای این منظور ترتیب می دهند. چندی پیش نیزمعاونت مشارکت های اقتصادی و گردشگری سازمان رفاه و خدمات اجتماعی شهر تهران از خاطره گویی سالمندان تهرانی بر فراز برج میلاد خبرداد.
این سالمندان از خانه های سالمندان شهر تهران انتخاب شده بودند و خاطرات تهران قدیم را بر فراز برج میلاد بازگو می کردند.
این سالمندان از فراز برج میلاد نقاط مختلف تهران قدیم را شناسایی و خاطرات خود را بازگو می کردند. چنین اقداماتی شایسته است در کشور به یک فرهنگ تبدیل شود تا میان سالمندان و نسل جدید ارتباط بیشتری برقرار شود و سالمندان نیز زندگی شادتر و سالم تری را تجربه کنند.

منبع:روزنامه ایران

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد